Agenda item

Roedd yr adroddiad a ddosbarthwyd yn gofyn i Aelodau gytuno a gosod cyllideb Cyd-bwyllgor Corfforedig De-orllewin Cymru ar gyfer blwyddyn ariannol 2023/24.

Eglurwyd mai Cyd-bwyllgor Corfforedig De-orllewin Cymru oedd yn gyfrifol am osod ei gyllideb a chytuno ar yr ardoll i awdurdodau cyfansoddol; roedd yn rhaid gosod a chytuno ar hyn cyn 31 Ionawr 2023.

Yng nghyfarfod olaf Cyd-bwyllgor Corfforedig De-orllewin Cymru, a gynhaliwyd ar 7 Rhagfyr 2022, cyflwynwyd adroddiad drafft i'r Aelodau ar y gyllideb ar gyfer 2023/24; yn ogystal â rhoi arwydd cynnar i'r Cyd-bwyllgor Corfforedig ei hun, roedd hefyd yn caniatáu i Swyddogion roi arwyddion i'r awdurdodau cyfansoddol, at eu dibenion cyllidebu eu hunain, yn enwedig o ran yr ardoll. Yn ystod y cyfarfod, ystyriodd y Pwyllgor dri opsiwn; gan ystyried y pwysau a'r heriau ariannol sylweddol roedd pob awdurdod lleol yn eu hwynebu.

·        Yr opsiwn cyntaf oedd cytuno i flaenoriaethu gwaith Cyd-bwyllgor Corfforedig De-orllewin Cymru a gosod ardoll yn unol â hynny; gyda chyllideb o tua £1.5 miliwn;

·        Opsiwn arall a ystyriwyd oedd atal holl weithgareddau Cyd-bwyllgor Corfforedig De-orllewin Cymru; byddai hyn wedi dwyn her gyfreithiol heb gymeradwyaeth gan Lywodraeth Cymru;

·        Yr opsiwn y cytunodd y Pwyllgor arno oedd gwneud cyn lleied â phosib yn 2023/24 a lleihau maint y gyllideb, gyda gwaith cyfyngedig yn cael ei wneud ym mhob un o'r ffrydiau gwaith; byddai hyn yn caniatáu i gynnydd gael ei wneud ar bob un o'r pedair ffrwd waith, fodd bynnag mewn modd llawer arafach.

Eglurwyd bod yr adroddiad a ddosbarthwyd yn adlewyrchu'r opsiwn a ddewiswyd i wneud y lleiaf posib, ac roedd yn aildrefnu rhai o'r cyllidebau yn unol â hynny. Ychwanegodd Swyddogion fod y gyllideb arfaethedig yn cyd-fynd â'r gyllideb a osodwyd ar gyfer y flwyddyn bresennol; gosodwyd hyn ar oddeutu £575,000, a gosodwyd y gyllideb arfaethedig ar gyfer 2023/24 ar oddeutu £617,000. Hysbyswyd yr Aelodau fod pedair ffrwd waith clir o'r Cyd-bwyllgor Corfforedig, a bod swm gwerth £20,000 wedi'i ddyrannu i bob un; roedd yr adroddiad yn nodi bod £140,000 hefyd wedi ei neilltuo ar gyfer cynllunio a rheoli rhaglenni, a fyddai'n cynnwys gwaith ar y Cynllun Corfforaethol, a nodi'r camau a'r mesurau amrywiol y mae angen eu datblygu drwy hynny.

Cyfeiriwyd at y camau allweddol, fel y nodir yn yr adroddiad a ddosbarthwyd, ar gyfer yr Is-Bwyllgorau; mae'r gweithredoedd yn nodi'n glir rai o'r syniadau cychwynnol ar y gwaith y bydd angen ei wneud.

Daethpwyd i'r casgliad na fyddai Awdurdodau Parciau Cenedlaethol yn derbyn ardoll ar gyfer blwyddyn ariannol 2023/24, gan nad oedd gwerth £20,000 yn cael ei ystyried yn ddigon sylweddol i weithredu ardoll. Yn ogystal, nodwyd bod gofyniad yn y ddeddfwriaeth, o ran Awdurdodau Parciau Cenedlaethol, mai ar gyfer eu hardal berthnasol yn unig y byddai ardoll yn cael ei chodi, sef cynllunio strategol. Cadarnhaodd Swyddogion y byddai'r trefniant yma'n gyson â chyllideb y llynedd, oherwydd y gweithgarwch cyfyngedig o ran y datblygiad cynllunio strategol.

Roedd yr Aelodau'n ymwybodol o gamgymeriad swm ar adran 2.4 o'r adroddiad a ddosbarthwyd; Dylai'r ffigur ddarllen £140,000.

Hysbyswyd y Pwyllgor fod y gyllideb wedi'i rhannu'n dair elfen allweddol, rhoddodd y Swyddog Adran 151 drosolwg byr o'r elfennau hyn:

·        Cyd-bwyllgor a Phwyllgor y Corff Atebol – costau amcangyfrifedig o oddeutu £263,000

·        Is-bwyllgorau – costau amcangyfrifedig o oddeutu £220,000

·        Swyddfa Rheoli Rhanbarthol – costau amcangyfrifedig o oddeutu £134,000

Yn dilyn yr uchod, amlygwyd y byddai cyfanswm y gyllideb o £617,000 yn cael ei rannu rhwng y pedwar awdurdod lleol; roedd y dyraniad yn seiliedig ar faint y boblogaeth, sef yr un broses o ddyrannu ers pennu cyllideb y llynedd. Soniwyd y gellid dod o hyd i ardoll yr awdurdod lleol yn yr adroddiad a ddosbarthwyd.

Roedd atodiad B yr adroddiad a ddosbarthwyd yn cynnwys crynodeb o weithgareddau allweddol Cyd-bwyllgor Corfforedig De-orllewin Cymru, y disgwyliai Swyddogion wneud cynnydd arnynt yn seiliedig ar y gyllideb a gynigiwyd ar gyfer 2023/24; byddai rhagor o fanylion ynghylch y gweithgareddau hyn yn cael eu cynnwys yn y Cynllun Corfforaethol, gan gynnwys amserlenni a chanlyniadau.

Cynhaliwyd trafodaeth o ran y Cynllun Trafnidiaeth Rhanbarthol (CTRh), yr oedd arweinwyr wedi nodi yn y gorffennol eu bod am ei flaenoriaethu dros y 12 mis nesaf. Eglurwyd bod swyddogion wedi atgoffa Llywodraeth Cymru cyn cyfnod y Nadolig eu bod eto i gyhoeddi unrhyw ganllawiau ffurfiol ynghylch y CTRh na'r Cynllun Datblygu Strategol (CDS); yn dilyn hyn, cadarnhawyd bod canllawiau drafft ar y CTRh wedi eu derbyn. Hysbyswyd yr Aelodau fod pryderon yn cael eu codi, ledled Cymru, mewn perthynas â chostau'r CTRh a'r CDS; byddai'n bwysig parhau i drafod gyda Llywodraeth Cymru er mwyn nodi pwy fydd yn rhoi adnoddau ar gyfer y gwaith sylweddol hwn.

O ran y CDS, nodwyd bod y llawlyfr drafft gyda gweithwyr proffesiynol er mwyn iddynt gyflwyno sylwadau ar hyn o bryd; nid oedd y gwaith yma'n debygol o wneud cynnydd sylweddol dros y flwyddyn nesaf oherwydd y pwysau ar adnoddau dynol ac ariannol. Amlygwyd y byddai'r ffocws ar dderbyn y sylwadau ar y llawlyfr drafft, a chael trafodaethau gyda Llywodraeth Cymru ynghylch ariannu'r gwaith hwn yn y dyfodol. 

Rhoddwyd rhagor o wybodaeth i'r Aelodau am y gwaith oedd ar y gweill yn y rhanbarth o ran datblygiad economaidd. Eglurwyd y bydd Swyddogion yn mapio'r gweithgarwch hwn, ac yn darparu'r manylion mewn cyfarfod y Cyd-bwyllgor Corfforedig De-orllewin Cymru yn y dyfodol. Ychwanegwyd y bydd rhai elfennau o'r gwaith hwn yn cael eu cynnwys yn y Cynllun Corfforaethol, gan gynnwys yr isadeiledd datblygu economaidd ar draws y rhanbarth y gellid ei ddatblygu a'i symud ymlaen dros y flwyddyn nesaf.

Soniwyd, ochr yn ochr â'r gwaith yn ymwneud â chyfleoedd datblygu economaidd, fod Swyddogion Cyngor Sir Penfro yn arwain gwaith ar y Cynllun Ynni Rhanbarthol i nodi sut y gellid paratoi hyn a'i roi ar waith; roedd hyn yn cynnwys cefnogi awdurdodau lleol unigol gyda'u Cynlluniau Ynni Lleol eu hunain.

Tynnodd Swyddogion sylw at y ffaith y bydd angen mireinio'r trefniadau llywodraethu dros y 12 mis nesaf, ond byddai'r gwaith yn ymwneud â hyn yn llawer llai na'r flwyddyn flaenorol; byddai ffocws ar wreiddio llywodraethu a defnyddio'r strwythurau oedd ar waith.

Diolchwyd i bawb a fu'n rhan o ddatblygu'r gwaith, o ran y broses o bennu'r gyllideb.

PENDERFYNWYD:

Y bydd Cyd-bwyllgor Corfforedig De-Orllewin Cymru yn:

·        Ystyried a chymeradwyo gofyniad y gyllideb ar gyfer y Cyd-bwyllgor fel £617,753 - fel y nodir yn Atodiad A o'r adroddiad a ddosbarthwyd;

·        Cymeradwyo'r ardoll yn seiliedig ar boblogaeth i'r awdurdodau cyfansoddol fel a ganlyn:

·        Cymeradwyo crynodeb camau allweddol yr Is-Bwyllgor a nodir yn Atodiad B yr adroddiad a ddosbarthwyd; a bod awdurdod dirprwyedig yn cael ei roi i'r Prif Weithredwr i ymhelaethu ar y rhain fel rhan o'r broses o nodi'r amcanion lles, camau gweithredu/mesurau i'w cynnwys yn y Cynllun Corfforaethol Drafft