Agenda item

Dewis eitemau priodol o agenda’r Cabinet ar gyfer craffu cyn penderfynu (amgaeir adroddiadau ar gyfer yr Aelodau Craffu)

Ystyriodd y pwyllgor y materion canlynol:

Cynllun Datblygu Lleol Castell-nedd Port Talbot (CDLl) 2011-2026 - Ystyried y canlynol:  Adroddiad Adolygu'r CDLl drafft; a rhoi'r gweithdrefnau cyhoeddi/ymgynghori ar waith

Tynnodd swyddogion sylw at y ffaith mai pwrpas cam cyntaf yr adolygiad oedd paratoi a chyhoeddi "Adroddiad Adolygu" sy'n nodi materion allweddol i'w hystyried wrth symud ymlaen â'r CDLl sydd eisoes yn bodoli, a byddai hyn yn nodi'r meysydd lle'r oedd y CDLl presennol yn cyflawni ac yn perfformio'n dda, yn ogystal â'r meysydd hynny lle bydd angen newidiadau o bosib.

Gofynnodd aelodau a fyddwn yn parhau â'r strategaeth twf a arweinir gan yr economi neu os bydd dewisiadau amgen. Esboniodd swyddogion y byddant yn parhau i edrych ar strategaeth a arweinir gan yr economi, a nodwyd nad oedd dewisiadau eraill yn glir erbyn hyn gan eu bod yn y camau cynnar. Tynnwyd sylw at y ffaith bod yr Agenda Datgarboneiddio'n cael ei gyhoeddi, a byddai swyddogion yn cynnal nifer o ddigwyddiadau cynnwys rhanddeiliaid/y cyhoedd ac yn datblygu'r dewisiadau amgen ar gyfer y cam Strategaeth a Ffefrir.

Holodd yr aelodau ynghylch y pryder cynyddol ynghylch dichonoldeb tir gan fod y dichonoldeb yn gywir ar adeg yr asesiad yn unig. Esboniodd swyddogion fod model/astudiaeth ddichonoldeb ranbarthol newydd yn cael ei datblygu ar hyn o bryd gyda chydweithwyr yn yr awdurdod lleol yng Nghanolbarth a De-orllewin Cymru. Nodwyd bod angen i ni wneud pethau'n wahanol yn ystod cam y Safle Ymgeisiol, ac na fyddai safleoedd yn cael eu cynnwys yn y cynllun heb dystiolaeth ddigonol (gan gynnwys asesiadau dichonoldeb). 

Esboniodd swyddogion fod diffyg arbenigedd o ran yr amgylchedd hanesyddol a bod angen ymagwedd fwy cydweithredol. Tynnwyd sylw at y ffaith bod y polisi hwn yn dda a bod angen i ni nodi adnoddau i fynd i'r afael â'r materion hyn wrth symud ymlaen.

Esboniodd swyddogion fod cronfa wrth gefn y CDLl ar gael, a bod y CDLl yn cael ei osod yn y gyllideb fel pwysau bob blwyddyn. Nodwyd bod y tair uwch-swydd wedi mynd, felly defnyddiwyd yr arian wrth gefn i brynu arbenigedd i lenwi'r bwlch.

Roedd aelodau'n falch o glywed y byddai'r materion sy'n ymwneud â Thai Amlfeddiannaeth (HMO) yn cael eu hasesu fel rhan o'r gwaith paratoi ar gyfer y Cynllun Disodli na fyddai ganddo unrhyw ddylanwad nes iddo gael ei fabwysiadu yn 2024. Tynnodd y swyddogion sylw at y ffaith y byddai seminar yn cael ei gynnal ar 12 Chwefror, 2020 ac anogwyd yr aelodau i fod yn bresennol.  

Cynhaliwyd trafodaeth am y cymoedd, a chytunodd aelodau ei fod yn dda ein bod ni'n canolbwyntio ar y Cymoedd. Dywedodd y swyddogion fod angen i ni barhau i'w hystyried ac o bosib gwneud mwy. Byddai twristiaeth yn cael ei chyflwyno fel rhan o'r cymoedd, er bod cynigion eisoes ar waith mewn meysydd penodol.

Gofynnodd yr aelodau beth fydda'n digwydd gyda'r CDLl o ganlyniad i newid cynghorwyr mewn etholiad newydd (y disgwylir ei chynnal yn 2022) a sut y byddai hyn yn cyflawni'r hyn rydym am ei gael. Esboniodd swyddogion fod hyn yn broblem gan mai 2026 yw'r dyddiad gorffen, ac mae'r CDLl yn cwmpasu cyfnod o 15 mlynedd. Yn 2022 byddai'r cynllun wedi mynd drwy gam ffurfiol cyntaf y broses baratoi: y 'strategaeth a ffefrir'. Unwaith y byddwn wedi cyrraedd yr ail gam ffurfiol, sef y cam 'adnau' (a drefnwyd ar gyfer 2023) ni ellir ei newid gan fod y cyngor yn dweud mai dyma'r cynllun rydym am ei gael. Roedd angen i swyddogion ymdrin â hyn fel rhan o'r CDLl cyntaf lle'r oedd newid i'r weinyddiaeth; roedd y swyddogion wedi cynnal seminar i'r holl aelodau er mwyn trafod materion a oedd yn ymwneud â'r ardal ofodol a'r wardiau a amlinellwyd yr hyn a wnaed yn y gorffennol yn seiliedig ar dystiolaeth. Byddai swyddogion yn cynnwys yr aelodau trwy gydol y broses, a byddai'r holl benderfyniadau a wnaed gan y cyngor yn cael eu cefnogi â thystiolaeth.

Nodwyd bod cyd-bwyllgor newydd yn cael ei sefydlu i fynd i'r afael â phroblemau cludiant yn Ne-orllewin Cymru. Byddai'r Prif Weithredwr yn ei arwain a'r Pennaeth Peirianneg a Thrafnidiaeth yn cefnogi. Byddai agor rheilffordd y cwm yn ddrud iawn.

Yn dilyn y broses graffu, roedd y pwyllgor yn gefnogol o'r cynigion i'w hystyried gan Fwrdd y Cabinet.