Agenda a Chofnodion

Gwnaeth yr aelodau canlynol ddatganiad o fudd:

Y Cyng. S Pursey - Parthed. Eitem 8 ar Agenda Bwrdd y Cabinet - Deddf Teithio Llesol (Cymru) 2013 - Adolygiad o Deithio Llesol CNPT gan ei fod wedi cymryd rhan yn yr ymgynghoriad ac roedd ei ymatebion a'i awgrymiadau ymhlith y rhai i'w cymeradwyo yn yr adroddiad.

·        17 Medi 2021

·        22 Hydref 2021

Cymeradwywyd cofnodion y cyfarfodydd a gynhaliwyd ar 17 Medi 2021 a 22 Hydref 2021.

Derbyniodd yr aelodau gyflwyniad gan Ysgrifennydd y Prosiect a Chadeirydd Cymdeithas Twnnel y Rhondda; roedd y cyflwyniad yn manylu ar y tair prif thema ganlynol:

·        Costau'r prosiect;

·        Creu atyniad 'rhaid ymweld ag ef';

·        Cynlluniau i symud y prosiect ym Mlaengwynfi yn ei flaen.

Nodwyd bod is-bwyllgor technegol wedi'i sefydlu, a'i fod yn cynnwys Uwch Beirianwyr sydd wedi ymddeol; roedd yr is-bwyllgor wedi cynhyrchu cynlluniau manwl ar gyfer y twnnel, a gymeradwywyd gan Gyfarwyddwr Cyswllt Arup yng Nghaerdydd.

Hysbyswyd y pwyllgor y bydd gwaith corfforol y prosiect yn cymryd 18 mis; a bod costau'r prosiect yn cynnwys y canlynol:

·        Canolfannau Ymwelwyr ar ddau ben y twnnel;

·        Cynlluniau micro-hydro ar ddau ben y twnnel; roedd y Gymdeithas yn gweithio gyda Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC) i ddatblygu'r rhain. Ychwanegwyd y bydd y cynlluniau micro-hydro yn darparu pŵer gwyrdd, a hefyd yn rhoi cyfle i sefydlu cyfleusterau gweithio o bell yn y Canolfannau Ymwelwyr.

Cadarnhaodd Ysgrifennydd Prosiect y Gymdeithas fod cost y prosiect wedi'i dilysu gan Corderoy, Syrfëwr Meintiau; a'r amcangyfrif a roddwyd ar gyfer y prosiect cyffredinol oedd £13.111 miliwn.

Hysbyswyd yr aelodau fod gan dde Cymru ddau dwnnel rheilffordd hir segur, un rhwng Abernant a Merthyr a'r llall yn y Rhondda, Blaengwynfi; Roedd gan Gyngor Rhondda Cynon Taf borth yn y ddau dwnnel. Dywedwyd bod twnnel Abernant-Merthyr yn llwybr teithio llesol rhwng Merthyr ac Aberdâr, ac roedd twnnel y Rhondda yn fwy o atyniad i ymwelwyr a dyma fyddai'r twnnel hwyaf yn Ewrop. O ran twnnel Abernant-Merthyr, nodwyd ei fod wedi parhau â chyllid cyhoeddus ond nad yw wedi cael llawer o gefnogaeth gan y cyhoedd; fodd bynnag, mae Cyngor Merthyr yn parhau i lobïo'n galed am gymorth. Eglurodd Ysgrifennydd y Prosiect fod twnnel y Rhondda wedi cael llawer o gefnogaeth gan y cyhoedd, fodd bynnag, ychydig iawn o arian cyhoeddus a gafwyd yn ystod y blynyddoedd diwethaf; gallai cefnogaeth gref gan Gyngor Castell-nedd Port Talbot helpu i gydbwyso hyn.

Tynnwyd sylw at y pwyntiau canlynol o ran y sefyllfa bresennol:

·        Roedd y ddau dwnnel yn eiddo i Adran Drafnidiaeth San Steffan (AD);

·        Cadarnhaodd yr AD y byddant yn trosglwyddo'r twneli i Lywodraeth Cymru gyda swm bach; £60,000 ar gyfer twnnel y Rhondda, fodd bynnag roedd Llywodraeth Cymru am gael sawl miliwn o bunnoedd ar ei gyfer;

·        Roedd Chris Bryant, Aelod Seneddol (AS), yn mynd i gysylltu â'r AD ar ran Llywodraeth Cymru am arian;

·        Roedd Cyngor RhCT wrthi'n recriwtio ymgynghorydd i weithio ar ysgrifennu cais drwy Gronfa Dreftadaeth y Loteri am £5 miliwn yn benodol ar gyfer twnnel y Rhondda.

Chwaraewyd fideo i'r pwyllgor a oedd yn dangos Chris Bryant AS yn San Steffan, yn gwahodd Grant Shapps AS i ymweld â thwnnel y Rhondda.

Nodwyd bod canol twnnel y Rhondda yn sych ac yn fwyn drwy'r flwyddyn, a bod ganddo 526 o alcofau a oedd yn darparu llawer o gyfleoedd; roedd y twnnel yn cynnig gofod arddangos enfawr, ac un syniad oedd defnyddio'r alcofau ar gyfer arddangosfeydd rhyngweithiol o hanes Cymru. Ychwanegwyd y gellid noddi rhai o’r arddangosfeydd,  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 3.

Rhoddodd swyddogion ddiweddariad llafar ar y pwnc Noddi Asedau, gan gynnwys y ddau brif faes; adroddiad statws ar noddi cylchfannau a'r cynnydd a wnaed gyda Clear Channel sy'n gweithredu safleoedd bysus.

Rhoddodd Gydlynydd Masnachol y cyngor wybodaeth gefndir i'r aelodau am nawdd asedau; gan dynnu sylw at y ffaith y cudnabuwyd dros y blynyddoedd fod cyfleoedd posib i gynhyrchu incwm yn cael eu cyflwyno gan asedau fel cylchfannau, ymylon ffyrdd, colofnau goleuo etc.

Noddi Cylchfan

Yn dilyn proses dendro yn 2011, cynghorwyd yr aelodau fod y cyngor wedi dewis rhoi'r swyddogaeth rheoli a gwerthu o ddarparu cyfleoedd hysbysebu ar gylchfannau i gynhyrchu cyllid, ar gontract allanol i gwmni o'r enw Immediate Solutions; sefydlwyd yr hysbyseb gyntaf yng Nghastell-nedd Port Talbot (CNPT) yn 2012, ac ym mis Mehefin 2017 estynnodd y cyngor y contract am bedair blynedd arall. Nodwyd bod refeniw yn cyfateb i ddisgwyliadau yn ystod blynyddoedd cyntaf yr estyniad i'r contract; fodd bynnag, heb fod yn hir ar ôl hynny, dechreuodd y refeniw ostwng.

Esboniwyd, ar ôl ymgynghori ag aelodau a swyddogion amrywiol, fod y cyngor wedi dewis rhoi tri mis o rybudd o derfynu contract i Immediate Solutions; teimlwyd y gellid dyrchafu'r gwaith hwn drwy ddod ag ef yn fewnol, a gellid archwilio cyfleoedd amrywiol i gwsmeriaid, yn ogystal â chreu mwy o incwm na'r hyn a dderbyniwyd o'r blaen.

Hysbyswyd y pwyllgor fod y contract gydag Immediate Solutions wedi dod i ben ar ddiwedd Mehefin 2021; ers hynny roedd y cyngor wedi bod yn amnewid contractau ar gyfer y cylchfannau a noddir eisoes, ac yn sefydlu'r portffolio a'r systemau yr oedd angen eu rhoi ar waith er mwyn cynnig y cyfleoedd hynny i gwsmeriaid lleol. Tynnwyd sylw at y manteision amrywiol o weithredu hyn yn lleol; gan gynnwys gallu darllen y farchnad i ddeall yr hyn y mae busnesau am ei hysbysebu, gallu ymateb yn llawer gyflymach pan fydd rhywbeth yn mynd o'i le, a chreu mwy o incwm.

Darparwyd crynodeb, lle rhoddwyd gwybod i'r pwyllgor fod y Cydlynydd Masnachol wedi bod mewn cysylltiad â darpar gwsmeriaid ar gyfer hysbysebion cylchfan yn yr ardal, a bod nifer o archebion wedi'u trefnu.

Hysbysebu ar Safleoedd Bysus

Esboniodd swyddogion fod cwmni o'r enw Clear Channel ar hyn o bryd yn gwerthu’r hysbysebion safleoedd bysus yn CNPT; roedd y cyngor yn berchen ar y rhan fwyaf o’r adeileddau safleoedd bysus yn y Fwrdeistref Sirol, ac mae Clear Channel yn berchen ar tua 10.

Dywedwyd bod gan y cyngor gytundeb y mae modd ei gopïo ar waith gyda Clear Channel lle byddent yn cynnal ac atgyweirio unrhyw ddifrod i'r safleoedd bysus a ddefnyddiwyd ganddynt ar gyfer hysbysebu; roedd hyn yn gyfnewid am ganiatáu iddynt wneud hynny.

Hysbyswyd yr aelodau fod y Cydlynydd Masnachol wedi gwneud gwaith ymchwil yn ddiweddar mewn perthynas â hysbysebu ar safleoedd bysus, a chanfu fod Awdurdodau Lleol eraill wedi derbyn comisiwn arnynt; yn dilyn hyn, aeth swyddogion ymlaen i fynd drwy'r prosesau perthnasol er mwyn i Gyngor CNPT gael comisiwn. Tynnwyd sylw at y ffaith y gwnaed  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 4.

Dewis eitemau priodol o agenda’r Cabinet ar gyfer craffu cyn penderfynu (amgaeir adroddiadau ar gyfer yr Aelodau Craffu)

Dewisodd y pwyllgor graffu ar yr eitemau canlynol ar agenda Bwrdd y Cabinet:

Deddf Teithio Llesol (Cymru) 2013 - Adolygiad o Ddeddf Teithio Llesol CNPT

*Ailbwysleisiodd y Cynghorydd S Pursey ei fudd ar y pwynt hwn a gadawodd y cyfarfod ar gyfer yr eitem hon yn unig*

Cyflwynwyd adroddiad i'r aelodau a oedd yn ymwneud â Deddf Teithio Llesol (Cymru) 2013; Adolygiad o Deithio Llesol CNPT.

Amlygwyd yn ystod y cyfarfod fod gwybodaeth wedi'i hepgor o atodiad 3 i'r adroddiad a ddosbarthwyd. Dosbarthwyd fersiwn wedi'i diweddaru yn y cyfarfod a'i hatodi i'r cofnodion er gwybodaeth.

Rhoddodd y Rheolwr Polisi Cynllunio drosolwg byr o'r cynigion a gynhwyswyd yn yr adroddiad a ddosbarthwyd.

Roedd yr aelod lleol dros Gwaun-Cae-Gurwen, a oedd yn bresennol yn y cyfarfod, wedi annog preswylwyr i gymryd rhan yn yr ymgynghoriad diweddar; roedd llawer o ddiddordeb ganddynt, a chyflwynodd llawer ohonynt ymateb. Fodd bynnag, roeddent yn siomedig i weld bod y meysydd blaenoriaeth uchel i'w gweld yn yr ardaloedd poblog; tynnwyd sylw at bwysigrwydd cael rhagor o gysylltedd yng nghymunedau'r cymoedd, a chodwyd pryderon ynglŷn â'r datblygiadau polisi croes.

Cyfeiriodd swyddogion at Fatrics Blaenoriaethu Llywodraeth Cymru a ddefnyddiwyd fel canllaw i sgorio'r llwybrau drwy ddefnyddio meini prawf, a nodwyd yn yr adroddiad a ddosbarthwyd;  roedd y system sgorio wedi'i hawtomeiddio drwy system GIS, ac mae'r sgorau a ddeilliodd o hynny yn penderfynu a oedd llwybr yn cael ei flaenoriaethu fel blaenoriaeth uchel, ganolig neu isel. Hysbyswyd yr aelodau fod y system hon yn ddangosol, a chadarnhawyd bod swyddogion wedi cysylltu â Llywodraeth Cymru i weld a ellid newid hyn; Dywedodd Llywodraeth Cymru wrth swyddogion mai offeryn i gynghorau ei ddefnyddio oedd y system. Cynigiodd yr adroddiad a ddosbarthwyd ymgynghoriad pellach o bythefnos, i roi gwybod i'r cyhoedd am ddosbarthiad a blaenoriaethu'r llwybrau; a chasglu sylwadau gan y cymunedau ynglŷn â hyn, y bydd swyddogion yn eu hystyried.

Yn ychwanegol at hyn, dywedwyd y bydd asesiad arall, mwy manwl a chadarn, a fydd yn edrych yn fanwl ar elfennau megis; a oes gan y llwybr ganiatâd cynllunio, perchnogaeth y tir, a'r effeithiau ar fioamrywiaeth.

Rhoddodd swyddogion sicrwydd i'r aelodau fod lle i ychwanegu at gryfder y teimlad a'r angen lleol, a gobeithiwyd y bydd yr ymgynghoriad ychwanegol o bythefnos yn cyflawni hyn; yn ddelfrydol, byddai swyddogion wedi hoffi ymestyn y cyfnod hwn, fodd bynnag, roedd yr amserlenni a'r terfynau amser ar gyfer y gwaith hwn yn dynn iawn ac yn prysur agosáu. Nodwyd y byddai'r wythnosau nesaf yn bwysig o ran casglu sylwadau pellach gan gymunedau, er mwyn nodi llwybrau penodol amlwg, yn enwedig yn ardaloedd y cymoedd.

Cydnabuwyd, ers sefydlu Deddf Teithio Llesol (Cymru), fod ffocws y cyllid wedi'i ddyrannu i ardaloedd adeiledig fel canol trefi; yr ardaloedd hyn a gafodd yr effaith fwyaf, ac roeddent yn lleoedd lle gellid cyflawni Teithio Llesol yn hawdd. Fodd bynnag, soniwyd bod gan y cyngor rôl i nodi ble y gellid sicrhau enillion yn y cymunedau mwy ynysig; gwnaed ymdrechion ymwybodol, drwy gamau gwahanol y mapiau, i geisio cysylltu  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 5.

Nododd yr aelodau’r Flaenraglen Waith Craffu ar Adfywio a Datblygu Cynaliadwy ar gyfer 2021/22.

Mynediad i gyfarfodydd i benderfynu a ddylid gwahardd y cyhoedd o'r eitem ganlynol yn unol ag Is-adran 100a(4) a (5) Deddf Llywodraeth Leol 1972 a'r paragraffau eithriedig perthnasol o Ran 4 Atodlen 12a y Ddeddf uchod.

Dewis eitemau preifat priodol o agenda cyn craffu Bwrdd y Cabinet (Adroddiadau Bwrdd y Cabinet yn amgaeedig ar gyfer yr aelodau craffu).

Craffodd y pwyllgor ar yr eitem breifat ganlynol ar agenda Bwrdd y Cabinet:

Y Diweddaraf am Brosiect Twnnel y Rhondda 

Rhoddwyd yr wybodaeth ddiweddaraf i'r aelodau am Brosiect Twnnel y Rhondda.

Crynhodd y Cadeirydd y trafodaethau a gynhaliwyd; a thynnodd sylw at y ffaith y byddai angen i aelodau benderfynu pa un o'r ddau opsiwn, a gynhwysir yn yr adroddiad a ddosbarthwyd, y byddent yn ei argymell i Fwrdd y Cabinet.

Cynigiwyd ac eiliwyd gwelliant ffurfiol i 'Opsiwn B' a gynhwyswyd yn yr adroddiad a ddosbarthwyd:

Am y tro, dylai'r cyngor gadw ei sefyllfa bresennol, sef y byddwn yn cefnogi'r prosiect mewn egwyddor, gan roi cyngor lle bo angen i unrhyw drydydd parti sy'n ymwneud â'r prosiect, ond ni fyddwn yn ymgymryd ag unrhyw gyfrifoldeb ffurfiol am godi arian yn y dyfodol mewn perthynas ag ymrwymiadau posib i ariannu arian cyfatebol. Ni fyddwn ychwaith yn cymryd unrhyw berchnogaeth o'r twnnel, wedi'i rhannu neu fel arall, nac yn derbyn unrhyw gyfrifoldeb am reoli'r twnnel yn y dyfodol, gan gynnwys unrhyw ofynion cymhorthdal. Bydd y sefyllfa hon yn cael ei hadolygu'n gyson, a gellir ei diwygio yn y dyfodol pe bai'r prosiect yn symud ymlaen tuag at gyflawni er boddhad y cyngor ac yn cyflwyno manteision i Fwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot gydag adroddiadau yn y dyfodol yn cael eu dwyn yn ôl i'r aelodau fel y bo'n briodol.

Penderfynwyd bod y pwyllgor o blaid y gwelliant i 'Opsiwn B' i'w ystyried gan Fwrdd y Cabinet.