Cofnodion:
Diweddariad
ar Tai Tarian
Rhoddodd
Prif Weithredwr Tai Tarian drosolwg i'r aelodau o'r gwaith a wnaed yn 2022-2023
fel y nodir yn yr adroddiad a ddosbarthwyd. Mae Tai Tarian yn gweithio'n agos
gyda'r awdurdod i benderfynu ar ofynion tai a'r angen mwyaf.
Rhoddwyd
gwybod i'r Aelodau bod Tai Tarian wedi cael eu marcio'n gadarnhaol ym mhob un
o'r 45 o elfennau sydd ar gael yng Ngwobr Aur Considerate Constructor;
Dyma'r tro cyntaf i'r wobr hon gael ei chyflawni yng Nghastell-nedd Port
Talbot.
Holodd
yr Aelodau am y berthynas rhwng Cynghorwyr a Tai Tarian. Nid oes unrhyw
gynghorwyr sy'n aelodau o'r Bwrdd ar hyn o bryd ond mae perthynas agos gydag
aelodau. Pan fyddant yn gweithio'n lleol, gwahoddir aelodau i ymweliadau safle.
Nododd
yr Aelodau fod yr awdurdod yn datblygu Strategaeth Tai newydd a holwyd sut yr
oedd Tai Tarian yn gweld y berthynas strategol yn datblygu rhwng y gymdeithas
a'r awdurdod lleol ar hyn o bryd ac yn y dyfodol? Ymatebodd Prif Weithredwr Tai
Tarian fod perthynas gref wedi bod erioed ac mae'r gallu i ddatblygu o fewn y
fwrdeistref wedi tyfu. Mae'r berthynas wedi datblygu i fod yn un gref iawn. Mae
Tai Tarian hefyd yn gweithio'n agos gyda chymdeithasau tai eraill a'r gobaith
yw y bydd perthynas agored gyda'r awdurdod lleol, lle byddai ceisiadau yn cael
eu hateb yn brydlon.
Diolchodd
yr Aelodau i Tai Tarian am eu cefnogaeth a nodwyd y manteision i fasnachwyr
lleol sy'n chwilio am waith.
Nodwyd
yr adroddiad.
Gwiriad
Iechyd Bach Rheoli Risg y Gwasanaethau Plant
Amlinellodd
Pennaeth y Gwasanaethau Plant gynnwys yr adroddiad a gyflwynir i'w ystyried.
Gofynnodd
yr Aelodau beth yw'r heriau a'r gwendidau a pha gamau sydd ar waith i gael
gwared ar unrhyw wendidau a ble ydynt yn cael eu rhoi ar waith. A oes monitro
ar waith a beth yn union yw rôl aelod y cabinet ac a rhoddwyd unrhyw
hyfforddiant? Beth sy'n gweithio'n dda a sut?
Cadarnhaodd
swyddogion eu bod wrth eu bodd â chanlyniad yr arolygiad ond cydnabuwyd bod lle
i wella bob amser. Mae'r canfyddiadau'n seiliedig ar dystiolaeth. Mae Aelod y
Cabinet dros Wasanaethau Plant yn cael ei hysbysu am bob mater. Cyflwynwyd
seminarau ar Ddiogelu ac Amddifadu o Ryddid i aelodau'n ddiweddar. Mae llawer o
heriau, ond mae'r gwasanaeth yn ymdrechu
i wella'n barhaus. Yr her allweddol yw ymateb yr awdurdodau i niwed y tu allan
i'r cartref teuluol ac roedd swyddogion yn cydnabod bod llawer o waith i'w
wneud o hyd ar draws y bartneriaeth.
Dywedodd
yr Aelodau fod yr adroddiad yn tynnu sylw at y ffaith yr ystyrir bod y sefyllfa
cadw staff yn dda, ond nid yw hyn bob amser wedi bod yn wir a gofynnwyd beth
sydd wedi newid?
Cadarnhaodd
swyddogion fod yr awdurdod yn parhau i fod dan bwysau oherwydd prinder
cenedlaethol o weithwyr cymdeithasol cymwys ond ei fod wedi symud i sefyllfa
lle'r oedd cynnydd bach yn y lefelau staffio yn ystod COVID-19. Nododd
swyddogion fod cefnogaeth y cyngor i gynnig taliad atodol ar sail y farchnad
wedi gwneud gwahaniaeth i recriwtio staff.
Nododd
yr aelodau mai dim ond dau weithiwr rhan amser oedd ganddynt ac roedd hyn yn
braf gan fod gweithwyr asiantaeth wedi bod yn broblem yn y gorffennol. Nodwyd y
gall sefyllfaoedd newid yn gyflym o fewn y Gwasanaethau Cymdeithasol ac mae'r
gwasanaeth yn addasu ar gyfer hyn. Rhoddodd yr aelodau longyfarchiadau am
adroddiad anhygoel a dywedwyd bod y gwasanaeth yn un i fod yn falch ohono.
Holodd
yr Aelodau am y datganiad yn yr adroddiad ‘Mae rheolyddion wedi gwneud sylwadau
ar waith ac agwedd gadarnhaol y gwasanaeth tuag at ymateb i gamau gweithredu
gan archwiliadau a'r ffaith eu bod yn ceisio gwelliannau datblygiadol ac yn eu
rhoi ar waith yn barhaus' a gofynnwyd pa mor dda mae'r prosesau'n gweithio a
sut ydych chi'n gwybod eu bod yn gweithio mor dda?
Ymatebodd
swyddogion, er bod pob cyfle yn cael ei gymryd i ddathlu llwyddiant, mae lle i
wella o hyd. Mae'r gwasanaeth yn uchelgeisiol, yn wynebu tuag allan ac yn
datblygu'n barhaus ac mae hyn wedi cael ei gydnabod ym mhob arolygiad. Mae'r
gwasanaeth yn cynnal gwiriadau iechyd ac mae'r gwaith ar y Fframwaith Sicrhau
Ansawdd yn dryloyw. Cysylltir â phartneriaid a defnyddwyr y gwasanaeth i gael
adborth ar berfformiad. Mae Rhwydwaith Eiriolaeth Rhieni yn cael ei ddatblygu
ar draws y rhanbarth, gan ddod â rhieni ynghyd a fydd yn cefnogi rhieni eraill.
Holodd
yr aelodau am gyd-destun y term 'drifftio' a ddefnyddiwyd yn yr adroddiad.
Cadarnhaodd swyddogion fod hyn yn ymwneud ag achosion agored o fewn y
Gwasanaethau Plant sy'n symud drwy'r system heb unrhyw waith yn cael ei wneud.
Er mwyn lleihau achlysuron o hyn yn digwydd, mae nifer o ddangosyddion o
ddrifftio yn eu lle; pa mor aml yr ymwelwyd â phlentyn , gweithgaredd achos,
cynlluniau, asesiadau ac ymweliadau, mae hyn yn sicrhau bod achosion agored yn
y lle iawn gan ganiatáu i'r gwasanaeth weithio gyda theuluoedd drwy unrhyw
angen neu risg a nodwyd. Y nod yw dileu achosion nad ydynt yn derbyn sylw ac
nad ydynt yn cael eu gweithio arnynt fel y disgwylir; mae partneriaid ym maes
iechyd, addysg a'r heddlu yn cael eu defnyddio fel ffrindiau beirniadol.
Gofynnodd
yr Aelodau pryd y cafodd y gofrestr risgiau ei hadolygu ddiwethaf a pha mor
rheolaidd ydyw'n cael ei hadolygu? Cadarnhaodd swyddogion mai dim ond yn
ddiweddar y mae'r gofrestr risgiau wedi'i diweddaru ac ers cyfarfod â
phartneriaid Rheoli Risg i ymgymryd â'r ymarfer hwn mae nifer o risgiau eraill
wedi'u cyflwyno i'r gofrestr. Caiff y gofrestr ei hadolygu bob pythefnos drwy'r
Grŵp Strategol Arfer Ansawdd ac mae cynlluniau gweithredu ar waith i fynd
i'r afael â'r risgiau a nodwyd. Mae'r gofrestr risg strategol wedi bod ar waith
ers peth amser ond mae wedi cael ei diwygio'n ddiweddar gan fod y ganolfan
gorfforaethol wedi diwygio'r arweiniad ar y gofrestr risg strategol.
Nodwyd
yr adroddiad.
Rhannu
gwybodaeth mewn perthynas â'r Adolygiad Cenedlaethol o gynllunio gofal ar gyfer
plant a phobl ifanc sy’n destun proses cyn-achos yr Amlinelliad Cyfraith
Gyhoeddus
Amlinellodd
Pennaeth y Gwasanaethau Plant gynnwys yr adroddiad a gyflwynir i'w ystyried.
Mae'r adroddiad arolygu ar ffurf llythyr yn ganlyniad arolygiad yn nhermau'r
Amlinelliad Cyfraith Gyhoeddus (ACG).
Amlinellodd
swyddogion yr ad-drefnu a gynhaliwyd 10 mlynedd yn ôl pan gydnabuwyd nad oedd
yr isadeiledd sydd ar waith ar gyfer plant a phobl ifanc yn diwallu anghenion.
Rhoddwyd system "front-loaded" ar waith i sicrhau bod y system, yr
wybodaeth a'r gwasanaethau cymorth diweddaraf ar waith er mwyn cefnogi plant a
phobl ifanc.
Esboniodd
swyddogion fod ACG yn cael ei ddefnyddio lle mae asesiadau wedi cael eu cwblhau
gan y Gwasanaethau Plant, lle roddwyd cymorth i deuluoedd a lle nad yw'r
risgiau wedi lleihau'n ddigonol . Mae'r awdurdod felly'n bodloni trothwy i
gwrdd â chyfreithwyr i drafod achosion mewn ffordd drefnus i osgoi achos llys.
Dros y blynyddoedd diwethaf mae'r awdurdod wedi lleihau nifer yr achosion sy'n dechrau trefniadau
cyn-achos ac achosion llys yn sylweddol. Priodolir y lleihad hwn i drefniadaeth
a diwylliant.
Amlinellodd
Brif Swyddogion Gwasanaethau Plant y cywirdeb yn system yr awdurdodau,
penderfyniad y Gweithiwr Cymdeithasol yw'r penderfyniad i fynd ar drywydd y
gyfraith gyhoeddus ond mae'r Prif Gyfreithiwr yn darparu cyngor cyfreithiol.
Rhoddodd
swyddogion amlinelliad o'r gweithrediadau lle mae achosion yn cael eu cyflwyno
i'r ACG a sut y mae teuluoedd yn cael eu hysbysu. Mae asesiadau arbenigol yn
cael eu hystyried yn ystod y broses ACG 16 wythnos ac er mwyn osgoi drifftio,
cynhelir adolygiadau canol ffordd. Ar hyn o bryd mae un ar ddeg o deuluoedd yn
destun ACG ac mae naw teulu mewn achosion gofal.
Rhoddodd
swyddogion drosolwg o Archwiliadau/Cyfweliadau, mae gan y gwasanaeth raglen
sicrhau ansawdd wedi'i wreiddio sy'n darparu gwiriad iechyd ac yn sicrhau bod
ymarfer yn cael ei gynnal o safon uchel. Rhoddir rhybudd ymlaen llaw i
swyddogion o arolygiadau a'r cwmpas/math o achosion sy'n cael eu harchwilio.
Cadarnhaodd
swyddogion fod y cyflwyniad o'r arolygiad penodol hwn wedi derbyn adborth da
gan arolygwyr.
Dywedodd
swyddogion wrth yr aelodau, pan roddwyd gwybod i'r awdurdod am yr arolygiad
ACG, roedd llawer o waith eisoes wedi'i wneud yn fewnol ac felly Castell-nedd
Port Talbot oedd yr asiantaeth beilot yng Nghymru. Ar yr un pryd â'r arolygiad,
cyflwynwyd canllawiau ACG Cenedlaethol a rhoddwyd y canllawiau newydd ar waith
ym mhob proses ACG.
Yn
dilyn cyhoeddi'r llythyr adroddiad, mae'r awdurdod yn arwain y ffordd yn
genedlaethol ac mae awdurdodau lleol eraill wedi cysylltu â swyddogion yn holi
am ein prosesau. Mae swyddogion yn arwain is-grŵp gyda'r Bwrdd Cyfiawnder
Teuluol lleol fel y gall swyddogion ymarfer yn gyson mewn ffordd ACG ledled
Cymru. Dywedodd swyddogion wrth yr aelodau fod argymhellion yr arolygiad yn
cael eu rhoi ar waith yn hawdd. Mae taflen ACG eisoes wedi'i datblygu ac mae'n
cael ei gyflwyno i rieni ar gyfer ymgynghori. Mae llythyr dathlu ar gyfer pan
fydd teuluoedd wedi cwblhau ACG eisoes wedi'i roi ar waith. Yr argymhelliad
terfynol yw defnyddio iaith glir wrth weithio gyda phobl ifanc a theuluoedd ac
mae hyn yn rhywbeth y mae swyddogion
eisoes yn gweithio arno.
Nid
oedd gan yr Aelodau unrhyw gwestiynau ond dywedwyd ei fod yn adroddiad manwl da
ac yn sesiwn friffio dda.
Nodwyd
yr adroddiad.
Cynllun
Cyfiawnder Ieuenctid Drafft Gwasanaeth Cyfiawnder Ieuenctid ac Ymyrryd yn
Gynnar Castell-nedd Port Talbot ar gyfer 2022-2023 (Ailenwyd yn y cyfarfod fel
Dadansoddiad Graddio Cynllun Cyfiawnder Ieuenctid y Gwasanaeth Cyfiawnder
Ieuenctid ac Ymyrryd yn Gynnar 2022-2023)
Roedd
yr eitem hon wedi'i chyhoeddi'n flaenorol o dan y paragraff mynediad at
gyfarfodydd ond mae swyddogion wedi cytuno i drafod yr eitem yn gyhoeddus.
Rhoddodd
y swyddogion drosolwg o'r adroddiad; dadansoddi a graddio'r Cynllun Cyfiawnder
Ieuenctid; cadarnhawyd ym mis Medi 2022. Cafodd y cynllun, y cydnabyddir ei fod
yn gymhleth ac yn fanwl, ei raddio'n dda gan y Bwrdd Cyfiawnder Ieuenctid.
Cytunodd
yr Aelodau i edrych ar y graddau pan fyddant yn cael cyflwyno i'r Pwyllgor
Craffu eto gan ei bod yn anodd craffu yn y fformat presennol.
Cadarnhaodd
swyddogion y bydd rhagor o fanylion yn cael eu cynnwys yng nghynllun eleni a
fydd ar gael yn fuan. Rhoddodd yr Aelodau longyfarchiadau i swyddogion ar y
graddau a gyflawnwyd.
Gofynnodd
yr Aelodau am ymweliad â Safle 15. Cadarnhaodd swyddogion y bydd gwahoddiad ar
ddod a bydd cyfle hefyd i ymweld â'r Prosiect Troi sy'n cael ei lansio cyn bo
hir.
Holodd
y Cadeirydd pa systemau sydd ar waith i gefnogi pobl ifanc ag Anhwylder y
Sbectrwm Awtistig (ASD) a Datblygiad Niwro-amrywiol (DNA), dywedodd y swyddog,
y bydd pobl ifanc sy'n ymuno â'r gwasanaeth yn derbyn asesiad i ystyried unrhyw
anghenion dysgu ychwanegol a chynllunnir ymyriadau yn unol â hynny. Mae
amrywiaeth o ymyriadau ar gael i gefnogi pobl ifanc, gan ddechrau gydag
asesiadau iaith a lleferydd a darpariaeth arbenigol ar gyfer pobl ifanc ag
Awtistiaeth neu syndrom Asperger. Gall pobl ifanc dderbyn ymyriad wedi'i
dargedu drwy gyfeirio at Autside. Mae'r tîm yn cynnwys gweithiwr addysg sydd â mynediad at y gronfa ddata addysg
lawn felly mae unrhyw anghenion dysgu ychwanegol yn hysbys cyn i'r person ifanc
ymuno â'r gwasanaeth. Mae amrywiaeth o wasanaethau i ymgysylltu â phobl ifanc i
ddatblygu eu sgiliau cymdeithasol, trin gwallt, cynnal a chadw beiciau,
prosiectau cerddoriaeth.
Mae
swyddogion wedi cofrestru ar gyfer Rhwydwaith Datblygu ac Achredu Cynlluniau
Dyfarnu, sy'n cefnogi pobl ifanc i gwblhau cymwysterau lefel is yn ogystal ag
unrhyw gymwysterau y maent yn eu cwblhau yn yr ysgol. Mae swyddogion yn
gweithio'n agos gyda phartneriaid addysg i nodi pobl ifanc yn gynharach i
gynnal ymyriadau ataliol i atal pobl ifanc rhag cael eu derbyn i'r system
cyfiawnder troseddol ac fel dewis arall yn lle gwaharddiadau. Mae pobl ifanc y
nodir bod ganddynt angen dysgu ychwanegol yn cael eu cefnogi ar bob pwynt o'r
broses, boed hynny yn y llys, mewn gorsaf heddlu, trwy sicrhau presenoldeb
oedolyn priodol neu sicrhau bod yr heddlu'n ymwybodol o unrhyw anghenion.
Holodd
yr Aelodau am faterion ymddygiad sy'n gysylltiedig ag ADHD e.e. pobl ifanc yn
arddangos nodweddion heb ddiagnosis. Mae rhestr aros o 3-6 wythnos ar gyfer
CAHMS a 28 mis ar gyfer y Gwasanaeth Datblygiad Niwro-amrywiol. Holodd yr
Aelodau a roddir apwyntiad cynharach i atgyfeiriad gan y Tîm Cyfiawnder
Ieuenctid? Cadarnhaodd y Swyddog nad oedd y Gwasanaeth Cyfiawnder Ieuenctid yn
derbyn unrhyw driniaeth ffafriol ar gyfer amseroedd aros. Mae pobl ifanc â
nodweddion yn cael eu nodi drwy'r Therapydd Iaith a Lleferydd a fydd yn
cysylltu â'r ysgol i ddechrau ar y llwybr priodol, gan symud y llwybr ymlaen eu
hunain yn aml os nad yw'r ysgol yn teimlo ei fod yn briodol.
Gofynnodd
yr Aelodau beth yw'r camau nesaf pan fydd yr holl adnoddau wedi cael eu
defnyddio ac mae'r person ifanc yn dal i droseddu'n helaeth. Cadarnhaodd y
Swyddog fod mynediad at fodel rheoli achosion datblygedig sy'n cynnwys
seicolegydd fforensig sy'n gysylltiedig â thîm arbenigol yn CAHMS, a fydd yn
cynhyrchu fformwleiddiad o fywyd y person ifanc o'r cyfnod cyn geni hyd heddiw,
gan weithio gyda nifer o bartneriaid ar wahanol strategaethau, mae hyn yn
destun adolygiadau bob tri mis.
Holodd
yr Aelodau a oedd data a dadansoddiad ar gael ar gyfer cefndir teuluoedd mewn
perthynas ag alcohol a chyffuriau. Yn dilyn yr archwiliad diwethaf, dadansoddwyd
pob rhan o'r gwasanaeth; ataliaeth, y biwro ac arena'r llys i ddeall cefndir y
bobl ifanc i geisio deall eu hamgylchiadau, a allai eu gwneud yn fwy agored i
fynd i mewn i'r gwasanaeth. Adroddir am yr wybodaeth i'r bwrdd rheoli bob
chwarter ac yn flynyddol. Cyn hynny roedd y data'n feintiol ond mae bellach
hefyd yn ansoddol, gwelir y plentyn yn gyntaf a'r troseddwr ifanc yn ail.
Nododd
yr Aelodau fod yr adroddiad yn cynnwys dyfyniad gan berson ifanc a oedd yn
dweud ei fod wedi helpu i gael rhywun i siarad â nhw a'u bod wedi gwrando ar y
cyngor a roddwyd, holodd yr aelodau a oedd y person ifanc wedi aildroseddu. Nid
oedd modd rhoi unrhyw fanylion ond gall swyddogion gael rhagor o wybodaeth os
oes angen.
Roedd
yr adroddiad yn nodi 'nad yw pobl ifanc eisiau bod pobl yn siarad atynt neu'n
siarad amdanynt, maent am gael eu clywed, eu credu a'u parchu'. Cwestiynodd
aelodau a yw gweithwyr cefnogi hefyd yn pwysleisio bod rhaid ennill parch;
mae'n berthynas ddwy ffordd. Cadarnhaodd swyddogion ei fod yn wasanaeth sy'n
seiliedig ar drawma ac mae staff yn derbyn hyfforddiant llawn wrth weithio gyda
phobl ifanc. Nododd swyddogion y gall pobl ifanc fod yn dioddef yn fawr o
drawma ac yn ofnus iawn pan fyddant yn dod i'r gwasanaeth am y tro cyntaf.
Holodd
yr aelodau am nifer y plant sy'n derbyn gofal a gofynnwyd pa gymorth ychwanegol
oedd ar waith i atal plant sy'n derbyn gofal rhag troseddu ar ôl gadael gofal.
Cadarnhaodd swyddogion y bydd data ynghylch faint o blant sy'n derbyn gofal
sy'n troseddu yn cael ei gynnwys yn y cynllun nesaf, mae'n rhan o'r data
chwarterol a bydd yn bwydo i mewn i'r wybodaeth flynyddol. Cydnabuwyd bod plant
sy'n derbyn gofal mewn mwy o berygl o gyrraedd y system cyfiawnder ieuenctid ac
mae ymgyrch genedlaethol i leihau nifer y plant sy'n derbyn gofal sy'n
troseddu.
Dywedodd
yr Aelodau fod Protocol Cymru Gyfan Llywodraeth Cymru i leihau troseddu, yn aml
nid yw aelodau'n ymwybodol o wybodaeth o'r fath. Gofynnodd yr Aelodau a fyddai
swyddogion yn gallu dosbarthu unrhyw wybodaeth i'r aelodau pan fydd ar gael.
Nodwyd
yr adroddiad.