Gosod Sylfaen Treth y Cyngor 2024/25 (Tudalennau 11 - 16)
Gofynnodd yr Aelodau am eglurhad ynghylch
gosod Sylfaen Treth y Cyngor ar gyfer 2024/25.
Cadarnhaodd y Prif Swyddog Cyllid fod pob
cyngor yng Nghymru yn darparu ei Sylfaen Treth y Cyngor i Lywodraeth Cymru ar 31 Hydref. Mae pob tŷ ym mand
Treth y Cyngor A - I yn cael ei gyfrif
a'i drosi i fand cyfwerth â Band D, ac mae'r swm amcangyfrifedig
o eiddo newydd yn cael ei ychwanegu
i roi Sylfaen Treth y Cyngor. Bydd Asesiad
o Wariant Safonol Llywodraeth Cymru (SSA) yn gwerthuso
faint y mae angen i'r cyngor ei wario i ddarparu
gwasanaethau, caiff swm yr incwm a gynhyrchir drwy dreth y cyngor ei ddidynnu a defnyddir
fformiwla i gyfrifo swm y Grant Cynnal Refeniw.
Gofynnodd yr Aelodau a fyddai newidiadau
i'r system fandio bresennol
yn effeithio ar y fformiwla.
Cadarnhaodd swyddogion fod 85% o eiddo yng
Nghastell-nedd Port Talbot yn dod o fewn bandiau A-C sy'n gostwng ffigwr y band D cyfatebol. Nodwyd y byddai cynigion Llywodraeth Cymru ynghylch newidiadau i'r system treth y cyngor yn cael eu hadrodd
i'r Cabinet er mwyn ystyried yr opsiynau arfaethedig.
Yn dilyn craffu, cefnogwyd yr argymhelliad gan y Cabinet.
Adolygiad o Strategaeth Digidol Archwilio Cymru - Ymateb Sefydliadol (Tudalennau 17 - 66)
Cyfeiriodd yr Aelodau at y gronfa drawsnewidiol
wrth gefn o £1.2m a grybwyllwyd yn yr adroddiad gan gwestiynu pam nad oedd
llinell amser ar gael.
Dywedodd y Prif Swyddog Digidol fod y cynllun
cyflawni sy'n gysylltiedig
â Strategaeth Ddigidol,
Data a Thechnoleg y cyngor
yn cael ei ddatblygu ar adeg adolygiad Archwilio Cymru. Roedd yr adolygiad yn nodi trefniadau cadarn y cyngor ar gyfer cyflawni'r cynllun. Mae'r strategaeth bellach yn fyw ac mae proses lawn ynghylch blaenoriaethu gofynion i wasanaethau digidol. Unwaith y mae'r gofynion yn cael eu blaenoriaethu
drwy'r Bwrdd Trawsnewid Digidol cânt eu pennu
fel rhan o lwybr digidol a'u
monitro'n llawn a'u hadrodd yn ôl i Gyfarwyddwyr Corfforaethol yn chwarterol, a bydd adolygiad blynyddol yn cael ei gyflwyno i Is-bwyllgor (Polisi ac Adnoddau) y Cabinet.
Gofynnodd yr Aelodau am y prosiectau a oedd eisoes yn rhan o'r Olrheiniwr
Llwybrau ac am eu cynnydd, a gofynnwyd sut y gellir gwneud
asesiad i nodi'r hyn y gellir ei gyflawni
gyda'r gronfa wrth gefn o £1.2m. Gofynnodd yr Aelodau hefyd sut y gellir rhoi strategaeth
tymor hir ar waith ar gyfer digideiddio gan ystyried cyflymder y newidiadau yn y maes hwn
a gofynnwyd i'r Strategaeth
Digidol gael ei hychwanegu at y Flaenrhaglen
Waith.
Cadarnhaodd swyddogion nad oedd llinell amser wedi'i
bennu ar gyfer y strategaeth oherwydd pa mor gyflym y mae
technoleg ddigidol yn newid. Bydd y datganiadau
strategol yn y strategaeth
yn cael eu hadolygu'n flynyddol yn erbyn y rhaglenni gwaith sy'n rhan o'r cynllun cyflawni,
yr amcanion cyffredinol yn
y cynllun corfforaethol a blaenoriaethau'r gyfarwyddiaeth.
O ran y gronfa drawsnewid, mae gwaith
eisoes ar y gweill i archwilio sut y gall hyn gefnogi adnoddau'r prosiectau trawsnewid mwyaf. Cymerir gofal i sicrhau bod y prosiectau cywir yn cael eu blaenoriaethu
ar gyfer y cyngor ac adroddir am hyn ar gyfer craffu ac adolygiad llawn.
Holodd yr Aelodau pryd y byddai
diweddariad ar y llinell amser ar gael ac a oedd yr hinsawdd economaidd bresennol yn cael effaith ar waith y Strategaeth Digidol.
Dywedodd swyddogion wrth
Aelodau fod y cynllun cyflawni ar gael i'w gyhoeddi fel
y gellir ei rannu ag Aelodau. Mae pob un o'r rhaglenni
gwaith o fewn y llwybr digidol yn cael ei gategoreiddio
ar draws y gyfarwyddiaeth, gyda
goblygiadau ariannol yn cael eu hadolygu
fel rhan o broses y bwrdd trawsnewid. Mae tua 30/40 o raglenni gwaith gwahanol ar y gweill, unwaith y cytunir bod ganddynt ddigon o adnoddau, dyddiad dechrau a gorffen gyda datganiadau
gwireddu buddion yn eu herbyn - bydd
hyn yn cael ei rannu ag Aelodau. Cadarnhaodd swyddogion fod yr arbedion effeithlonrwydd ariannol y gallai'r rhaglenni hyn eu cynhyrchu yn cael eu hadolygu
gyda'r meysydd gwasanaeth. Mae digidol yn ffordd o drawsnewid gwasanaethau ac mae'n rhaid rheoli adnoddau'n
ofalus i gefnogi'r trawsnewidiad mewn meysydd gwasanaeth eraill. Mae meysydd ffocws, fel Deallusrwydd
Artiffisial ac awtomeiddio sydd wedi dechrau
gwneud enillion net o ran arbed amser swyddogion.
Nododd yr Aelodau y gallai rhai
buddsoddiadau ddarparu buddion ariannol yn y tymor hir.
Cadarnhaodd y Prif Swyddog Cyllid fod cyllideb
y Gwasanaethau Digidol wedi cynyddu £400 mil dros y 3 blynedd diwethaf i greu gallu ychwanegol. Bydd mentrau trawsnewid
yn cael eu cyflwyno i'r Cabinet ym mis Rhagfyr, gan gynnig defnyddio cronfeydd wrth gefn yn awr i gyflawni
arbedion refeniw parhaus tymor hwy.
Awgrymodd yr Aelodau seminar ddigidol i archwilio prosiectau'n fanylach. Cytunodd y Cadeirydd y byddai seminar yn cael ei threfnu
ar gyfer y dyfodol.
Yn dilyn craffu, cefnogwyd yr argymhelliad gan y Cabinet.
Adroddiad Blynyddol Cynllun Corfforaethol "Adfer, Ailosod, Adnewyddu"
2022-2027 ar gyfer y cyfnod:
1 Ebrill 2022 i 31 Mawrth
2023 (Tudalennau 67 - 128)
Cyfeiriodd yr Aelodau at dudalen 68, eitem 6 yr adroddiad a holwyd faint o'r Cynllun Corfforaethol
fyddai'n seiliedig ar ganlyniadau'r ymgyrch Parhewch i Sgwrsio a p'un a oedd nifer
digonol o ymatebion.
Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategaeth
a Gwasanaethau Corfforaethol
wrth yr Aelodau mai un ffactor yn unig
a fydd yn cael ei ystyried wrth
adolygu'r Cynllun Corfforaethol oedd yr ymgyrch Parhewch i Siarad. Bydd cyfleoedd drwy'r ymgynghoriad ar y Gyllideb sy'n dechrau ym mis Rhagfyr,
o ran y gyllideb a'r blaenoriaethau cyflawni ar gyfer 2024/25. Mae'r cyngor wedi ymgysylltu â'r Gwasanaethau Ymchwil Barn fel cwmni ymchwil cymdeithasol
annibynnol, a fydd yn cyflwyno canfyddiadau'r arolwg Parhewch i Siarad ac yn rhoi dealltwriaeth fanwl o'r fethodoleg
a ddefnyddiwyd a'r data ansoddol a meintiol a gesglir fel rhan
o'r arolwg.
Roedd yr Aelodau'n anhapus
gyda nifer yr ymatebion a gafwyd i'r arolwg Parhewch i Siarad ac yn cwestiynu faint o bwysoliad sy'n cael ei roi
i'r arolwg yn hytrach nag elfennau eraill.
Cadarnhaodd y Cyfarwyddwr Strategaeth
a Gwasanaethau Corfforaethol
nad yw'r
arolwg yn cael ei bwysoli i unrhyw
un elfen benodol. Mae'n bwysig sicrhau
bod barn preswylwyr, aelodau,
busnesau, y 3ydd sector a phartneriaid,
gan gynnwys undebau llafur
yn cael ei chasglu. Bydd gan Aelodau gyfleoedd i gyfrannu at y trafodaethau ynghylch blaenoriaethau'r Cynllun Corfforaethol ar gyfer 2024/25
Dywedodd y Prif Weithredwr ei fod yn anodd
cael mewnwelediad gan holl adrannau gwahanol
y gymuned ond rhoddodd sicrwydd mai'r cyngor llawn
sy'n penderfynu ar yr amcanion
lles ac yn cytuno ar y camau gweithredu. Wrth gasglu gwybodaeth,
mae'n bwysig deall pwy sydd
wedi rhoi eu barn a deall na fydd un set ddata
yn darparu set berffaith o flaenoriaethau oherwydd blaenoriaethau unigol pobl.
Holodd yr Aelodau a oedd penodi corff allanol
yn yr hinsawdd ariannol bresennol yn briodol. Nododd yr Aelodau y dylid gwneud mwy o ganfasio
gyda'r cyhoedd a staff i gasglu data.
Cadarnhaodd y Cyfarwyddwr Strategaeth
a Gwasanaethau Corfforaethol
fod y cwmni allanol wedi'i benodi i ddarparu'r gallu i gyflawni'r gwaith. Yn y dyfodol, bydd gallu yn cael
ei wella yn y Gwasanaethau Digidol i symud ymlaen i ddatblygu'r wybodaeth.
Cwestiynodd yr Aelodau gost y cwmni
allanol gan ddweud nad oes digon o arolygon ymadael yn cael eu cynnal.
Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategaeth
a Gwasanaethau Corfforaethol
nad oedd
y gost ar gael yn y cyfarfod
heddiw ond gellir rhoi adborth
i'r Aelodau. Bydd
gwaith yn cael ei wneud i gasglu
Safbwynt Defnyddwyr Gwasanaeth wrth i Gynllun Corfforaethol 2024/25 gael ei ddatblygu,
a bydd hyn yn cynnwys adborth staff.
Nododd yr Aelodau fod y Prif
Weithredwr yn rhagweithiol wrth gael barn preswylwyr
a staff ond gall blinder ymgynghori
fod yn broblem i rai pobl.
Cydnabu'r Prif Weithredwr y
gall blinder ymgynghori fod
yn broblem, ond tynnodd sylw at y ffaith bod gan y cyngor ddyletswydd gyfreithiol i ymgynghori. Mae newidiadau diweddar mewn deddfwriaeth
mewn perthynas â dyletswyddau'r Strategaeth Cyfranogiad yn golygu bod rhwymedigaeth fwy helaeth i ymgynghori cyn i gynigion gael
eu llunio ac ar adegau aml yn ystod
y broses benderfynu, a fydd
yn cynnwys pobl wrth fonitro a gwerthuso.
Yn dilyn craffu, cefnogwyd yr argymhelliad gan y Cabinet.