Agenda item

Western Bay APB Annual Report 23/24

Rhoddodd y Pennaeth Tai a Chymunedau drosolwg byr i'r aelodau o'r adroddiad yn y pecyn agenda. Mae'r adroddiad yn amlinellu gweithgareddau a chyflawniadau Bwrdd Cynllunio'r Ardal ar gyfer blwyddyn ariannol 2023-2024, ochr yn ochr â meysydd ffocws yn y dyfodol. Nodwyd bod 2023-2024 yn gyfnod lle cynhaliwyd rhaglen drawsnewid sylweddol; bu gwelliant mewn nifer o feysydd a disgwylir rhagor o welliannau wrth i Fwrdd Cynllunio'r Ardal barhau i roi'r rhaglen drawsnewid ar waith i wella gwasanaethau a chanlyniadau i bobl.

Rhoddodd y swyddogion drosolwg o rai o'r cyflawniadau a amlinellwyd yn yr adroddiad a meysydd gwaith parhaus.

Gofynnodd yr aelodau a fyddai meddyginiaeth naloxone ar gael i'w defnyddio mewn cymunedau neu a oedd angen hyfforddiant arbenigol i weinyddu'r feddyginiaeth.

Cadarnhaodd y swyddogion fod hyn wedi'i ystyried ond mae anawsterau oherwydd y cylchedau cenedlaethol ar gyfer cynwysyddion diffibrilwyr. Mae ystyriaeth yn cael ei rhoi i gynnwys blychau wrth ymyl cynwysyddion diffibrilwyr, ond mae cyfyngiadau ariannol yn broblem. Mae ymwybyddiaeth o fannau lle ceir llawer o orddosau ac mae staff sy'n gweithio yn yr ardaloedd hyn wedi'u hyfforddi ac maent yn cario naloxone. Nodwyd na fyddai unigolion mewn perygl o orddos yn gallu gweinyddu'r naloxone eu hunain ond fe'u hanogir i gario'r citiau i helpu unigolion eraill a all orddosio.

Rhoddodd y swyddogion wybod i'r aelodau fod firysau a gludir yn y gwaed wedi gostwng 22%; mae hyn wedi deillio o waith cadarnhaol. Castell-nedd Port Talbot yw'r unig awdurdod yng Nghymru lle mae gwasanaethau'n llwyddo i ddileu Hepatitis C yn unol ag amcanion Sefydliad Iechyd y Byd. Mae nifer y marwolaethau sy'n gysylltiedig â chyffuriau wedi gostwng 23% yng Nghastell-nedd Port Talbot yn ystod y flwyddyn bresennol. Fodd bynnag, mae Bwrdd Cynllunio'r Ardal yn parhau i fod yn wyliadwrus am fygythiadau newydd yn y farchnad gyffuriau, fel opioidau synthetig cryf fel nitazines a xylazine. Mae Bwrdd Cynllunio'r Ardal yn parhau i fonitro'r tueddiadau hyn a chydweithio â phartneriaid i fynd i'r afael â'r heriau.

Holodd yr aelodau a allai'r gyfradd droseddu godi oherwydd cost uwch rhai cyffuriau.

Dywedodd y swyddogion na fyddent yn gallu ateb y cwestiwn hwn, ac y dylid ei ofyn i'w cydweithwyr ym maes plismona. Cadarnhaodd y swyddogion fod potensial ar gyfer profion cyffuriau yn nalfeydd yr heddlu y gellid eu cymharu ar draws teipoleg troseddu. Mae cymorth ar gael yn nalfeydd yr heddlu i asesu a brysbennu pobl mewn perthynas â'u defnydd o gyffuriau neu alcohol, felly gellir ystyried sut mae troseddu a marchnadoedd cyffuriau'n dylanwadu ar ymddygiad y boblogaeth.

Gofynnodd yr aelodau am eglurhad ynghylch y data, ac a oedd un person yn cael ei gofnodi gan nifer o wasanaethau.

Mae Bwrdd Cynllunio'r Ardal wedi ymrwymo i wella gwasanaethau a chanlyniadau i bobl, gan gydweithio i sicrhau cymorth i bawb. Mae'r adroddiad yn tynnu sylw at bwysigrwydd deall y darlun ehangach y tu ôl i ddangosyddion perfformiad er mwyn ymateb yn effeithiol i anghenion sy'n newid. Nod Bwrdd Cynllunio'r Ardal yw symleiddio gwasanaethau gydag un pwynt mynediad a darparwr ar gyfer gwasanaethau clinigol ac anghlinigol erbyn diwedd y flwyddyn. Cadarnhaodd y swyddogion fod pwynt cyswllt cyntaf yn y gwasanaethau presennol, gyda rhif rhadffôn, ffurflen atgyfeirio ar-lein neu wasanaeth galw heibio.

Gofynnodd yr aelodau am eglurhad ynghylch cyfleusterau preswyl sy'n gwrthod ailsefydlu pobl os yw eu cyflwr yn gwaethygu.

Cadarnhaodd y swyddogion, os yw iechyd person yn dirywio yn ystod y broses ymgeisio, fod hyn yn cael ei ystyried cyn i berson ddechrau cyfnod ailsefydlu preswyl, gan y gallai effeithio ar ei allu i gwblhau’r cyfnod ailsefydlu'n llwyddiannus.

Mynegodd yr aelodau bryder ynghylch y gwahaniaeth rhwng cyfraddau marwolaethau dynion a menywod, a'r cyfraddau marwolaeth uchel yng Nghastell-nedd Port Talbot. Gofynnodd y Cadeirydd i gael gweld ystadegau mewn perthynas â defnyddio cyffuriau sy'n gysylltiedig â phobl â chyflyrau niwroamrywiol.

Cadarnhaodd y swyddogion fod yr ystadegau ar gyfer cyfraddau marwolaethau dynion/menywod yn adlewyrchu'r darlun cenedlaethol: roedd mwy o ddynion yn cymryd cyffuriau ac roedd menywod yn llai tebygol o geisio cymorth. Ymgymerwyd â gwaith ar y pwnc hwn a rhoddwyd cyfres o argymhellion ar waith yn yr Is-grŵp Lleihau Niwed; mae un maes ar gyfer cymorth sy'n benodol i rywedd. Mewn perthynas â niwroamrywiaeth, mae data cyfyngedig ar gael. Cydnabuwyd bod angen i wasanaethau newydd fynd i'r afael â hyn er mwyn meithrin dealltwriaeth lawn o'r ddemograffeg a sut gellir cefnogi pobl.

Diolchodd Aelod y Cabinet dros Dai a Diogelwch Cymunedol i aelodau'r tîm am eu cyfraniad. Mae hwn yn faes cymhleth, a bydd llawer o drigolion yn anymwybodol o'r gwaith a wneir gan y cyngor i amddiffyn pobl rhag effeithiau niweidiol defnyddio sylweddau. Nodwyd bod mynd i'r afael â'r problemau'n gymhleth oherwydd y newidiadau yn y cyffuriau newydd sydd ar gael. Mynegwyd diolchgarwch i'r staff sydd wedi datblygu model y Gynghrair, yn y gobaith y byddai'n cydlynu gwasanaethau'n well ar draws asiantaethau. Mae angen tynnu sylw at rôl y cyngor a phwysigrwydd y gwaith.

Gwnaeth yr aelodau drafod y rhesymau pam mae pobl ifanc yn defnyddio sylweddau a holi sut gellid atal pobl rhag defnyddio sylweddau.

Cytunodd y swyddogion fod hwn yn faes heriol a bod cydweithio'n bwysig, yn enwedig â gwasanaethau Iechyd y Cyhoedd, i newid y naratif ynghylch defnyddio sylweddau.

Yn dilyn craffu, nododd y pwyllgor yr adroddiad.