Agenda item

Esboniodd James M Davies, Rheolwr Gwasanaethau Cymdogaeth fod yr adroddiad hwn yn gwneud gwaith dilynol ar yr adroddiad cychwynnol o ddiwedd 2024 a oedd wedi dechrau cyfnod prawf pedwar mis. Dywedwyd wrth aelodau fod yr adroddiad yn cyflwyno adborth gan randdeiliaid, staff a chyfarfodydd partneriaeth diogelwch cymunedol a gynhaliwyd ar ddechrau ac ar ddiwedd y cyfnod prawf. Dywedwyd wrth yr aelod mai'r cam nesaf yw symud ymlaen gyda phroses ymgynghori lawn. Disgwylir i'r broses bara 8 wythnos gan ddechrau mewn ychydig wythnosau.

Diolchodd y cadeirydd i'r swyddogion ac aelodau'r cabinet am ystyried yr adborth o'r adroddiad cyntaf. Nododd fod aelodau wedi awgrymu cynnwys proses ymgynghori yn ystod y cyfnod prawf ond cytunwyd mai cynnal ymgynghoriad llawn yw'r opsiwn gwell erbyn hyn. Roedd yn teimlo bod aelodau'n gwerthfawrogi'r ymagwedd hon.

Gofynnodd aelodau a fyddai'r gost o atgyweirio difrod i barciau'n fwy na'r arbedion o'u cloi. Os caiff parciau eu difrodi, ai cloi nhw yw'r ateb gorau?

Esboniodd swyddogion nad oeddent yn bwriadu i'r fenter fod yn fesur arbed arian, er eu bod wedi nodi arbediad o £5000. Y prif reswm dros y fenter oedd methiant aml o ran gweithrediadau cloi oherwydd natur y rôl ac anawsterau gyda phobl yn aros yn y parciau dros nos. Roedd hyn wedi annog ystyriaeth o'r fenter.

Dywedodd swyddogion eu bod wedi derbyn adborth a oedd yn nodi nad oedd cloi'r parciau'n fuddiol. Dywedodd swyddogion eu bod yn bwriadu mynd i'r afael â phroblemau mewn parciau drwy roi mesurau lliniaru ar waith yn hytrach na chloi gatiau. Bydd yn caniatáu i swyddogion ailddyrannu adnoddau i wella gwaith cynnal a chadw ac archwiliadau lleoedd chwarae yn ystod oriau gwaith rheolaidd. Gallai unrhyw arbedion gael eu gwrthbwyso gan gost mesurau ychwanegol fel bolardiau.

Gofynnodd aelodau a yw ailbennu ceidwaid symudol i leoedd chwarae yn cynrychioli gostyngiad yn nifer y staff. Gofynnwyd hefyd, os byddai fandaliaeth, a fyddai gweithwyr eraill ar gael i gloi gatiau os caiff y swyddi ceidwaid symudol eu dileu.

Esboniodd swyddogion na fyddai lleihad yn nifer y staff. Y nod yw ailddyrannu adnoddau i wella arolygiadau a gwaith cynnal a chadw yn lleoedd chwarae gan ddarparu gwell gwerth am arian. Nid yw'r ceidwad symudol ar alwad ar hyn o bryd i ymdrin â fandaliaeth neu faterion tebyg, ac ni fydd hyn yn newid os bydd y penderfyniad yn cael ei wneud yn barhaol yn dilyn yr ymgynghoriad.

Dywedwyd wrth yr aelodau fod goruchwylwyr yn rheoli'r parthau gwahanol ar draws y fwrdeistref, a bydd hyn yn parhau. Mae hefyd rota ar alwad i ymdrin â phroblemau diogelwch yn ystod penwythnosau a chyda'r hwyr.

Gofynnodd aelodau a fydd staff ar gael o hyd i gloi'r parciau yn y dyfodol os oes angen.

Esboniodd swyddogion fod angen iddynt ddeall yr angen i gloi parciau. Yn ystod y cyfnod prawf pedwar mis, roedd dros 50% o'r adborth yn ymwneud â Gerddi Fictoria, sydd â heriau unigryw oherwydd ei agosrwydd at ganol y ddinas a gweithgareddau gyda'r nos. Nododd yr heddlu effaith pan osodwyd y gatiau'n flaenorol. Yn wahanol i'r mwyafrif o barciau, mae staff yng Ngerddi Victoria yn ystod y dydd.

Dywedwyd wrth yr aelodau nad oes unrhyw effaith ar staffio ar hyn o bryd gan fod staff eisoes yn gweithio yn ystod yr oriau y byddai angen cau'r gât. Gallai'r ymgynghoriad arwain at argymhelliad i eithrio Gerddi Victoria o'r fenter oherwydd ei amgylchiadau unigryw. Nid oes gan barciau eraill y gallu i gloi gatiau yn ôl y galw. Os bydd problemau'n codi, bydd swyddogion yn ceisio rhoi mesurau eraill ar waith ac os nad ydynt yn llwyddiannus, efallai y bydd angen ddychwelyd at gloi gatiau.

Nododd aelodau fod y cyfnod prawf dros oriau'r gaeaf, felly mae'n bosib na fydd hyn yn rhoi darlun cyflawn. Dywedwyd gan fod y cyhoedd bellach yn gwybod bod y gatiau'n cael eu gadael ar agor, gallai hyn arwain at fwy o ymddygiad gwrthgymdeithasol, yn enwedig mewn parciau fel Gerddi Victoria sydd mewn lleoliad canolog.

Awgrymodd yr aelodau gasglu rhagor o ddata sy'n seiliedig ar dystiolaeth. Awgrymwyd y gellid ymestyn y cyfnod prawf drwy'r haf i arsylwi unrhyw newidiadau mewn ymddygiad cymdeithasol cyn gwneud unrhyw benderfyniadau mawr.

Nododd yr aelodau fod Maes Hamdden Brynhyfryd yn cael ei adnabod yn lleol fel Cae James a chwestiynwyd y ffaith ei fod wedi'i gynnwys oherwydd nad oes modd ei gloi. Awgrymwyd ehangu'r ardal ymgynghori o amgylch Parc Jersey i gynnwys eiddo sydd cyferbyn â mynedfa Ynysmaerdy ac o'i hamgylch, yn ogystal â'r rhai ar Gwrt yr Ysgol a ger y gât yn yr inclein.

Dywedodd swyddogion fod y broses ar gyfer nodi'r cyfeiriadau ar gyfer gohebiaeth wedi'i chyflwyno â llaw yn cael ei esbonio yn yr adroddiad. Bydd pobl sy'n derbyn gohebiaeth wedi'i chyflwyno â llaw yn derbyn yr un wybodaeth â'r bobl sy'n sganio'r côd QR. Os oes cyfeiriadau ychwanegol y dylid eu cynnwys, gall aelodau weithio gyda'r swyddogion perthnasol i'w nodi a'u cynnwys.

O ran Maes Hamdden Brynhyfryd (Cae James), cadarnhaodd swyddogion ei fod wedi'i gynnwys yn yr adroddiad gyda'r holl barciau ac nad oes modd ei gloi. Awgrymodd swyddogion naill ai ei dynnu o'r ymgynghoriad neu gynnwys ei enw lleol, Cae James, yn yr adroddiad a'r ymgynghoriad.

O ran misoedd y gaeaf a'r haf, roedd swyddogion a phartneriaethau cymunedol diogelwch y cyhoedd yn teimlo eu bod eisoes wedi profi hyn yn ystod y cyfnod prawf answyddogol dros yr haf oherwydd salwch ac adnoddau staff er ni chyhoeddwyd yn ffurfiol fod y parciau ar gau dros y 4 mis diwethaf.

Cydnabuwyd yr angen am gyfnod prawf mwy ffurfiol i gasglu data sy'n seiliedig ar dystiolaeth. Gallai ymestyn y cyfnod prawf drwy'r haf ddarparu mewnwelediadau gwerthfawr. Nod yr ymgynghoriad yw casglu digon o adborth dros chwech i wyth wythnos er mwyn gwneud argymhellion gwybodus.

Roedd aelodau'n teimlo, er nad yw'r wybodaeth wedi'i chyhoeddi'n ffurfiol, roedd preswylwyr Llansawel yn gwybod bod y gatiau wedi bod ar agor.

Gofynnodd y Cadeirydd pa staff ac adnoddau fyddai'n cael eu defnyddio i gloi Gerddi Victoria.

Esboniodd swyddogion fod staff yn gweithio yng Ngerddi Victoria. Mae staff yno yn ystod y diwrnod gwaith ond, yn wahanol i barciau eraill, mae staff yno hefyd gyda'r nos ac yn y bore oherwydd eu hagosatrwydd at weithgareddau yng nghanol y ddinas. Mae staff yn defnyddio'r parc fel man ganolog ac mae hynny'n digwydd yn ystod y penwythnos hefyd.

Gofynnodd y Cadeirydd a oedd staff yn cyfeirio at staff glanhau ar gyfer canol y dref. Cadarnhaodd swyddogion hynny.

Dywedodd y Cadeirydd y byddai dechrau'r ymgynghoriad mewn pythefnos a'i gynnal am wyth wythnos yn cynnwys y cyfnod rhwng canol mis Mai a chanol mis Gorffennaf, sef cyfnod sylweddol o'r haf. Gallai'r amseru hwn ddarparu mewnwelediadau gwerthfawr i ddefnydd o'r parc ac ymddygiad yn ystod y tymor brig a gall hyn fod yn fwy manteisiol nag ymgynghoriad byrrach, chwe wythnos.

Teimlodd swyddogion y dylai'r ymgynghoriad ddechrau mewn wyth wythnos gan fyddai hyn yn rhoi mwy o amser iddynt. Bydd swyddogion yn gweithio gyda'r adran gyfathrebu gorfforaethol cyn iddynt gyflwyno'r ymgynghoriad.

Adroddodd aelodau fod staff yn Tawe Terrace yn cael trafferth wrth gau'r parc oherwydd camdriniaeth ac ymddygiad gwrthgymdeithasol. Crybwyllwyd bod sefydliadau sy'n defnyddio'r parciau, fel y clwb bowlio ym Mharc Saint George, yn creu rhwystrau, gan eu bod yn aros tan 11pm weithiau. Gofynnodd aelodau a yw sylwadau staff yn cael eu hystyried mewn ymgynghoriadau ac a oes mesurau i amddiffyn staff yn well wrth iddynt gau parciau.

Esboniodd swyddogion ymgynghorwyd â'r holl staff yr effeithiwyd arnynt yn ystod y cyfnod prawf a chânt eu cynnwys yn yr ymgynghoriad sydd ar ddod, ynghyd â'r grŵp rhanddeiliaid. Nododd adborth staff fod cloi'r gatiau'n dasg anodd ac anghynhyrchiol. Dangosodd y cyfnod prawf, gan gynnwys treial answyddogol yr haf diwethaf, nad oedd cloi'r gatiau'n darparu manteision sylweddol, ac eithrio Gerddi Victoria. Mae'r fenter yn ceisio mynd i'r afael â'r anawsterau y mae staff yn eu hwynebu a gwerthuso manteision go iawn cloi'r gatiau.

Teimlodd aelodau fod diogelu'r parc cyfan yn hanfodol. Os nad yw'r parc yn ddiogel, ni fydd cau'r gatiau'n unig yn atal unigolion penderfynol rhag mynd i mewn ac achosi difrod.

Gofynnodd aelodau a fyddant yn ymgynghori ymhellach â'r heddlu gan gynnwys Swyddogion Cymorth Cymunedol yr Heddlu wardiau lleol. Awgrymwyd hefyd ychwanegu cwestiwn ynghylch y defnydd o'r parc i gasglu data pellach o ran sut y mae preswylwyr yn defnyddio'r parciau, fel cerdded cŵn, cerdded drwy'r parc i'r ysgol, etc. Byddai hyn yn helpu i ffurfio darlun mwy o'r defnydd o'r parc ar adegau gwahanol.

Cadarnhaodd swyddogion y byddant yn gweithio gyda'r tîm cyfathrebu i ychwanegu cwestiwn am y defnydd o'r parc at yr ymgynghoriad. Mae swyddogion yn ymgynghori â'r heddlu'n rheolaidd a byddant yn rhoi gwybod i'r grŵp Partneriaeth Diogelwch Cymunedol am yr ymgynghoriad er mwyn casglu adborth. Hyd yn hyn mae'r adborth wedi bod yn gysylltiedig â Gerddi Victoria heb unrhyw sylwadau ar barciau eraill.

Awgrymodd y Cadeirydd ehangu cwestiynau am y defnydd o'r parc gyda'r hwyr oherwydd gallai hyn helpu i nodi mesurau i wneud i bobl deimlo'n fwy diogel, fel goleuadau gwell. Teimlodd fod hyn yn gysylltiedig â'r asesiad risg a'r penderfyniad terfynol ar rwymedigaethau a mesurau angenrheidiol ar gyfer gadael parciau heb eu cloi gyda'r hwyr.

Awgrymodd y Cadeirydd os caiff parciau eu cadw ar agor dros nos, dylai'r cyngor ystyried gosod goleuadau lle bo angen, yn enwedig mewn parciau sy'n cael eu defnyddio fel llwybrau byr. Byddai hyn yn gwella diogelwch preswylwyr sy'n defnyddio'r parciau hyn i gyrraedd yr ysgol neu i gerdded eu cŵn. Soniodd y Cadeirydd hefyd y byddai asesu dichonoldeb a chostau mesurau o'r fath yn anfon neges gadarnhaol at breswylwyr am ymrwymiad y cyngor i wneud parciau'n ddiogel ac yn hygyrch gyda'r nos.

Cytunodd swyddogion â'r cadeirydd am ystyried effaith y gyllideb ac awgrymwyd mynd i'r afael â phroblemau penodol wrth iddynt godi ym mharciau unigol yn hytrach na chloi gatiau. Gallai'r rhain ymwneud â diogelwch neu hygyrchedd. Maent yn bwriadu ymgynghori â'r cyhoedd a chasglu adborth, yna llunio adroddiad manwl gydag argymhellion ar gyfer camau gweithredu yn y dyfodol.

Awgrymodd y Cadeirydd ystyried goleuadau a mesurau eraill ar gyfer parciau yn hytrach nag aros am adborth a chwynion am adael parciau ar agor. Er bod pryderon ynghylch y gost a bioamrywiaeth, mae'r manteision i breswylwyr yn glir. Gallai mynd i'r afael â'r problemau nawr fod yn fantais os oes cyllid ar gael o ran ceisio gwneud parciau'n fwy diogel ac yn fwy hygyrch, yn enwedig y rheini a defnyddir fel llwybrau.

Dywedwyd swyddogion y byddant yn cyflwyno adroddiad pellach yn yr hydref/gaeaf er mwyn gwneud penderfyniad ynghylch a fydd y cyngor yn symud ymlaen â pheidio â chloi parciau dros nos fel mesur parhaol.

Dywedodd y Cynghorydd Hurley, Aelod y Cabinet dros Newid yn yr Hinsawdd a Thwf Economaidd wrth aelodau fod y problemau bioamrywiaeth efallai'n ymwneud â mynd yn ôl ar eu gair a'r effaith ar lwybrau hedfan ystlumod.

Rhoddodd y Cadeirydd ddiolch i Aelod y Cabinet a nodwyd bod cynnyrch ac atebion i liniaru hyn os yw'r cyngor yn dymuno gwneud hynny.

Yn dilyn craffu, cefnogwyd yr argymhelliad i gyflwyno'r eitem gerbron y Cabinet.