Agenda item

Derbyniodd yr Aelodau ddiweddariad llafar ar yr effeithiau y mae COVID-19 wedi'u cael ar yr Adran Addysg, Sgiliau a Diwylliant. Tynnwyd sylw at y ffaith y byddai'r diweddariad yn parhau'n bennaf ar y gweithgareddau yn ystod mis Ionawr.

Nodwyd bod dysgu o bell wedi bod ar waith ym mhob ysgol ers 4 Ionawr 2021, fodd bynnag, roedd ysgolion yn parhau i fod ar agor i ddisgyblion gweithwyr allweddol a dysgwyr sy'n agored i niwed. Roedd presenoldeb corfforol yn yr ysgol wedi cynyddu, roedd 400 o ddisgyblion gweithwyr allweddol a/neu ddysgwyr agored i niwed yn bresennol yr wythnos gyntaf yn ôl ym mis Ionawr 2021. Roedd y presenoldeb hwnnw wedyn wedi cynyddu i 1,000 o ddisgyblion, a oedd yn cyfateb i 5% o boblogaeth y disgyblion. Roedd ysgolion wrthi'n annog dysgwyr agored i niwed i fynychu'r ysgol.

Tynnodd swyddogion sylw at y ffaith nad oeddent wedi derbyn y canllawiau gweithredol gan Lywodraeth Cymru eto ynghylch agor ysgolion. Fodd bynnag, roeddent wedi diweddaru ysgolion ar lafar ar 2 bwynt penodol a oedd yn ymwneud â chadw pellter cymdeithasol a gwisgo gorchuddion wyneb. Nodwyd bod cadw pellter cymdeithasol yn cael ei ystyried yn ddiangen ar gyfer disgyblion mewn amgylchedd ystafell ddosbarth cyn diwedd mis Rhagfyr 2020, ond oherwydd amrywiolion newydd, roedd asesiadau risg bellach wedi'u diwygio sy'n golygu y barnwyd bod angen i ddisgyblion gadw pellter cymdeithasol yn yr ysgol, yn enwedig mewn ysgolion uwchradd. Barnwyd bod gorchuddion wyneb hefyd yn angenrheidiol ar gyfer disgyblion mewn ystafelloedd dosbarth ac ardaloedd cymunedol yn yr ysgol, yn enwedig mewn ysgolion uwchradd. Mae hyn yn seiliedig ar asesiadau risg lleol. Byddai'r trefniadau hyn yn cael eu hadolygu unwaith eto erbyn diwedd mis Chwefror.

Nodwyd y bu datganiad yn y wasg yn ddiweddar ynghylch Cyfres Arholiadau ar gyfer Cyfnod Allweddol 4 a Chyfnod Allweddol 5.  Roedd hyn yn arwain at raddau asesu canolfannau a fyddai'n cael eu darparu ar ddiwedd y flwyddyn academaidd i ddisgyblion ym mlynyddoedd 10, 11, 12 a 13 lle bo hynny'n berthnasol. Nodwyd bod swyddogion yn gweithio gydag ysgolion er mwyn sicrhau ymagwedd gyson. Soniwyd y byddai ysgolion yn dod yn ganolfan apelio ar gyfer y disgyblion neu'r rhieni hynny nad ydynt efallai'n fodlon ar y canlyniadau. Unwaith eto, sicrhaodd swyddogion yr aelodau y byddent yn gweithio gydag ysgolion ac yn aros am arweiniad gan Lywodraeth Cymru.

Tynnodd swyddogion sylw'r aelodau at y ffaith eu bod yn cyfarfod â phenaethiaid bob dydd i sicrhau bod lles staff yn cael ei gynnal. Nodwyd bod sesiynau Iechyd a Lles wedi'u caffael i gefnogi penaethiaid.

Cafwyd trafodaethau ynghylch argaeledd dyfeisiau ar gyfer disgyblion a phryderon cysylltedd. Nodwyd yn ystod y cyfyngiadau symud cyntaf ym mis Mawrth/Ebrill 2020, nad oedd gan 1,300 o ddisgyblion fynediad at ddyfais a bod gan 228 o aelwydydd ddiffyg cysylltedd addas. I'r disgyblion hynny nad oedd ganddynt fynediad at ddyfais a/neu a oedd â materion cysylltedd, darparwyd Chromebook ac unedau MiFi iddynt.

Yn dilyn y cyfnod o ddysgu ar-lein yn ddiweddar oherwydd y cyfyngiadau symud, roedd y cyngor hefyd wedi darparu dyfeisiau priodol i athrawon.

Nodwyd y bu oedi wrth brynu Chromebooks yn 2020, gan ohirio derbyn yr eitemau hyn.

Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau am brofion llif unffordd a oedd yn cael eu treialu ar hyn o bryd, roedd ysgolion Castell-nedd Port Talbot wedi dewis peidio â chymryd rhan, oherwydd y pwysau presennol ar ysgolion i sicrhau bod addysg yn flaenoriaeth allweddol.

Cafodd yr Aelodau’r wybodaeth ddiweddaraf am ddarparu gwasanaethau'r Gwasanaeth Cynhwysiant. Nodwyd bod y Gwasanaeth Cwnsela mewn Ysgolion wedi sefydlu dwy linell gymorth ar gyfer staff ysgol a disgyblion cynradd yn ogystal â chynllun goruchwyliaeth peilot. Tynnwyd sylw at y ffaith bod y ddau wasanaethau wedi'u hariannu gan grantiau.

Trafodwyd diwygio'r cwricwlwm a phwysigrwydd parhau â dysgu cyfunol fel elfen allweddol mewn ysgolion ar ôl COVID-19.

Nodwyd bod y gwasanaeth Ieuenctid wedi ennill marc ansawdd efydd.

Holodd yr aelodau a oedd posibilrwydd y gallai disgyblion gael blwyddyn ychwanegol i'w galluogi i ddal i fyny ar yr addysg y gallent fod wedi'i cholli o ganlyniad i COVID-19.

Cafwyd trafodaethau ynghylch y cymorth a ddarperir i rieni nad ydynt yn siarad Cymraeg. Tynnodd y swyddogion sylw at yr ymagwedd ragweithiol yr oeddent wedi'i chyflawni ar gyfer yr ysgolion oherwydd yr anawsterau sy’n gallu ymddangos o addysg gartref gyda disgyblion o ysgolion Cymraeg. Buont yn trafod sgiliau yr oedd disgyblion wedi'u hennill megis trawsieithu a phwysigrwydd hyn.

Gofynnodd yr Aelodau a fyddai profion llif unffordd yn cael eu cynnig i ofalwyr plant. Cadarnhaodd Swyddogion y byddent yn cwestiynu hyn y tu allan i'r cyfarfod.

Canmolodd yr Aelodau Craffu ac Aelodau'r Cabinet waith y swyddogion.

Yn dilyn craffu, nodwyd y diweddariad.