Agenda item

Roedd yr adroddiad a ddosbarthwyd yn gofyn i Aelodau gytuno a gosod cyllideb Cyd-bwyllgor Corfforedig De-orllewin Cymru ar gyfer blwyddyn ariannol 2024/25.

Cyn cyflwyno'r adroddiad, nodwyd bod Cadeirydd Cyd-bwyllgor Corfforaethol De-orllewin Cymru wedi derbyn llythyr gan Gadeirydd Cyd-bwyllgor Corfforaethol De-orllewin Cymru – Is-bwyllgor Trosolwg a Chraffu. Roedd y llythyr yn cynnwys ymateb yr Is-bwyllgor Trosolwg a Chraffu i'r gyllideb ddrafft ar gyfer 2024/25, a ystyriwyd ganddynt yn ystod ei gyfarfod a gynhaliwyd ar 16 Ionawr 2024.

Roedd Cadeirydd Cyd-bwyllgor Corfforaethol De-orllewin Cymru – Is-bwyllgor Trosolwg a Chraffu yn bresennol yn ystod y cyfarfod i ddarparu cynrychiolaeth, a chodi'r pwyntiau allweddol a fynegwyd drwy gydol y llythyr.

Mewn ymateb, rhoddodd Cadeirydd Cyd-bwyllgor Corfforaethol De-orllewin Cymru sicrwydd y byddai'r Pwyllgor yn parhau i lobïo Llywodraeth Cymru am yr adnoddau priodol er mwyn ymgymryd â'r gwaith sy'n ofynnol ganddynt.

Esboniodd swyddogion mai Cyd-bwyllgor Corfforedig De-orllewin Cymru oedd yn gyfrifol am osod ei gyllideb a chytuno ar yr ardoll i awdurdodau cyfansoddol; roedd yn rhaid gosod a chytuno ar hyn cyn 31 Ionawr 2024. Ychwanegwyd bod y dyraniad ardoll yn seiliedig ar faint y boblogaeth.

Yn debyg i'r blynyddoedd blaenorol, daethpwyd i'r casgliad na fyddai Awdurdodau'r Parciau Cenedlaethol yn destun ardoll ar gyfer blwyddyn ariannol 2024/25.

Rhoddwyd gwybod i'r aelodau am y tri opsiwn cyllideb i'w hystyried. Rhoddodd y Prif Swyddog Cyllid drosolwg o'r opsiynau, a nodwyd yn yr adroddiad a ddosbarthwyd.

·        Opsiwn 1 - Cyllideb parhad yn 2024/25

·        Opsiwn 2 - Cyllideb parhad minws 10% yn 2024/25

·        Opsiwn 3 - Cyllideb Weithredol Cost Llawn Orau yn 2024/25

Cyfeiriwyd at opsiwn tri, a oedd â gwarian a amcangyfrifir o £2,082,899. Mynegwyd y byddai'r opsiwn hwn yn heriol iawn o ystyried sefyllfa cyllid y sector cyhoeddus a'r anhawster yr oedd Awdurdodau Lleol yn ei wynebu o ran gosod cyllidebau.

Eglurwyd bod opsiwn un ac opsiwn dau yr un peth o ran cyflwyno. Yr unig wahaniaeth oedd bod opsiwn dau yn manylu ar ostyngiad o 10% ar yr ardoll gan Awdurdodau Lleol cyfansoddol, o ystyried y pwysau cyllidebol yr oeddent yn eu hwynebu. Fodd bynnag, nodwyd y gallai'r 10% gael ei ariannu o'r cronfeydd wrth gefn ar hyn o bryd, sy'n golygu y gallai'r gwariant barhau i gael ei gyflawni heb dorri gwasanaethau. Byddai defnyddio 10% o'r cronfeydd wrth gefn yn dal i ddarparu lefel iach o gronfeydd wrth gefn, a fyddai'n caniatáu i'r Cyd-bwyllgor Corfforaethol gael ei ddatblygu dros y cyfnod sydd i ddod.

Cynhaliwyd trafodaeth ynghylch sefyllfa'r pedwar Is-bwyllgor a chyflwyno eu ffrydiau gwaith; Roedd yr adroddiad a ddosbarthwyd yn nodi'r hyn y gellid ei gyflawni mewn perthynas â phob opsiwn ar gyfer cyllideb. Soniwyd y bydd cryn dipyn o waith a fydd yn datblygu wrth symud ymlaen.

Nodwyd mai'r opsiwn a argymhellir oedd 'Cyllideb parhad minws 10% yn 2024/25’, a fanylwyd arno fel opsiwn dau yn yr adroddiad a ddosbarthwyd. Eglurwyd bod yr ail opsiwn gyda chost o £615,049 gyda'r cronfeydd wrth gefn yn talu 10% (minws £59,071) gan roi sefyllfa net o £555,978; Bydd y sefyllfa net hon yn cael ei rhannu rhwng y pedwar Awdurdod Lleol ar sail poblogaeth, a hi fydd yr ardoll y bydd yn rhaid iddynt ei chynnwys yn unigol yn eu proses pennu cyllideb eu hunain.

PENDERFYNWYD:

·        Cymeradwyo'r gyllideb ar gyfer y Cyd-bwyllgor Corfforaethol, sef £615,049 (Parhad gyda gostyngiad ardoll o 10%), fel y manylir yn Atodiad B i'r adroddiad a ddosbarthwyd.

·        Cymeradwyo'r ardoll yn seiliedig ar boblogaeth i'r awdurdodau cyfansoddol fel a ganlyn:

Ardoll Awdurdodau Lleol 2024/25

·        Cyngor Dinas a Sir Abertawe (Ardoll) - £191,188

·        Cyngor Sir Gâr (Ardoll) - £151,281

·        CBS Castell-nedd Port Talbot (Ardoll) - £114,094

·        Cyngor Sir Penfro (Ardoll) - £99,414

Cyfanswm = £555,978