Agenda item

Dywedodd Louise McAndrew, y Swyddog Cynllunio Strategol a Llywodraethu Corfforaethol, wrth aelodau ei bod yn ddogfen fyfyriol ar gyfer cyfnod 2023/24 a'i bod wedi'i pharatoi fel rhan o ddyletswydd y cyngor i adrodd ar y cynllun corfforaethol. Mae'r adroddiad hwn yn seiliedig ar fersiwn 2022/27 o'r cynllun corfforaethol.

 

Amlygodd yr aelodau'r mesurau canlynol cyn gofyn cwestiynau amdanynt.

 

•         Mesurau Lliniaru Llifogydd a Llygredd: Dangosir nod 12 yn ambr, gan nodi bod gwaith gyda phartneriaid i ddatblygu'r mesurau hyn yn mynd rhagddo ond nid yw wedi'i gwblhau eto.

•         Capasiti'r Tîm Adfywio a Datblygu Economaidd: Dangosir Amcan Llesiant 4, Nod 11 yn goch, gan dynnu sylw at yr angen i gynyddu capasiti yn y tîm i roi'r Cyngor mewn sefyllfa well ar gyfer cyfleoedd cyllido.

•         Mae nod 19 yn goch, ac mae'n cynnwys asesu effaith newidiadau i fodel gweithredu'r Cyngor a chynnig i ail-bwrpasu asedau yn erbyn gofynion dros ben.

 

Gofynnodd yr aelodau am fwy o wybodaeth am y targedau, y rhesymau dros eu colli, a'r camau gweithredu cyfredol a gymerir. Gwnaethant nodi diffyg yr wybodaeth hon yn yr adroddiad. Yn ogystal, gwnaethant arsylwi bod y tri amcan a grybwyllir ar goll o'r adroddiad chwe mis newydd, er na chawsant eu cyflawni.

 

Roedd Simon Brennan, Pennaeth Eiddo ac Adfywio, yn cydnabod yr anhawster o gynyddu capasiti gan ddefnyddio'r cyllidebau presennol. Eglurodd y bydd swyddogion yn trafod y mater hwn gyda'r Prif Weithredwr newydd yn ystod yr wythnosau nesaf.

 

Rhoddwyd gwybod i'r aelodau fod y cyngor wedi defnyddio'r Gronfa Ffyniant Gyffredin i ychwanegu aelodau staff at y tîm busnes ac mae'r ychwanegiadau hyn yn helpu gyda chymorth busnes, yn enwedig o ran grantiau'r Gronfa Ffyniant Gyffredin a rheoli goblygiadau sefyllfa Tata Steel ar y gadwyn gyflenwi.

 

O ran y tîm adfywio, nid yw swyddogion wedi derbyn unrhyw adnoddau pellach eto.

 

Mae swyddogion wedi bod yn gweithio ar raglen tymor hir dros y 15-20 mlynedd diwethaf i werthu adeiladau nad oes eu hangen neu nad ydynt yn addas ar gyfer darparu gwasanaethau. Mae hyn yn cynnwys aildrefnu dulliau cyflwyno gwasanaethau. Mae'r cyngor wedi lleihau ei bortffolio o oddeutu 1500 o unedau, gan werthu tua thraean o'r safleoedd neu ddychwelyd prydlesi dros y 15 mlynedd diwethaf.

 

Rhoddwyd gwybod i'r aelodau bod portffolio eiddo'r cyngor yn eithaf bach ar hyn o bryd. Pan ddaw eiddo ar gael, caiff ei ddosbarthu ymhlith cyfarwyddiaethau, gan gynnwys addysg a'r gwasanaethau cymdeithasol, i wirio am anghenion mewnol. Weithiau gall y broses hon gymryd mwy o amser nag y dymunir. Unwaith y gwneir penderfyniad, mae'r eiddo naill ai'n cael ei brydlesu neu ei werthu. Er nad oes gwerth sylweddol i rai adeiladau, mae eu gwaredu'n lleihau rhwymedigaethau'r cyngor.

Soniodd y Cyng. Jeremy Hurley, Aelod y Cabinet dros Newid Hinsawdd a Thwf Economaidd fod y tîm Cymorth Busnes wedi gwneud gwaith ardderchog. Fodd bynnag, mae'r ansicrwydd ynghylch cyllid y Gronfa Ffyniant Gyffredin yn y dyfodol yn ei gwneud hi'n anodd cynnal y tîm, gan y caiff peth ohono ei drosglwyddo i gynorthwyo gyda Tata Steel. Eglurodd fod pryder hefyd y gallai'r awdurdod dderbyn llai oherwydd dyrannu o'r haen uchaf os caiff cyllid y Gronfa Ffyniant Gyffredin ei ailgyfeirio drwy Lywodraeth Cymru.

 

Roedd yr Aelod Cabinet yn teimlo bod ansicrwydd ynghylch sut i symud ymlaen, ond mae lobïo parhaus grŵp Cynghrair y Cymunedau Diwydiannol o Lywodraeth y DU wedi dod â rhywfaint mwy o eglurder. Roedd yn gobeithio y gall yr awdurdod gymryd safbwynt gwahanol ynghylch hyn.

 

Roedd yr aelodau'n pryderu ei bod bellach yn ymddangos nad yw'r un o'r nodau hyn yn ymddangos fel targedau a gofynnwyd a yw hyn yn golygu nad yw cynnal maint y tîm a chynyddu maint y tîm bellach yn flaenoriaeth neu nad yw'n flaenoriaeth digon uchel i adrodd amdano.

 

Dywedodd Simon Brennan ei fod yn parhau i fod yn flaenoriaeth iddo, ond mae rheoli o fewn terfynau cyllideb presennol a chapiau cyflog yn heriol, yn enwedig gyda chronfa dalent gyfyngedig ar gyfer y math hwn o waith. Mae denu ymgeiswyr cymwys gyda chynigion cyflog y cyngor yn anodd. Fodd bynnag, mae cynyddu'r tîm yn hanfodol oherwydd prosiectau parhaus sylweddol fel Ffyniant Bro, y Gronfa Ffyniant Gyffredin, Tata Steel a'r Porthladd Rhydd. Rhoddwyd gwybod i'r aelodau bod angen i'r awdurdod gynyddu capasiti i drin y mentrau hyn yn effeithiol.

Dywedodd y Swyddog Cynllunio Strategol a Llywodraethu Corfforaethol Louise McAndrew gan gyfeirio at y nodau sy'n deillio o un cynllun corfforaethol i'r llall, bod cyfeiriad o hyd at lifogydd ar dudalen 146 o'r pecyn o dan y nodau tair blynedd ac mae cyfeiriad o hyd at sicrhau cyllid i sefydlu porth cyflym a chryf i gymorth busnes ac ar dudalen 170 o'r pecyn. Teimlodd swyddogion y dylent fod wedi'i gwneud yn gliriach fod y cynllun corfforaethol yn ymwneud â'r rhaglenni trawsnewid y mae eu hangen arnynt er mwyn buddsoddi i arbed dros y tymor hwy.

 

Rhoddwyd gwybod i'r aelodau bod y cynllun corfforaethol hefyd yn cael ei gefnogi gan benaethiaid cynlluniau cyflwyno gwasanaethau, sy'n cynnwys llawer mwy o fanylion gweithredu a gwasanaeth. Mae'r rhain ar gael i'w gweld os oes angen ac maent yn sail i rywfaint o'r gwaith dan y cynllun corfforaethol.

 

Dywedodd Mike Roberts, Pennaeth Gofal Stryd, mewn perthynas â'r statws ambr ar gyfer y perygl o lifogydd, fod y pwyllgor wedi gweld y diweddariad sy'n dod ar strategaeth a chynllun gweithredu perygl llifogydd y Cyngor. Ar ben hynny, mae swyddogion yn gwybod bod ardaloedd ac eiddo'n wynebu risg sylweddol o lifogydd ac mae ganddynt gynlluniau ar gyfer y rheini y maent am eu cyflawni ac maent yn gweithio arnynt i fynd i'r afael â hwy, yn amodol ar gyllid. Cafodd yr aelodau wybod na fydd swyddogion yn marcio popeth yn wyrdd nes bod y cynlluniau wedi'u cwblhau.

Gwerthfawrogodd yr aelodau nad yw ambr o reidrwydd yn golygu methiant a gall olygu bod rhywbeth yn mynd i'r cyfeiriad cywir, ond nid yw wedi'i gwblhau eto. Gofynnodd yr aelodau a yw'r nod hwnnw hefyd yn cael ei adlewyrchu yn y cynllun newydd.

 

Ymddiheurodd Louise McAndrew am ei bod am gyfeirio at ddiweddariad llifogydd, ond yn anffodus ni dderbyniodd hynny mewn pryd i ddod i'r Cabinet ac yna i'r cyfarfod craffu, ond bydd yn ymddangos ar gyfer y trydydd chwarter.

 

Awgrymodd yr aelodau y byddai'n ddefnyddiol cynnwys esboniad mewn adroddiadau yn y dyfodol am y newidiadau a'r ailddiffiniadau, a hefyd sut mae nodau newydd yn ymgorffori hen nodau. Teimlai'r aelodau y byddai hyn yn caniatáu gwaith olrhain gwell a deall cynnydd yn well, gan fod adroddiadau'n aml yn canolbwyntio ar nodau a disgwyliadau yn y dyfodol ar gyfer y flwyddyn nesaf.

 

Dywedodd yr aelodau ei bod hi'n bwysig olrhain cynnydd dros amser gan roi'r enghraifft os yw rhywbeth wedi gwella o goch i ambr, ei fod yn gadarnhaol, ond os yw wedi dirywio o wyrdd i ambr, mae hynny'n bryder. Roedd aelodau'n teimlo y byddai cynnwys mwy o esboniadau o sut mae hen nodau'n ymwneud â rhai newydd yn rhoi dealltwriaeth well ac yn helpu i olrhain cynnydd.

 

Nododd swyddogion y bydd y diweddariad perfformiad nesaf yn adlewyrchu newidiadau yn y cynllun corfforaethol, gan sicrhau ei fod yn cyd-fynd yn well â'r rhaglenni trawsnewid. Bydd rhywfaint o waith yn cael ei nodi yn y cynllun darparu gwasanaethau, ac ni fydd popeth yn cael ei adrodd mewn cyfarfodydd pwyllgorau.

 

Sylwodd yr aelodau fod yr adroddiad yn hir a bod llawer o wybodaeth ynddo. Roeddent yn teimlo y byddai fersiwn gryno'n fwy effeithiol o ran ymgysylltu â'r cyhoedd a chasglu eu barn.

Nododd yr aelodau fod llawer o fentrau a phrosiectau'n dal i barhau, ond nid oes unrhyw wybodaeth glir ynghylch sut i gymryd rhan ynddynt. Gofynnon nhw am fanylion am gyrchu'r wybodaeth hon ac roeddent yn teimlo bod gan bobl ddiddordeb mewn cymryd rhan yn y prosiectau hyn.

 

Cydnabu Louise MacAndrew y pwynt a nododd y byddant yn dechrau ychwanegu hyperddolenni ychwanegol i gyfeirio'r cyhoedd at gysylltiadau perthnasol neu wybodaeth am sut i gymryd rhan. Mae swyddogion hefyd yn treialu fideo ategol i gyd-fynd â'r adroddiad blynyddol, a fydd yn cael ei ryddhau ym mis Ionawr.

 

Mae swyddogion yn bwriadu creu cynnwys mwy rhyngweithiol i'w gwneud hi'n haws i breswylwyr ymgysylltu â'r wybodaeth mewn fformat cryno.

 

Gofynnodd yr aelodau am lwyddiant y digwyddiadau 'Dewch i ni Siarad am Fusnes' o ran nifer yr ymwelwyr ac a oes unrhyw gynlluniau i barhau â nhw yn y flwyddyn ariannol nesaf?

 

Nododd swyddogion er nad oes ganddynt y ffigurau ymwelwyr wrth law, mae nifer y bobl sy'n mynychu'r digwyddiadau'n dda iawn ac maent yn ennyn diddordeb sylweddol a chanlyniadau cadarnhaol, felly maent yn bwriadu parhau i gynnal cynifer o'r digwyddiadau hyn â phosib.

 

Rhoddwyd gwybod i'r aelodau, er y gallai fformat y digwyddiadau hyn newid, mae cynnal cysylltiadau cryf â busnesau'n hanfodol, yn enwedig o ystyried y materion gan Tata Steel. Esboniodd swyddogion eu bod wedi ymrwymo i barhau i ymgysylltu â'r gymuned fusnes gyfan.

 

Rhannodd yr Aelod Cabinet y Cyng. Jeremy Hurley dros Newid Hinsawdd a Thwf Economaidd ei brofiad cadarnhaol yn mynychu'r digwyddiadau busnes fel perchennog busnes. Anogodd aelodau i annog busnesau yn eu wardiau i fynychu, gan bwysleisio bod cyngor cynnar yn amhrisiadwy, a bod y digwyddiadau'n ddefnyddiol iawn.

 

Yn dilyn gwaith craffu, nododd yr aelodau'r adroddiad