Agenda item

Rhoddodd Cyfarwyddwr Bargen Ddinesig Bae Abertawe drosolwg o'r adroddiad monitro chwarterol sydd wedi'i gynnwys yn y pecyn agenda.

 

Ymgysylltu â busnesau a chyfathrebu – Dywedodd swyddogion fod yr adroddiad blynyddol wedi'i gymeradwyo a'i gyhoeddi, ac roedd swyddogion yn gobeithio llunio astudiaethau achos o'r adroddiad hwnnw i'w wneud yn fwy dilys, gan rannu'r buddion a wireddwyd hyd yn hyn er mwyn rhoi diweddariad o ran cynnydd. Mae swyddogion hefyd yn ceisio mynd allan i gymunedau masnachol sy'n gysylltiedig â busnes drwy gynnal digwyddiad arddangos ym mhob un o'r 4 bwrdeistref. Maent eisoes wedi gwneud un yn Sir Benfro a oedd wedi denu llawer o bobl. Mae pob un o'r 9 prosiect a rhaglen yn rhan o'r  arddangosfeydd.

 

Yr Egin – Dywedwyd wrth yr Aelodau fod y digwyddiad i nodi 5 mlynedd ar 26 Hydref i ddathlu llwyddiant y prosiect.

 

Pentre Awel – Dywedodd swyddogion fod Parth 1 yn symud ymlaen. Mae pecynnau gwaith wedi'u cyflwyno i GwerthwchiGymru. Nid yw'r prentisiaethau'n wedi'u nodi eto ond maent wedi cael lleoliadau profiad gwaith a chyfleoedd rhyngweithio rhwng ysgolion yn ogystal â monitro gwariant adeiladu. Mae Pentre Awel wedi bod yn llwyddiannus gyda Grant y Gronfa Ffyniant Gyffredin, ac maent yn adnewyddu'r wefan ac yn postio fideos hyrwyddo ar-lein. Ym mis Mai 2023, lansiwyd prosiect sgiliau a thalent ar gyfer yr 21ain Ganrif. Dywedwyd wrth yr aelodau fod gan Bentre Awel weithgareddau cynlluniedig - ym Mharth 1 mae'n canolbwyntio ar arloesi a'r rhwydwaith busnes yn gweithio gyda Gogledd Cymru ar opsiynau ar gyfer gweithgareddau awyr agored. Maent hefyd yn edrych ar gais cyfalaf y gronfa gofal integredig ac yn edrych ar rwydweithio, ymgysylltu, cydweithio a sicrhau arian ychwanegol.

 

Eglurodd swyddogion fod dyluniad cam 2 RIBA wedi'i gwblhau ar gyfer llety byw â chymorth parth 3 a bod swyddogion yn cwmpasu a modelu ar gyfer parth 2, sef y cartref nyrsio, ailsefydlu cleifion mewn cyfleusterau preswyl a chyfleuster gofal ychwanegol sy'n dod yn ei flaen yn dda.

 

Cartrefi fel Gorsafoedd Pŵer HAPS – Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau fod arweinydd y gadwyn gyflenwi wedi'i recriwtio a'i fod yn ei swydd. Mae gwaith ymgysylltu â'r gadwyn gyflenwi eisoes wedi digwydd, ac maent yn edrych ar y cyflenwad a'r galw ac yn ei adolygu ar draws y rhanbarth. Y dyddiad cau oedd 21 Medi ar gyfer yr alwad am gyllid, gyda'r broses hidlo'n parhau, sef dyrannu arian y Fargen Ddinesig yn y rownd gyntaf. Dywedodd swyddogion fod digwyddiad arddangos wedi'i gynnal gyda Modular ym mis Medi i ddangos i bobl sut olwg fyddai ar HAPS. Mae ganddynt hefyd gronfa datblygu'r gadwyn gyflenwi a byddant yn dyrannu honno yn yr wythnosau nesaf.

 

Cam 2 Yr Egin- Esboniodd swyddogion fod Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant yn mynd ar drywydd cyfleuster cynhyrchu digidol; bydd angen i hyn fynd drwy gais am newid oherwydd nid yw’n rhan o’r cynllun busnes gwreiddiol fel y'i cymeradwywyd o'r blaen. Mae swyddogion yn aros ac yn eu cefnogi i ddatblygu hynny.

 

Ardal Ddigidol Dinas Abertawe a'r Glannau - Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau fod y gwesty’n dal i gael ei drafod i sicrhau datblygwr. Mae'r gwaith adeiladu ar Ffordd y Brenin yn parhau fel y cynlluniwyd ond mae oedi o 2 fis er ei fod ar y trywydd iawn o hyd. Mae'r seremoni gosod y garreg gopa'r wythnos nesaf felly mae ffurf allanol yr adeilad wedi'i chwblhau, ac maent yn marchnata'r adeilad ac mae ganddynt benawdau telerau sy'n mynd rhagddynt gyda thenant angor a threfniadau caffael ar gyfer cwmni rheoli adeiladu ar y gweill.

Esboniodd swyddogion fod gan y Matrics Arloesedd asesiad hyder cyflawni o Ambr/Gwyrdd yn Adolygiad Gateway. O safbwynt tenantiaeth, dywedodd swyddogion eu bod yn gwneud yn wych, gyda 75% o'u deiliadaeth ar fin llofnodi penawdau telerau. Ers yr adroddiad hwn, dywedodd swyddogion fod y lefelau hyn hyd at 90% o ddiddordeb nawr o ran lefel penawdau telerau. Mae'r ganolfan arloesi a arweinir gan Brifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant yn mynd drwy opsiynau gyda Chyngor Abertawe ac yn gobeithio mynd drwy broses newid yn ystod y misoedd nesaf.

 

Prosiect Morol Doc Penfro - Mae'r siediau awyrennau wedi'u cwblhau ac mae sied awyrennau 4 yn barod i'w throsglwyddo i'r tenant a bydd y 3 sied awyrennau arall yn cael eu trosglwyddo i'w tenantiaid yn fuan. Mae'r llithrfa bellach wedi'i chwblhau, ac mae'r gwaith i fewnlenwi'r pwll pren hefyd wedi'i gwblhau.

 

Maent yn gweithio gyda llawer o gynigion cydweithredol gyda chronfa arloesi strategol Ofgen yn edrych ar Wave a'r Grid Cenedlaethol ynghylch pwyntiau cysylltu â'r grid. Dywedodd y swyddogion eu bod wedi rhannu’r astudiaeth brofi ac arddangos gyda Llywodraeth Cymru ac Ystad y Goron, gyda chwmni ffermydd gwynt ar y môr arnofiol, a’u bod yn gwneud llawer o waith cydweithredol ac ymgysylltu.

 

Dywedodd swyddogion fod risg newydd wedi'i nodi ym Mhrosiect Morol Doc Penfro mewn perthynas â'r Arwerthiant Contractau Gwahaniaeth aflwyddiannus, ynghylch ffermydd gwynt yr y môr sy'n cael eu rhedeg gan Lywodraeth y DU. Hwn oedd prawf cyntaf y broses flynyddol, ac ni dderbyniodd unrhyw gynigion.

 

Ni wnaeth llawer o gwmnïau o amgylch Dinas-ranbarth Bae Abertawe roi cynnig ar rownd arwerthiant 5 na thynnu'n ôl ohoni cyn i'r canlyniadau gael eu cyhoeddi. Dywedodd swyddogion, o edrych yn ôl ar gyflwr y farchnad ynni, fod cynnydd sylweddol mewn prisiau yn wynebu ffermydd gwynt ar y môr i adeiladu'r tyrbinau gwynt. Roedd hyn yn golygu bod llawer o risgiau'n gysylltiedig â datblygwyr a chadwyni cyflenwi. Mae trafodaethau gweithredol ynghylch ail-ffurfio’r broses contract gwahaniaeth ac mae rownd arall ar ddod yng ngwanwyn 2024 o’r enw Rownd Arwerthiant 6, ac maen nhw’n gobeithio ailfywiogi twf ynni ffermydd gwynt ar y môr ar y cyd â Llywodraeth y DU. Disgwylir i brosiectau'r Môr Celtaidd ddatblygu drwy rowndiau prydlesu ar raddfa fasnachol Ystad y Goron, a byddant yn gwneud llawer o bethau o amgylch y cyfnod prydles gwely'r môr, ond bydd hynny'n cymryd peth amser i ymgymryd ag ef, a'r adborth gan bartneriaid yw nad oedd ffermydd gwynt ar y môr arnofiol yn llwyddiannus, ond nid yw'n ddangosydd o ganlyniadau llif yn y dyfodol yn enwedig yn y Môr Celtaidd. Mae’r cynllun gwaith ar waith i gyflawni canlyniadau Doc Penfro fel y cynlluniwyd a bydd y strwythur arloesi yno i wasanaethu pa bynnag drawsnewidiadau ynni sydd am ddegawdau i ddod. Mae gan swyddogion fesurau lliniaru gan bob un o'r partneriaid sydd ar gael pe bai aelodau am eu darllen.

 

Campysau - Mae swyddogion yn aros i'r cytundeb ariannu eilaidd rhwng Prifysgol Abertawe a Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe gael ei gymeradwyo. Maen nhw wedi cwblhau cam 2 RIBA. Mae cam 3 RIBA ar gyfer Sketty Lane yn cael ei ddatblygu gan nodi'r gost uwch. Mae arolygon ecoleg ar gyfer llwybr mynediad Treforys wedi'u cynnal. Dywedodd swyddogion fod gwaith yn cael ei wneud eisoes ar gyfer Cam 2 y campysau ar Heol Ashley, megis y cae hoci a chyfleusterau newid a chae 3G.

 

Cefnogi Arloesedd a Thwf Carbon Isel - Mae gan Ganolfan Dechnoleg y Bae 5 tenant sy'n meddiannu 37% o'r lle, ac mae tenantiaid posib pellach yn cael eu prosesu. Mae Morgan Sindal wedi'i benodi'n gontractwr SWITCH, sef y gwaith o ddatgarboneiddio plwm dur gan Brifysgol Abertawe. Mae pedwar cais wedi'u symud ymlaen ar gyfer cam 2 y gronfa datblygu eiddo ac mae dau ar y rhestr wrth gefn sydd hefyd yn cael eu hystyried ar gyfer cyllid. Cadarnhaodd swyddogion fod y prosiect ysgogi hydrogen yn mynd yn dda a'u bod yn gosod electroleiddiwr hydrogen 100KW. Dywedwyd wrth yr aelodau fod cyfleuster cynhyrchu gweithgynhyrchu uwch fel rhan o'r achos busnes ac mae'r Cyd-bwyllgor wedi cymeradwyo'r opsiwn iddynt wella'r rhan honno o'r achos busnes ac yna sicrhau'r £5.3 miliwn ychwanegol o gyllid i ddatblygu canolfan sgiliau ar gyfer cynhyrchu gweithgynhyrchu. Yn amodol ar gais am newid, bydd angen i Lywodraeth Cymru a'r DU gymeradwyo hwn.

 

Dywedodd yr aelodau, o gyfanswm y targed swyddi o 9,686, fod 21% o'r buddsoddiad wedi'i wario a bod 5.6% o'r swyddi targed wedi'u creu a chwestiynwyd nifer y swyddi cynaliadwy y gobeithir eu cyflawni gyda'r buddsoddiad hwn. Cadarnhaodd y Cyfarwyddwr fod y ffigwr creu swyddi gwirioneddol yn uwch mewn gwirionedd, ond ni ellir adrodd ar hyn ar hyn o bryd gan fod angen gwerthusiad pellach.

 

Defnyddiodd swyddogion enghraifft Yr Egin sy’n cynnal gwerthusiad economaidd, a bydd hwn hefyd yn edrych ar nifer y swyddi a grëwyd fel y gellir ychwanegu’r swyddi hynny at y ffigurau. Eglurodd swyddogion y bydd pob prosiect o’r Fargen Ddinesig yn cael ei werthuso ar ôl iddo gael ei adeiladu a’i roi ar waith a fydd yn rhoi syniad o swyddi, buddsoddiad ehangach a’r effaith economaidd. Mae yna hefyd is-grŵp gwerthuso gyda'r holl arweinwyr prosiect a fydd yn nodi sut a beth y byddant yn ei werthuso. Nodwyd mai'r dyddiad targed ar gyfer creu swyddi yw 2033.

 

Mewn perthynas â Phrosiect y Brifysgol, gofynnodd yr aelodau am gadarnhad bod costau ychwanegol yn cael eu talu gan y brifysgol a gofynnwyd a oedd peirianneg gwerth wedi'i gynnal? Cadarnhaodd y Cyfarwyddwr fod y brifysgol yn talu'r costau ychwanegol a'u bod wrthi'n cynnal peirianneg gwerth. Dywedodd yr Aelodau fod costau adeiladu yn dechrau gostwng a gofynnwyd pa effaith y bydd hyn yn ei chael ar asesiadau parhaus dros y 6-12 mis nesaf.  Cadarnhaodd y cyfarwyddwr fod asesiad o'r effaith ar gostau adeiladu yn cael ei gynnal bob mis, mae'r adroddiad presennol bellach wedi dyddio; mae'r costau wedi cynyddu o £31 miliwn i £36 miliwn. Nodwyd bod costau'n cynyddu'n gynt nag y maent yn gostwng, ac er bod costau wedi sefydlogi, nid yw unrhyw ostyngiad mewn costau yn amlwg eto yn y contractau a ddyfarnwyd. Dywedodd y Cyfarwyddwr fod y misoedd blaenorol wedi bod yn ansefydlog, gyda'r rhan fwyaf o brosiectau'n costio mwy na'r achosion busnes gwreiddiol ac ni ellir nodi'r costau terfynol hyd nes y dyfernir contractau dylunio ac adeiladu'r prosiectau. Mae'r chwyddiant a brofwyd ymhell y tu hwnt i'r chwyddiant safonol a gafodd ei gynnwys yn wreiddiol pan ysgrifennwyd yr achosion busnes 2-3 blynedd yn ôl.

 

Dywedodd yr Aelodau ei fod hanner ffordd drwy'r broses gaffael a gofynnwyd a ragwelir llithriant ac a yw contractwyr am ohirio pethau gan obeithio y bydd y costau'n gostwng. Dywedodd swyddogion fod contractwyr yn dal i wneud cais er gwaethaf y costau chwyddedig. Cadarnhaodd y Cyfarwyddwr y gall oedi a thrafodaethau achosi llithriant, ond y gobaith yw na fydd hyn yn effeithio ar y rhanbarth sy’n denu buddsoddwyr. Nid oes unrhyw brosiectau neu raglenni wedi dweud na allant symud ymlaen ac maent naill ai'n cymryd yr ergyd o gostau cynyddol neu'n ail-negodi.

 

Dywedodd yr aelodau y bydd y strwythur prisiau presennol yn parhau am beth amser i ddod ond y bydd yn sefydlogi yn y pen draw ond roedd amheuaeth na fydd yn disgyn eto i'r hen lefelau. Cytunodd swyddogion nad yw prisiau’n disgyn mor gyflym ag y maent yn cynyddu, ac y bydd o bosibl yn sefydlogi, ond bydd yr anwadalrwydd yn dal i achosi problemau, gan effeithio ar refeniw. Pe bai’r Fargen Ddinesig byth yn cyrraedd sefyllfa lle na allent gyflawni’r hyn yr oeddent yn ei feddwl, gallent fynd yn ôl at y Llywodraeth ac egluro hyn ond nid yw hynny’n debygol o ddigwydd fel y mae.

Gofynnodd yr aelodau am ymweliadau safle â Phrosiect Morol Doc Penfro a phrosiectau eraill. Awgrymwyd y byddai'n briodol ymweld â Phrosiect Morol Doc Penfro gan y gallai'r safle hwn gael dylanwad ar orllewin Cymru gyfan. Cytunodd y swyddogion y gallant gefnogi hyn.

 

Nodwyd yr adroddiad.