Agenda a Chofnodion

Croesawodd y Cadeirydd bawb i'r cyfarfod.

Ni dderbyniwyd unrhyw ddatganiadau o fuddiannau.

Cyflwynwyd Cylch Gorchwyl Is-bwyllgor Trafnidiaeth Rhanbarthol Cyd-bwyllgor Corfforaethol De-orllewin Cymru i'r Pwyllgor.

Eglurwyd bod y ddogfen yn nodi nodau trosgynnol yr Is-bwyllgor, sef hyrwyddo system drafnidiaeth hygyrch, gynaliadwy ac effeithlon ar draws y rhanbarth; Mae hefyd yn nodi gwybodaeth berthnasol mewn perthynas ag amcanion, swyddogaethau a phobl a oedd yn bresennol ar gyfer cyfarfod yr Is-bwyllgor.

Tynnodd swyddogion sylw at bwysigrwydd cworwm, ac y byddai angen cynrychiolydd etholedig o bob un o'r Cynghorau Cyfansoddol er mwyn cynnal y cyfarfodydd.

Cynhaliwyd trafodaeth ynghylch amlder cyfarfodydd; Roedd y Cylch Gorchwyl yn nodi y byddai'r Is-bwyllgor yn cwrdd bob chwarter. Nodwyd mai dim ond dau gyfarfod o'r Is-bwyllgor a drefnwyd ar hyn o bryd. Fodd bynnag, wrth i'r gwaith fynd rhagddo, byddai angen dod o hyd i ddyddiadau addas ar gyfer cyfarfodydd ychwanegol.

PENDERFYNWYD:

Bydd Aelodau'n nodi cylch gorchwyl yr Is-bwyllgor Cynllunio Trafnidiaeth Rhanbarthol

Derbyniodd yr aelodau gyflwyniad ynghylch y gwaith parhaus sy'n cael ei wneud sy'n ymwneud â'r Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol (CTRh).

O ran yr ysgogwyr polisi ar gyfer y CTRh newydd, tynnodd swyddogion sylw at y ffaith bod newid yn y strategaeth; Byddai'r newid hwn yn arwain at lawer mwy o bwyslais ar symud i ffwrdd o gerbydau modur preifat, ac yn hytrach rhoi'r pwyslais ar gludiant cyhoeddus.

Mynegwyd bod nifer o alluogwyr o ran sut y byddai'r rhanbarth yn symud ymlaen gyda'r CTRh. Nodwyd mai un o'r galluogwyr yw'r Canllawiau Cynllunio Trafnidiaeth Rhanbarthol, roedd Swyddogion yn aros am fersiwn derfynol ohonynt gan  Lywodraeth Cymru o hyd.  Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau y byddai datganiad o arian ar gael i gynhyrchu'r Cynlluniau Trafnidiaeth Rhanbarthol gwahanol ar gyfer pob rhanbarth, ac i gynorthwyo gyda'r gwaith ar y Metros, a fyddai wedyn yn bwydo i mewn i Gynllun Trafnidiaeth Cenedlaethol Cymru. 

Roedd rhan nesaf y cyflwyniad yn nodi sefyllfa dde-orllewin Cymru a'r hyn yr oedd y rhanbarth wedi'i fabwysiadu hyd yma, o ran cynnwys y polisi rhanbarthol; Bydd hyn yn llywio gwaith y CTRh wrth symud ymlaen. Nodwyd bod y cyd-destun yn cynnwys llawer o bwyslais ar wella mynediad y tu mewn i'r rhanbarth a thu hwnt iddi; yn ogystal â chysylltu â'r gwaith sy'n digwydd ym Mae Abertawe a de-orllewin Cymru.

Tynnodd swyddogion sylw at y ffaith y byddai'n rhaid i'r CTRh ystyried nifer o ryngddibyniaethau rhanbarthol; megis y Cynllun Datblygu Economaidd, y Cynllun Ynni a'r Fargen Ddinesig.

Rhoddwyd gwybod i'r aelodau am y cyfrifoldebau trafnidiaeth ar draws Cymru a'r DU; Roedd y cyflwyniad yn dangos y cyfrifoldebau amrywiol a pha sefydliad oedd yn gyfrifol am ba elfennau. Roedd yn amlwg bod gan Awdurdodau Lleol rôl sylweddol wrth fwrw ymlaen â'r gwaith hwn, o ran datblygu'r CTRh a sicrhau bod y rhanbarth yn cael ei ystyried wrth i'r gwaith cynllunio symud ymlaen.

Darparwyd gwybodaeth am yr hyn yr oedd angen ei gyflawni a'i gyflwyno, yn dilyn y Cynllun Trafnidiaeth Lleol ar y Cyd ddiwethaf; Roedd angen i'r CTRh ei hun gyflawni canlyniadau a'r hyn a ddarperir, gan wneud gwahaniaeth i fywydau'r cymunedau. Nodwyd bod nifer o ganlyniadau o'r Cynllun Trafnidiaeth Lleol ar y Cyd, a oedd yn arddangos y gellid cyflawni cynlluniau ar gyfer y rhanbarth. Rhoddwyd gwybod i'r aelodau mai dyma fyddai dyhead y CTRh; nodi a fframio gwaith mewn cyd-destun strategol, ond datblygu a chyflwyno camau gweithredu.

Esboniwyd bod y pwrpas y tu ôl i'r CTRh yn deillio o'r Llwybr Newydd: Strategaeth Drafnidiaeth Cymru 2021; sy'n nodi'r blaenoriaethau a'r uchelgeisiau ar gyfer trafnidiaeth yng Nghymru. Yn ogystal â hyn, darparodd y Cynllun Cyflawni Trafnidiaeth Cenedlaethol (CCTC) fanylion y rhaglenni, y prosiectau a'r polisïau newydd yr oedd Llywodraeth Cymru'n bwriadu eu cyflawni dros y pum mlynedd nesaf. Tynnodd y cyflwyniad sylw at y faith y bydd y CCTC, ynghyd â CTRh, yn teilwra darpariaeth Strategaeth Drafnidiaeth Cymru i anghenion pob rhan o Gymru. Cadarnhaodd swyddogion y byddant yn gweithio drwy'r cynlluniau hyn, er mwyn sicrhau bod CTRh rhanbarth de-orllewin Cymru yn cynnwys polisïau  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 4.

Rhoddodd Trafnidiaeth Cymru gyflwyniad a oedd yn amlinellu eu gwaith ar Fetro Bae Abertawe a Gorllewin Cymru; Roedd hyn yn cynnwys y rhaglen reilffyrdd a'r rhaglen fysus.  Rhoddwyd gwybod i'r Pwyllgor hefyd sut y gallai cydweithwyr Trafnidiaeth Cymru gefnogi Awdurdodau Lleol yn eu cynllunio trafnidiaeth strategol, a'r adnoddau y gellid eu defnyddio yn Trafnidiaeth Cymru i gefnogi'r gwaith o gyflwyno'r gwaith rhanbarthol.

Rhaglen Reilffordd

Roedd y cyflwyniad yn dangos sut y rhannwyd ardal dde-orllewin Cymru o ran y rhaglen reilffordd, ac roedd yn cynnwys cwrs Prif Reilffordd De Cymru, a oedd yn teithio trwy orllewin Cymru a Bae Abertawe. Rhoddwyd gwybod i'r aelodau am y gwelliannau i'r gyfnewidfa yr oedd Trafnidiaeth Cymru wedi bod yn gweithio arnynt; Tynnwyd sylw at y gorsafoedd perthnasol yn glir o fewn y cyflwyniad. Esboniwyd mai'r ffocws ar gyfer ardal gorllewin Cymru oedd nodi sut y gellid cynyddu amlder y rheilffyrdd/amlder gwasanaeth; a'r ffocws ar gyfer ardal Bae Abertawe oedd ar ymyrraeth metro drefol, a gwneud defnydd o isadeiledd rheilffyrdd nad oedd yn cael ei ddefnyddio ar hyn o bryd ar gyfer gwasanaethau rheilffyrdd teithwyr.

Cynhaliwyd trafodaeth ynghylch y blaenoriaethau rheilffordd ar gyfer Gorllewin Cymru, a oedd yn cynnwys crynodeb o'r dewisiadau ar gyfer llwybrau ac amlder. Roedd y cyflwyniad yn dangos crynodeb o amlder presennol y gwasanaeth rheilffyrdd ym mhob un o'r prif orsafoedd. Nodwyd bod y teithiau blynyddol ar gyfer pob prif orsaf yn cael eu cyfrifo, a oedd yn rhoi dealltwriaeth o'r galw cyffredinol; soniwyd nad oedd y cyflwyniad yn cynnwys pob gorsaf ar gyfer ardal Gorllewin Cymru, fodd bynnag, roedd yn darparu darlun cyffredinol o'r dewisiadau presennol ar gyfer llwybrau.

Eglurodd Trafnidiaeth Cymru eu bod wedi bod yn gweithio ar achosion busnes dros nifer o flynyddoedd i sefydlu amlderau newydd; Gellid nodi pob un o'r rhain yn y cyflwyniad, a chafwyd eu nodi mewn allwedd 'crynodeb o wasanaeth ychwanegol'. Dywedwyd pe gellid adeiladu'r holl ddewisiadau ar gyfer llwybrau ychwanegol, byddai'r amlder yn gwella; manylwyd ar y cynnydd arfaethedig yn y gwasanaeth ar gyfer pob un o'r gorsafoedd. Rhoddwyd gwybod i'r aelodau y byddai hyn yn dyblu amlder y rheilffyrdd ar draws y rhwydwaith. Crybwyllwyd bod Trenau Grand Union wedi sicrhau hawliau i gynnal trenau i Sir Gaerfyrddin, a byddai hyn yn ychwanegol at y llwybrau a oedd yn cael eu harddangos o fewn y cyflwyniad.

Rhoddwyd crynodeb i'r Pwyllgor o'r tri phrif opsiwn ar gyfer llwybrau yr oedd Trafnidiaeth Cymru wedi bod yn edrych arnynt yn ardal Bae Abertawe:

·        Trên-Tram Abertawe i Aberdulais a/neu Glydach (llinell goch) – nodwyd bod hon yn ymgais gymhleth iawn, gan y byddai'r llinell yn cael ei wehyddu trwy ardal drefol yn Abertawe sy'n adeiledig iawn; Fodd bynnag, yn ystod trafodaethau ynghylch y datblygiad, profwyd ei fod yn wydn gan y byddai'n ardal â thwf enfawr ac yn cynhyrchu llawer mwy o deithiau, yn enwedig oherwydd lleoliad Campws Prifysgol Bae Abertawe. Ychwanegwyd bod Trafnidiaeth Cymru wedi parhau i weithio ar yr opsiwn  hwn ar gyfer y llwybr, ac y byddai'n ymgynghori â'r Aelodau ar bwyntiau perthnasol  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 5.

Derbyniodd Gyd-bwyllgor Corfforaethol De-orllewin Cymru ddiweddariad llafar gan Weithdy Trafnidiaeth y Gerddi Botanegol.

Nodwyd mai pwrpas y gweithdy oedd ffurfioli trafodaethau rhwng y pedwar cyngor cyfansoddol o ran y Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol; roedd y gweithdy'n gweithio fel llwyfan er mwyn mynegi barn, a phenderfynu sut y gall y cynghorau gyfuno un weledigaeth ar gyfer y rhanbarth. Ychwanegwyd bod yn rhaid i'r gwaith o amgylch y Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol weithio ar gyfer y pedair Bwrdeistref Sirol er mwyn iddo fod yn ystyrlon.

Esboniodd swyddogion fod y trafodaethau'n canolbwyntio ar y blaenoriaethau buddsoddi mewn rheilffyrdd perthnasol; roedd cyfanswm o saith maes buddsoddi, chwech yn Abertawe ac un yng Nghastell-nedd Port Talbot. Ategwyd bod y gweithdy hefyd yn canolbwyntio ar amlder cynyddol rhai o'r trenau tua'r gorllewin; roedd cydweithwyr yn Sir Benfro a Sir Gâr yn chwilio am ymrwymiad a blaenoriaethu ar y cyd gan Gyd-bwyllgor Corfforaethol ar gyfer gwella amseroedd teithio i'r gorllewin.

Yn dilyn yr uchod, nodwyd y gellid cyflawni hyn drwy wthio am rywfaint o ddatgysylltu; Roedd y trafodaethau ynghylch hyn yn arwain at yr opsiynau o ddatgysylltu a gwahanu trenau yn Port Talbot Parkway o bosib, a fyddai'n caniatáu symud trenau ymlaen yn uniongyrchol i orllewin Cymru, i Gaerfyrddin, Hwlffordd ac Aberdaugleddau. Er y cydnabuwyd y byddai trenau Grand Union yn darparu rhagor o wasanaethau i orllewin Cymru o 2025 ymlaen, mynegwyd bod Aelodau yn y cyfarfod yn teimlo y byddai'n bwysig cefnogi a gwthio ar y cyd am y metro, yn ogystal â gwasanaethau gorllewin Cymru.

Eglurwyd, tua diwedd y gweithdy hwnnw, bod adborth wedi'i ddarparu i gydweithwyr Trafnidiaeth Cymru. Roedd swyddogion yn mynd i ddarganfod a oedd modd cael maes blaenoriaeth ychwanegol ar gyfer buddsoddi ar y prif wasanaeth llinell; Roedd angen gwneud gwaith dilynol ar hyn gyda chydweithwyr yn Trafnidiaeth Cymru, i weld a oedd modd modelu rhai camau pellach ynghylch a ellid cael llwybrau sy'n teithio i orllewin Cymru. Nodwyd bod pob Arweinydd yn gefnogol yn hynny o beth.

Bu'r rhai a fynychodd y gweithdy hefyd yn trafod y gydnabyddiaeth ynghylch eiriolaeth wleidyddol, a hyrwyddo a sicrhau buddsoddiad cenedlaethol; roedd angen i Gyd-bwyllgor Corfforaethol De-orllewin Cymru wthio am ddylanwad ar y cyd a lobïo Llywodraeth Cymru, Swyddog Cymru a'r Adran Drafnidiaeth. Soniwyd hefyd y byddai'n bwysig i roi pwysau ar statws Porth Rhydd a'r datblygiad ynni cynaliadwy rhanbarthol, yn enwedig fel y tynnwyd sylw ato yn Sir Benfro.

Awgrymodd Aelodau'r Is-bwyllgor Trafnidiaeth Rhanbarthol y byddai'n fuddiol i Gyd-bwyllgor Corfforaethol De-orllewin Cymru dderbyn crynodeb o'r trafodaethau a'r penderfyniadau a ddaeth o'r gweithdy. Trwy Gadeirydd yr Is-bwyllgor Trafnidiaeth Rhanbarthol, cytunwyd i ysgrifennu llythyr ar ran holl Aelodau'r Is-bwyllgor, i ofyn i Gyd-bwyllgor Corfforaethol De-orllewin Cymru ystyried a nodi'r penderfyniadau a ddaeth o'r gweithdy.

Darparwyd y Flaenraglen Waith ar gyfer yr Is-bwyllgor Trafnidiaeth Rhanbarthol i'r Aelodau.

Cyfeiriwyd at yr angen am gyfarfod ychwanegol ar gyfer cyfnod yr hydref. Byddai'r Gwasanaethau Democrataidd yn trefnu hyn mewn cysylltiad â'r Arweinwyr Trafnidiaeth ar gyfer y Rhanbarth. 

Nodwyd y Flaenraglen Waith.

Unrhyw eitemau brys yn ôl disgresiwn y Cadeirydd yn unol ag Adran 100BA(6)(b) o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972 (fel y’i diwygiwyd)

Ni dderbyniwyd unrhyw eitemau brys.