Agenda item

Ystyriodd yr aelodau’r adroddiad a ddosbarthwyd ym mhecyn yr agenda.

Cadarnhaodd y swyddogion fod yr adroddiad hwn yn dangos incwm a gwariant tan fis Mehefin 2024 ac yna defnyddir y data hwn i wneud amcanestyniad ar gyfer diwedd y flwyddyn ariannol. Ar hyn o bryd, y gorwariant amcanestynedig i'r Cyngor cyfan ar ddiwedd y flwyddyn yw £1.8m.

Cyfeiriodd yr aelodau at yr eitemau a nodwyd gan ddefnyddio'r dull Coch Oren Gwyrdd a gwnaethant holi am statws yr eitemau oren: a ydynt yn agos at gael eu cwblhau ai peidio. Cadarnhaodd y swyddogion fod eitemau gwyrdd wedi'u cwblhau erbyn diwedd mis Mehefin. Os nodir bod eitem yn oren, mae swyddogion yn hyderus y bydd yn cael ei chwblhau erbyn diwedd mis Mawrth.

Holodd yr aelodau am y gorwariant mewn Addysg. Ar ben hynny, a oedd awgrym ynghylch lefel ddisgwyliedig cronfeydd wrth gefn ysgolion gan y bydd yn effeithio ar gyllideb ehangach y Cyngor.

O ran y gorwariant, tynnodd yr aelodau sylw at y targedau nas cyrhaeddwyd o ran swyddi gwag. Holodd yr aelodau a oedd y targedau nas cyflawnwyd o ran swyddi gwag yn broblem barhaus a beth fyddai effaith cyflawni'r rheini ar y straen ar staff yn y dyfodol? O ran ysgolion, cadarnhaodd y swyddogion fod disgwyl i'w diffyg gynyddu £7.6m erbyn diwedd y flwyddyn ariannol. Mae swyddogion wedi cwrdd â'r Cyfarwyddwr Addysg a'r Prif Weithredwr i geisio penderfynu beth a all liniaru hyn. Mae adroddiad hefyd wedi'i drefnu ar gyfer un o gyfarfodydd y Cabinet yn y dyfodol a fydd yn ystyried yr eitem hon yn fanylach.

Cyfeiriodd yr aelodau at barciau gwledig eraill, yn ogystal â'r Gnoll yn benodol. Nodwyd bod yr adroddiad hyd at ddiwedd mis Mehefin, ond crybwyllir rhesymau sy'n cyfeirio at fis Awst. Cadarnhaodd y swyddogion y byddant yn defnyddio gwybodaeth y maent yn ymwybodol ohoni i ragfynegi'r sefyllfa ar ddiwedd y flwyddyn ariannol. Felly, darperir gwybodaeth sy'n cyfeirio at y flwyddyn gyfan.

Cyfeiriodd yr aelodau at yr eitem goleuadau cyhoeddus a'r tabl Coch Oren Gwyrdd. Mae'r adroddiad yn nodi nad yw'r nod o arbed £220k yn debygol o gael ei gyflawni oherwydd bod prisiau wedi cynyddu, er bod yr eitem yn wyrdd ar y tabl Coch Oren Gwyrdd ar hyn o bryd. Cadarnhaodd y swyddogion y cyflawnwyd yr arbedion mewn perthynas â phylu goleuadau, o ran defnydd ynni'r goleuadau, ond gan nad yw'r pris wedi gostwng cymaint ag y rhagwelwyd, mae'n dal i ddangos fel gorwariant. Mae'r sgôr yn wyrdd oherwydd y cyflawnwyd y targed o ran defnydd, ond mae'n dangos fel gorwariant oherwydd pris yr unedau, nid y defnydd. 

Cyfeiriodd yr aelodau at yr eitem goch yn yr adroddiad, sef moderneiddio isadeiledd technegol gwasanaethau digidol. Holodd yr aelodau a yw hyn yn dal i fynd rhagddo ac am esboniad ynghylch y statws coch. Dywedodd y swyddogion, er bod yr arbedion yn gysylltiedig â gwasanaethau digidol, mai Cyfarwyddiaeth yr Amgylchedd sy'n gyfrifol am y gyllideb dan sylw. Gan na fydd yr arbedion yn cael eu cyflawni gan wasanaethau digidol, mae ganddo statws coch, ond mae'r arbedion wedi'u cyflawni drwy Gyfarwyddiaeth yr Amgylchedd, sy'n gyfrifol am y gyllideb.

Cyfeiriodd yr aelodau at y gorwariant a nodwyd yng nghyllideb cludiant ysgolion a chostau ymgynghori. Holodd yr aelodau pa wasanaeth a gynhaliwyd gan yr ymgynghoriaeth na allai'r staff mewnol fod wedi ei wneud a beth fyddai swm y gorwariant pe bai staff mewnol wedi cael eu defnyddio i gyflawni'r gwaith?

Dywedodd y swyddogion fod y gorwariant yn deillio o gynnydd mewn lleoedd ar gyfer cludiant o'r cartref i'r ysgol ers i'r gyllideb gael ei phennu. Rhoddwyd gwybod i'r aelodau am yr ymholiad ymgynghori ac os ydynt am fwrw ymlaen â hyn, dylid gwneud hynny drwy'r pwyllgor craffu priodol, sef Pwyllgor Craffu'r Amgylchedd, sy'n gyfrifol am gontractau ysgolion yn y pen draw.

Yn dilyn gwaith craffu, nodwyd cynnwys yr adroddiad.