Agenda item

Monitro Cyllideb Refeniw 2024-25

Cofnodion:

Ystyriodd yr aelodau’r adroddiad a ddosbarthwyd ym mhecyn yr agenda.

 

Holodd yr aelodau sut roedd swyddogion yn monitro'r arbedion amcanestynedig nas cyflawnwyd yn ystod y flwyddyn yn yr adrannau amrywiol. Cadarnhaodd swyddogion fod cyfarfodydd misol â'r rheolwyr gwasanaeth amrywiol i ystyried eu cyllidebau a phenderfynu ar yr hyn y maent yn ei wneud mewn perthynas ag incwm ac arbedion a ddarparwyd hyd yn hyn a beth fydd sefyllfa debygol eu cyllidebau ar ddiwedd y flwyddyn. Er y cydnabyddir y gall hyn fod yn oddrychol, derbynnir mai'r asesiadau coch, oren a gwyrdd yw'r ffordd orau o benderfynu a oes modd cyflawni'r arbedion yn y dyfodol. Wrth ystyried cynllunio'r gyllideb ar gyfer y flwyddyn i ddod, rhoddir ystyriaeth wedyn i'r pwysau cylchol ynghylch a oes angen eu hystyried fel pwysau cyllidebol sylfaenol neu a yw'n ymwneud ag amseru'n unig.

 

Holodd yr aelodau pam nad oedd chwyddiant wedi'i ddyfarnu yng nghyllideb  2024/25. Cadarnhaodd swyddogion nad oedd chwyddiant wedi'i ddyfarnu ar gyfer y gyllideb cyflenwadau a gwasanaethau. Felly, cynghorwyd yr holl adrannau adran a oedd yn meddu ar gyllideb cyflenwadau a gwasanaethau bod yn rhaid iddynt gyflawni yn unol â'u cyllidebau perthnasol. Fodd bynnag, yr hyn na chafodd ei ragdybio oedd y byddai meysydd penodol yn cynyddu mwy na 3%, er enghraifft cynnal a chadw priffyrdd. Roedd hyn yn golygu bod y gyllideb yn cael ei rhoi dan fwy o bwysau, gan arwain at orwariant yn ystod y flwyddyn. Yn y dyfodol, mae swyddogion yn ystyried dull sy'n benodol i'r gwasanaeth i sicrhau bod chwyddiant yn cael ei ddyrannu'n briodol ar draws y gwasanaethau amrywiol.

 

Holodd yr Aelodau am y gorwariant ar y gyllideb cludiant rhwng y cartref a'r ysgol ac a oedd modd unioni'r gorwariant hwn yn ystod y flwyddyn. Rhoddwyd gwybod i'r aelodau mai'r bwriad oedd cyflawni'r arbedion targed o £250,000 yn ystod y flwyddyn drwy aildendro llwyth o lwybrau cludiant rhwng y cartref a'r ysgol ym mis Medi. Fodd bynnag, yn dilyn y broses aildendro, ni chronnwyd yr arbedion ac roedd y llwybrau yn ddrytach yn y pen draw.  Cafodd rhywfaint o'r cynnydd mewn costau ei wrthbwyso drwy symleiddio llwybrau, ond roedd y sefyllfa gyffredinol yn dangos gorwariant o £659,000. Cynhaliwyd cyfarfod â'r ymgynghorwyr sydd wedi mynegi hyder os bydd y broses aildendro’n cael ei chynnal eto y flwyddyn nesaf y dylent allu cyflawni'r gorwariant o £350,000, ynghyd â'r £500,000 yn y cynllun ariannol tymor canolig. Mae rhagor o waith yn cael ei wneud hefyd yn y maes gwasanaeth i geisio lleihau costau cludiant. Amlinellodd yr aelodau eu pryder o ran y contract a'r ffaith nad yw arbedion wedi'u gwireddu eto. Cadarnhaodd swyddogion fod y gwaith sy'n cael ei wneud gan swyddogion CNPT yn cyd-fynd â gwaith yr ymgynghorwyr allanol. Cadarnhaodd swyddogion fod mewnbwn gan sawl gwasanaeth i reoli'r prosiect hwn. Awgrymodd swyddogion y gallai seminar ar yr eitem hon fod yn ddefnyddiol i alluogi aelodau i ddeall y contract a'r meysydd gwasanaeth sy'n gysylltiedig â'r prosiect hwn. Awgrymodd yr aelodau fod angen galw cyfarfod craffu ar y cyd i ystyried yr eitem hon yn fanylach.

 

Nododd yr aelodau y diffygion sy'n dod i'r amlwg o ran ysgolion, gan holi am wirionedd y cynlluniau adfer ar gyfer cyllidebau ysgolion.  Amlinellodd swyddogion y broses sy'n cael ei chynnal i lunio a chymeradwyo'r cynlluniau adfer. Rhoddwyd gwybod i'r aelodau mai'r cyfarwyddwr sy'n rhoi'r gymeradwyaeth derfynol, ac ar yr adeg honno bydd y cynlluniau'n realistig iawn. Bydd amserlen pob ysgol yn amrywio.

 

Nododd yr aelodau fod yr adroddiad yn amlinellu mesurau newydd sydd ar waith o ran torri offer ailgylchu cartref a gofynnwyd am ragor o wybodaeth am yr eitem hon. Dywedodd swyddogion fod llawer o offer wedi torri a bod llwyth o'r hen becyn yn dal i gael ei ddefnyddio sy'n fwy tebygol o gael ei ddifrodi na phecynnau eraill. Mae criwiau'n cael eu briffio'n rheolaidd am osod offer yn ôl yn y man casglu yn hytrach na'u taflu. Gall aelodau o'r cyhoedd hefyd roi gwybod am offer sydd ‘wedi'u difrodi gan griw’ a gellir croesgyfeirio cwynion yn erbyn criwiau casglu. Mae hyn yn rhoi cyfle i fynd i'r afael â chriwiau penodol os oes problemau mynych. Mae goruchwylwyr hefyd yn cynnal hapwiriadau mewn mannau penodol lle mae offer yn cael eu difrodi'n fynych.

 

Nodwyd bod y gorwariant ar oleuadau stryd o £220,000 wedi'i nodi'n wyrdd. Cadarnhawyd mai camgymeriad oedd hwn ac na chyflawnwyd yr arbedion.

 

Holodd yr aelod am y cynnydd presennol ar arbedion o ran goleuadau stryd. Dywedodd swyddogion fod cynllun peilot yn cael ei gynnal ar hyn o bryd o ran opsiynau posib. Pan ddaw'r cynllun peilot i ben, bydd adroddiad yn cael ei gyflwyno gerbron y Cabinet i ystyried y canfyddiadau ac unrhyw ffordd arfaethedig o fynd rhagddi. Mae'r fenter wedi cael ei chyflwyno i geisio lleihau'r ôl troed carbon a lleihau faint o arian sy'n cael ei wario ar ynni.

 

Yn dilyn craffu, nodwyd cynnwys yr adroddiad.

 

Dogfennau ategol: