Agenda item

Cyflwynodd Aelod y Cabinet yr adroddiad uchod.  Er bod yr ymatebion i'r ymgynghoriad yn isel, tynnwyd sylw at y ffaith eu bod wedi'u cynnwys yn yr adroddiadau a oedd gerbron yr Aelodau heddiw a gofynnwyd i'r cyngor gefnogi'r argymhellion a gafwyd yn yr adroddiad.

 

Diolchodd yr Aelodau i swyddogion a'r Cabinet am y gwaith a wnaed i gyflawni sefyllfa'r gyllideb ac am lobïo Llywodraeth Cymru a arweiniodd at ffigur setliad gwell. 

 

Croesawyd hyn, fodd bynnag, cytunwyd bod angen rhagor o arian ychwanegol ar Gymru o hyd er mwyn gallu cynnal a gwella gwasanaethau.

 

Yn ogystal, roedd yr Aelodau'n falch y gweithredwyd ar yr ymatebion i'r ymgynghoriad a gafwyd gan y cyhoedd a phwyllgorau craffu perthnasol mewn perthynas â Chanolfan Celfyddydau Pontardawe, cyllid Hamdden Celtaidd, y fformiwla ariannu ysgolion a diffygion glanhau ysgolion, a bod argymhellion wedi'u newid o ganlyniad.

 

Mynegodd rhai Aelodau bryder y byddai'r cynnydd arfaethedig o 3.7% yn Nhreth y Cyngor yn cael effaith negyddol ar deuluoedd sydd eisoes ar incwm isel ac y byddai'n arwain at gymunedau sydd eisoes wedi'u nodi fel ardaloedd o amddifadedd uchel, yn mynd yn fwy difreintiedig.  Castell-nedd Port Talbot oedd â'r treth y cyngor trydydd uchaf yng Nghymru o hyd.

 

Cafwyd trafodaeth ar y ddau gynnig a gyflwynwyd sef y dylid defnyddio cronfeydd wrth gefn i alluogi gostyngiad o naill ai 3.5% neu 3% yn y cynnydd yn Nhreth y Cyngor er mwyn lliniaru'r effaith ar deuluoedd a chymunedau yng Nghastell-nedd Port Talbot.

 

Ymatebodd Arweinydd y Cyngor gan ddweud y byddai defnyddio cronfeydd wrth gefn y cyngor, fel yr awgrymwyd gan rai Aelodau, yn golygu na fyddai'r Cyngor yn gallu ariannu materion brys. Yn 2019/20 darparodd y cronfeydd wrth gefn gyllid brys i gynorthwyo â phedwar tirlithriad yn Ystalyfera a llifogydd a ddifrododd ffyrdd a phontydd pwysig.  Roedd yn rhaid i'r cyngor sicrhau bod cronfeydd wrth gefn ar gael i barhau i gefnogi argyfyngau anghynlluniedig. Ni fyddai effaith lleihau Treth y Cyngor i naill ai 3% neu 3.5% yn cael fawr o effaith ar dalwyr Treth y Cyngor ond byddai'n effeithio ar allu'r cyngor i ymateb i argyfyngau anghynlluniedig.

 

Rhoddwyd y gwelliant cyntaf i'r cyngor fel a ganlyn:

 

Bydd yr hyn sy'n cyfateb i Fand D 2020/21 ar gyfer Cyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port yn £1,603.30 a bydd cynnydd o 3% yn Nhreth y Cyngor o'i gyferbynnu â chynnydd o 3.79% fel y nodir yn yr adroddiad, gyda'r bwlch o 0.79% yn cael ei ariannu o'r cronfeydd wrth gefn cyffredinol (sy'n cynrychioli swm ychwanegol o £592,000 ar gyfer 2020/2021).  Felly, cyfanswm y cronfeydd wrth gefn cyffredinol i gydbwyso'r gyllideb yw £2.242m h.y. £1.65m a £0.592m.

 

Methodd y gwelliant uchod, yna dilynodd yr ail welliant a gyflwynwyd i'r Cyngor, sef:

 

            Bydd y swm cyfatebol ar gyfer Band D 2020/21 Cyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot yn £1,611.07 a bydd cynnydd o 3.5% yn Nhreth y Cyngor o'i gyferbynnu â chynnydd o 3.79% fel y nodir yn yr adroddiad gyda'r bwlch o 0.29% yn cael ei ariannu o'r gronfa gyffredinol wrth gefn (sy'n cynrychioli swm ychwanegol o £217,000 ar gyfer 2020/2021). Felly, cyfanswm y cronfeydd wrth gefn cyffredinol i gydbwyso'r gyllideb yw £1.867m h.y. £1.65m a £0.217m.

 

         Methodd y gwelliant uchod, ac o ganlyniad, ystyriwyd y prif argymhelliad a gafwyd yn yr adroddiad a ddosbarthwyd.

 

        

PENDERFYNWYD:

Gan roi sylw dyladwy i'r Asesiad Effaith Integredig, fel y'i cynhwysir yn Atodiad 7 i'r adroddiad a ddosbarthwyd:   1.   Y caiff y materion canlynol eu dirprwyo i'r Cyfarwyddwr Corfforaethol yn dilyn ymgynghoriad ag Arweinydd y Cyngor, yr Aelod Cabinet perthnasol a Chadeirydd y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu perthnasol:-   ·        Ffïoedd a thaliadau sy'n berthnasol ar gyfer blwyddyn ariannol 2020/21 ·        Ffïoedd a thaliadau sy'n berthnasol ar gyfer unrhyw flwyddyn ariannol ddilynol ac, ym marn y Cyfarwyddwr Corfforaethol perthnasol, y mae angen penderfynu arnynt cyn y flwyddyn ariannol am resymau gweithredol.   2.   Y dylid cymeradwyo'r sefyllfa gyllidebol ddiwygiedig a'r trefniadau ar gyfer 2019/20.     3.   Ar ôl ystyried effeithiau'r Asesiad Effaith Integredig a Throseddu ac Anhrefn, caiff gofyniad net y Gyllideb Refeniw ar gyfer 2020/21, a'r cynlluniau gwasanaeth ar gyfer cyflwyno'r cyllidebau, y dylid cymeradwyo'r rhain ynghyd ag arbedion y gyllideb/blaengynllun ariannol, fel y'u cynhwysir yn Atodiad 4 i'r adroddiad a ddosbarthwyd.   4.   Y bydd Cyfarwyddwyr Corfforaethol yn cael eu cyfarwyddo i fwrw ymlaen â'r arbedion a'r rhaglen wella ar gyfer yr awdurdod.   5.   Dirprwyo ffïoedd a thaliadau ar gyfer swyddogaethau anweithredol i'r Cyfarwyddwr Corfforaethol priodol yn dilyn ymgynghoriad ag Arweinydd y Cyngor, y Dirprwy Arweinydd a Chadeirydd y Pwyllgor Anweithredol perthnasol.   ·        Ffioedd a thaliadau sy'n gymwys yn 2020/21 ·        Ffïoedd a thaliadau sy'n gymwys ar gyfer unrhyw flwyddyn ariannol ddilynol ac, ym marn y Cyfarwyddwr Corfforaethol, y mae angen penderfynu arnynt cyn y flwyddyn ariannol am resymau gweithredol.   6.   Mai'r swm cyfatebol ar gyfer Band D 2020/21 Cyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot fydd £1,611.07