Agenda item

Diolchodd y Cadeirydd i'r swyddogion am lunio'r adroddiad diweddaraf, yr oedd aelodau o'r farn ei fod yn gynhwysfawr ac yn ategu'r adroddiad.

 

Nododd yr Aelodau ar dudalen 33 o'r adroddiad ei fod yn rhestru'r ddirwy am beidio â chyrraedd y targed gwastraff a osodwyd gan Lywodraeth Cymru fel £200 y dunnell dros y targed. Teimlai'r Aelodau y byddai'n well ei ail-eirio ar sail amcangyfrif o gyfanswm y ganran dros y targed, gan y gallai gael mwy o effaith.

 

Teimlai'r Aelodau bod cwestiynau 1 a 2 yn yr holiadur yn debyg iawn ac y gellid eu cyfuno er mwyn helpu dealltwriaeth a chynyddu ymgysylltiad.

 

Nododd swyddogion fod y ffigwr ar gyfer pob 1% wedi'i gyfrifo ac y gallent ystyried hynny; roedd swyddogion hefyd yn derbyn y syniad o uno'r ddau gwestiwn pan fyddant yn cwblhau'r cwestiynau a gyflwynir yn yr ymgynghoriad.

 

Awgrymodd yr aelodau nad oedd angen y cwestiwn ynghylch amlder y casgliadau, oherwydd bod arweinydd y cyngor yn dweud na fyddai hyn yn newid i dri chasgliad wythnosol.

 

O ran codi tâl am wastraff gwyrdd, roedd yr aelodau'n poeni y byddai'n creu effaith negyddol ar yr amgylchedd gan y gallai pobl losgi'r gwastraff eu hunain neu ddechrau ei roi mewn biniau gyda gwastraff arferol neu hyd yn oed gael gwared arno eu hunain.

 

Holodd yr aelodau hefyd faint o gynghorau sydd wedi talu dirwy i Lywodraeth Cymru hyd yn hyn.

 

Eglurodd swyddogion na allant wneud sylw ar unrhyw ddatganiadau gwleidyddol a'u bod yn gwbl glir y gwnaed penderfyniad ffurfiol ym mis Ebrill 2023 i gynnal ymgynghoriad a bod y rhan hon o'r cynllun gweithredu'n cynnwys cyflawni'r penderfyniad hwnnw a wnaed ym mis Ebrill 2023.

 

Mewn perthynas â gwastraff gwyrdd, dywedodd swyddogion y bydden nhw'n archwilio yn yr ymgynghoriad beth fyddai'n digwydd i wastraff gwyrdd yn ogystal â gwastraff plastig. Dywedodd swyddogion fod y cerbydau ailgylchu a sbwriel ar fin cael eu hadnewyddu a dyma'r amser priodol i ystyried y mathau o gerbydau y mae angen iddynt eu prynu fel bod ganddynt y rhai cywir am y 7-9 mlynedd nesaf.

Cafodd yr aelodau wybod bod rhai cynghorau wedi cael dirwyon gan Lywodraeth Cymru, ond doedd gan swyddogion ddim y manylion ynghylch a wnaethant eu talu.

 

Dywedodd yr aelodau nad ydynt yn credu bod unrhyw ffordd o fonitro faint o wastraff gardd y gallai'r cyhoedd ei losgi neu ei roi yn y biniau gwastraff arferol. Dywedodd swyddogion wrth aelodau fod aelodau'r cabinet yn bresennol ac roeddent yn sicr y byddai'r adborth gan aelodau Craffu yn cael ei ystyried ynghyd â phopeth a ddaw yn sgil yr ymgynghoriad cyhoeddus.

Gofynnwyd i swyddogion am y gwastraff cynnyrch hylendid amsugnol gan mai'r adborth gan y cyhoedd i'r aelodau oedd bod y blychau'n rhy fach a gofynnwyd a fyddai addasrwydd y blychau'n cael ei adolygu.

 

Cadarnhaodd swyddogion y gellir adolygu'r maint ac, yn anffodus, nad oedd yr adborth a roddwyd i breswylwyr ynghylch beth oedd diben y biniau cystal ag y dylai fod wedi bod. Rhoddwyd gwybod i'r aelodau nad biniau storio yw'r biniau hyn, ond yn hytrach eu bod yn finiau â mynediad hawdd tra bod y sach ar agor i roi cewynnau ynddynt nes bod y sach ar gau. Bydd swyddogion yn diweddaru'r wefan fel y gellir cyfeirio'r cyhoedd ati.

 

Gofynnodd aelodau a oes unrhyw gynlluniau ar gyfer biniau storio yn ogystal â biniau â sachau agored. 

 

Mewn ymateb i'r adborth a gawsant yn gynharach yn y cynllun peilot cychwynnol, nododd swyddogion fod y cyhoedd am gael bin lle nad oedd angen iddynt agor a chau sachau sawl gwaith y dydd i roi'r cewynnau i mewn. Rhoddwyd gwybod i'r aelodau nad yw swyddogion yn bwriadu darparu biniau eraill ar hyn o bryd.

 

Roedd yr aelodau'n credu yn ystod cyfarfod y 'Grŵp Tasg a Gorffen ar y strategaeth wastraff' nad oedd y blychau yno er mwyn cadw'r bagiau ar agor ond i'w defnyddio fel bin storio. Teimlai'r aelodau y gallai'r cyfathrebu ar hyn fod wedi bod yn broblem i'r cyhoedd ac i'r aelodau.

Dywedodd Aelod y Cabinet dros y Strydlun y byddai'n cymryd yr adborth a'i drafod â swyddogion ac yn ystyried pethau ochr yn ochr â'r ymatebion i'r ymgynghoriad cyhoeddus.

 

Dywedodd swyddogion mai'r pryder o ran casgliadau yw peidio â rhoi gormod o amser ychwanegol yn y broses gasglu ac os oes rhaid i'r cyhoedd gael bin arall sy'n fwy o ran storio, yna bydd mwy o demtasiwn i roi'r bin allan i'w gasglu. Byddai hynny'n ychwanegu llawer o amser pan ystyriwch y byddai angen symud y bin o'r eiddo i'r lori sbwriel ac yn ôl eto.

 

Derbyniodd swyddogion yr awgrym bod aelodau'n teimlo y byddai'n ddefnyddiol nodi rhywbeth ynghylch argaeledd offer ailgylchu ar y cwestiynau sy'n gofyn pam nad yw pobl yn ailgylchu.

 

Awgrymodd yr aelodau hefyd y byddai'n ddefnyddiol llunio cwestiwn o ran bagiau a derbyniadau gwastraff bwyd i ddeall a yw hynny'n rhywbeth y dylai'r cyngor ganolbwyntio arno ar ei wella neu a yw'n rhwystr i ailgylchu.

 

Rhoddodd yr Aelodau adborth ar brofiad eu preswylwyr o archebu bagiau gwastraff bwyd ac, os bydd preswylydd yn ffonio'r llinell gymorth, rhoddir gwybod y gall gymryd 18 niwrnod i'w hanfon, ond os ydynt yn dod at yr aelodau, mae'n ymddangos eu bod yn gallu eu hanfon y diwrnod nesaf neu'r diwrnod canlynol.

 

Dywedodd swyddogion fod cydweithwyr corfforaethol yn helpu gyda'r holiadur, a byddant yn siarad â nhw ynghylch sut y gallant gynnwys rhywbeth am argaeledd offer a fydd yn profi a oes rhai rhwystrau i bobl sy'n cymryd rhan oherwydd dosbarthu offer.

 

Esboniodd swyddogion fod yr amserlen 18 niwrnod sy'n cael ei datgan yn golygu uchafswm o 18 niwrnod i anfon y bagiau. Yn flaenorol, roedd swyddogion yn prynu 400,000 o fagiau bwyd fesul archeb. Mae swyddogion bellach yn archebu 1,000,000 o fagiau ar y tro ac o ran y biniau bwyd, maent wedi cyflogi gyrrwr dosbarthu ychwanegol, ac maent bellach yn dosbarthu 5,000 o eitemau ychwanegol ar ben cyfanswm y llynedd. Roedd swyddogion yn teimlo eu bod wedi dioddef oherwydd eu llwyddiant eu hunain oherwydd bod y cyhoedd yn galw am yr eitemau hyn wrth i ailgylchu gynyddu.

 

Roedd yr aelodau'n falch o nodi gostyngiad mewn offer sydd wedi'i dorri a nodwyd bod hyn yn debygol oherwydd bod y criwiau'n dechrau cymryd mwy o amser i roi'r blychau yn ôl.

 

Dywedodd Aelod y Cabinet dros y Strydlun y byddant yn edrych ar yr adborth pan ddaw'r ymgynghoriad i ben. Eglurodd ei fod wedi ystyried yr hyn y mae aelodau wedi'i ddweud heddiw, yn enwedig o ran storio cewynnau a bagiau bwyd ac y bydd yn ddiddorol gweld beth sydd gan breswylwyr ar draws y sir i'w ddweud yn ystod yr ymgynghoriad.

 

Nodwyd yr adroddiad.