Cofnodion:
Derbyniodd yr aelodau
gyflwyniad ynghylch y gwaith parhaus sy'n cael ei wneud sy'n ymwneud â'r
Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol (CTRh).
O ran yr ysgogwyr
polisi ar gyfer y CTRh newydd, tynnodd swyddogion sylw at y ffaith bod newid yn
y strategaeth; Byddai'r newid hwn yn arwain at lawer mwy o bwyslais ar symud i
ffwrdd o gerbydau modur preifat, ac yn hytrach rhoi'r pwyslais ar gludiant
cyhoeddus.
Mynegwyd bod nifer o
alluogwyr o ran sut y byddai'r rhanbarth yn symud ymlaen gyda'r CTRh. Nodwyd
mai un o'r galluogwyr yw'r Canllawiau Cynllunio Trafnidiaeth Rhanbarthol, roedd
Swyddogion yn aros am fersiwn derfynol ohonynt gan Lywodraeth Cymru o hyd. Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau y byddai
datganiad o arian ar gael i gynhyrchu'r Cynlluniau Trafnidiaeth Rhanbarthol
gwahanol ar gyfer pob rhanbarth, ac i gynorthwyo gyda'r gwaith ar y Metros, a
fyddai wedyn yn bwydo i mewn i Gynllun Trafnidiaeth Cenedlaethol Cymru.
Roedd rhan nesaf y
cyflwyniad yn nodi sefyllfa dde-orllewin Cymru a'r hyn yr oedd y rhanbarth
wedi'i fabwysiadu hyd yma, o ran cynnwys y polisi rhanbarthol; Bydd hyn yn
llywio gwaith y CTRh wrth symud ymlaen. Nodwyd bod y cyd-destun yn cynnwys
llawer o bwyslais ar wella mynediad y tu mewn i'r rhanbarth a thu hwnt iddi; yn
ogystal â chysylltu â'r gwaith sy'n digwydd ym Mae Abertawe a de-orllewin
Cymru.
Tynnodd swyddogion
sylw at y ffaith y byddai'n rhaid i'r CTRh ystyried nifer o ryngddibyniaethau
rhanbarthol; megis y Cynllun Datblygu Economaidd, y Cynllun Ynni a'r Fargen
Ddinesig.
Rhoddwyd gwybod i'r
aelodau am y cyfrifoldebau trafnidiaeth ar draws Cymru a'r DU; Roedd y
cyflwyniad yn dangos y cyfrifoldebau amrywiol a pha sefydliad oedd yn gyfrifol
am ba elfennau. Roedd yn amlwg bod gan Awdurdodau Lleol rôl sylweddol wrth fwrw
ymlaen â'r gwaith hwn, o ran datblygu'r CTRh a sicrhau bod y rhanbarth yn cael
ei ystyried wrth i'r gwaith cynllunio symud ymlaen.
Darparwyd gwybodaeth
am yr hyn yr oedd angen ei gyflawni a'i gyflwyno, yn dilyn y Cynllun
Trafnidiaeth Lleol ar y Cyd ddiwethaf; Roedd angen i'r CTRh ei hun gyflawni
canlyniadau a'r hyn a ddarperir, gan wneud gwahaniaeth i fywydau'r cymunedau.
Nodwyd bod nifer o ganlyniadau o'r Cynllun Trafnidiaeth Lleol ar y Cyd, a oedd
yn arddangos y gellid cyflawni cynlluniau ar gyfer y rhanbarth. Rhoddwyd gwybod
i'r aelodau mai dyma fyddai dyhead y CTRh; nodi a fframio gwaith mewn
cyd-destun strategol, ond datblygu a chyflwyno camau gweithredu.
Esboniwyd bod y pwrpas
y tu ôl i'r CTRh yn deillio o'r Llwybr Newydd: Strategaeth Drafnidiaeth Cymru
2021; sy'n nodi'r blaenoriaethau a'r uchelgeisiau ar gyfer trafnidiaeth yng
Nghymru. Yn ogystal â hyn, darparodd y Cynllun Cyflawni Trafnidiaeth Cenedlaethol
(CCTC) fanylion y rhaglenni, y prosiectau a'r polisïau newydd yr oedd
Llywodraeth Cymru'n bwriadu eu cyflawni dros y pum mlynedd nesaf. Tynnodd y
cyflwyniad sylw at y faith y bydd y CCTC, ynghyd â CTRh, yn teilwra darpariaeth
Strategaeth Drafnidiaeth Cymru i anghenion pob rhan o Gymru. Cadarnhaodd
swyddogion y byddant yn gweithio drwy'r cynlluniau hyn, er mwyn sicrhau bod
CTRh rhanbarth de-orllewin Cymru yn cynnwys polisïau a ffordd ymlaen ar gyfer y
rhanbarth ei hun, o ran cyd-destun cyflawni'r cynlluniau hynny; roedd yn gyfle
i dde-orllewin Cymru roi ei stamp ei hun ar rywfaint o'r gwaith wrth symud
ymlaen.
Rhoddwyd gwybod i'r
aelodau am y broses CTRh nodweddiadol, y dylai pob rhanbarth fod yn mynd
drwyddi er mwyn datblygu ei chynlluniau; roedd nifer o gamau wrth gynhyrchu'r
cynllun. Cyfeiriwyd at y sgôr asesiad risg cychwynnol yn erbyn pob un o'r camau
yn y tabl gwaith; ar hyn o bryd roedd y sgorau'n dangos yn goch ac oren yn
bennaf gan nad oedd gwaith wedi dechrau ar ddatblygiad y cynllun hyd yn hyn.
Aeth swyddogion drwy
raglen llinell amser y CTRh, a oedd yn tynnu sylw at weithgareddau a thasgau
allweddol y rhaglen gyfan, a phryd oedd disgwyl i ddarnau penodol o waith gael
eu cwblhau. Nodwyd nad oedd Swyddogion wedi gallu gwneud cynnydd sylweddol gan
nad oedd canllawiau'r CTRh wedi'u cyhoeddi eto. Soniwyd mai'r dyddiad dechrau
ar gyfer y rhaglen waith hon oedd Chwefror 2023, felly roedd angen ail-leoli'r
rhaglen unwaith y derbyniwyd y canllawiau.
Yn dilyn yr uchod,
dangosodd Swyddogion y cynlluniau tymor byrrach ar gyfer cyflwyno; a oedd yn
canolbwyntio ar gynhyrchu'r cynllun rhoi ar waith sy'n gysylltiedig â'r CTRh.
Mynegodd swyddogion
bryderon ynglŷn â'r galw cynyddol yr oedd Awdurdodau Lleol yn ei wynebu;
gan gynnwys rhoi terfyn cyflymder diofyn 20 mya ar waith, y gwaith o ran
diwygio bysus a pharcio ar balmentydd, yn ogystal â'r gwaith sy'n ymwneud â'r
CTRh. Soniwyd bod rhywfaint o bryder ymhlith cydweithwyr trafnidiaeth o ran sut
y byddai'r holl waith hwn yn cael ei wneud; yn enwedig o ran y CTRh, gan fod
diffyg eglurder o'r canllawiau ar hyn o bryd o ran sut i fwrw ymlaen â'r
gwaith.
Daeth y cyflwyniad i
ben gyda'r camau gweithredu blaenoriaeth a awgrymwyd i'w hystyried, a nodwyd
fel a ganlyn:
-
Gofyn am eglurder gan
Lywodraeth Cymru o ran y llinell amser ar gyfer y canllawiau a'r rhaglen
-
Cadarnhau'r gyllideb ar gyfer
proses a rhaglen y CTRh
-
Symud adnoddau
-
Ail-gadarnhau'r cerrig milltir
allweddol ac alinio rhaglen cyflwyno'r CTRh a'r metro
-
Cytuno ar raglen ar gyfer y Pwyllgor
er mwyn i Aelodau gael golwg lawn ar y gwaith wrth symud ymlaen
Cydnabu'r Aelodau y
gwaith helaeth yr oedd angen ei wneud yn rhanbarthol o ran ateb y ceisiadau gan
Lywodraeth Cymru; ac y byddai'n sylfaenol wrth dderbyn fersiwn derfynol y
canllawiau, gan y bydd yn cael effaith ar y gwaith wrth symud ymlaen. Holodd yr
Aelodau a oedd y trafodaethau presennol gyda Llywodraeth Cymru yn cyfeirio at
unrhyw ddyddiadau posibl o ran derbyn yr arweiniad.
Eglurodd y Swyddog
Trafnidiaeth yn Llywodraeth Cymru nad oedd yn ofynnol i Lywodraeth Cymru
ddarparu canllawiau, ac nid oedd eu angen er mwyn dechrau'r gwaith sy'n ymwneud
â'r CTRh; fodd bynnag, roedd dealltwriaeth ynghylch pam bod Awdurdodau Lleol yn
ceisio eglurder o fersiwn derfynol yr arweiniad. Cadarnhawyd y byddai'r
arweiniad ar gael o fewn yr wythnosau nesaf; ni fydd unrhyw newidiadau
sylweddol i'r drafft a oedd eisoes wedi cael ei ddosbarthu. Rhoddwyd gwybod i'r
Pwyllgor y bydd llythyr yn cyd-fynd â'r canllawiau, gan nodi'r cymorth ariannol
yr oedd Llywodraeth Cymru'n bwriadu ei ddarparu; Bydd hyn gwerth £125,000 ar
gyfer y flwyddyn ariannol hon.
Yn ychwanegol at yr
uchod, soniwyd bod Llywodraeth Cymru yn annog Awdurdodau Lleol i osgoi neu
leihau'r defnydd o ymgynghorwyr allanol er mwyn atal gwariant uchel ar gyfer y
math hwn o waith. Roedd dealltwriaeth gan Lywodraeth Cymru y bydd angen gwaith
ymgynghori er mwyn gwneud y gwaith ar y CTRh, yn enwedig oherwydd y cyfyngiadau
ar adnoddau ar draws Awdurdodau Lleol, fodd bynnag, bydd Llywodraeth Cymru a
Trafnidiaeth Cymru yn gallu darparu rhyw fath o gymorth er mwyn lleihau'r
defnydd o ymgynghorwyr allanol.
Cododd y Pwyllgor
bryderon ynghylch y gyllideb a gofynion adnoddau. Deallwyd bod ymrwymiad yn
flaenorol i ariannu unrhyw ddyletswyddau ychwanegol yn llawn; Gofynnodd yr
Aelodau a oedd unrhyw arwyddion o drafodaethau pellach o fewn Llywodraeth
Cymru, i dalu'r costau y bydd Awdurdodau Lleol yn disgwyl eu hwynebu yn llawn.
Esboniwyd bod y cyllid wedi'i gynnwys yn y setliad ehangach ar gyfer Awdurdodau
Lleol a'r Cyd-bwyllgorau Corfforaethol, a bu'n rhaid dod o hyd i'r cyllid o'r
setliad hwn; Roedd y £125k a grybwyllwyd yn flaenorol yn atodol i'r cyllid
hwnnw er mwyn helpu i ddechrau proses y CTRh. Nodwyd bod gofyn i Lywodraeth Cymru
a Trafnidiaeth Cymru ddarparu rhagor o gymorth er mwyn lleihau'r costau hynny,
gan ei fod yn amlwg bod pwysau ar Awdurdodau Lleol wrth baratoi'r cynllun, a
ddilynir gan y gwaith cyflwyno.
Cynhaliwyd trafodaeth
ynghylch amser priodol ar gyfer cyfarfod nesaf yr Is-bwyllgor Trafnidiaeth
Rhanbarthol, o ystyried yr wybodaeth ddiweddaraf gan Swyddog Trafnidiaeth
Llywodraeth Cymru; Cytunwyd y byddai cyfarfod ychwanegol yn cael ei drefnu ar
gyfer cyfnod yr hydref. Yn ogystal â hyn, tynnwyd sylw at y ffaith bod swyddogion
wedi datblygu disgrifiad swydd a manyleb bersonol ar gyfer swydd ranbarthol er
mwyn cynorthwyo gyda datblygiad y cynllun, a byddai hyn yn cael ei hysbysebu
dros yr wythnosau nesaf.
Dogfennau ategol: