Agenda a Chofnodion

Pwyllgor Craffu Bwrdd Addysg, Sgiliau a Lles - Dydd Iau, 24ain Hydref, 2024 2.00 pm

Lleoliad: Multi-Location Meeting - Council Chamber, Port Talbot & Microsoft Teams. Cyfarwyddiadau

Cyswllt: Pamela Chivers  E-bost: p.chivers@npt.gov.uk

Eitemau
Rhif Eitem

1.

Cyhoeddiad y Cadeirydd

Cofnodion:

Croesawodd y Cadeirydd bawb i'r cyfarfod.

2.

Datganiadau o fuddiannau

Cofnodion:

Ni chafwyd unrhyw ddatganiadau o fuddiannau.

3.

Cofnodion y Cyfarfod Blaenorol pdf eicon PDF 310 KB

·        12 Medi 2024

Cofnodion:

Cymeradwywyd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 12 Medi 2024 fel cofnod cywir.

4.

Ystyried eitemau o Flaenraglen Waith y Cyngor

Cofnodion:

Trafododd yr Aelodau eitemau o Flaenraglen Waith y Cabinet

4a

Strategaeth Cynnwys Pobl Ifanc pdf eicon PDF 214 KB

Dogfennau ychwanegol:

Cofnodion:

Dywedodd Bennaeth y Gwasanaethau Cefnogi a Thrawsnewid fod angen y strategaeth i gyflawni rhwymedigaethau'r Cyngor ac i hyrwyddo ymagwedd aml-asiantaeth at gefnogi pobl ifanc.

 

Holodd yr Aelodau a fyddai cynllun gweithredu pellach a sut y byddai'n cael ei olrhain a'i fonitro. Dywedodd yr aelodau nad oedd pwyntiau gweithredu'r strategaeth wedi'u dyddio. Gofynnodd yr Aelodau a oedd bwriad i fapio darpariaeth y trydydd sector, ac, os felly, a allai Cydlynwyr Ardaloedd Lleol y Gwasanaethau Cymdeithasol gynorthwyo.

 

Cadarnhaodd swyddogion fod y strategaeth yn cynnwys dechrau cynllun gweithredu, y gobaith oedd y byddai'r Grŵp Strategaeth Cynnwys Pobl Ifanc yn cael ei ailsefydlu ac y gallent ddatblygu eu cynllun gweithredu eu hunain y gallent ei fonitro. Mae'r strategaeth yn canolbwyntio ar bobl ifanc nad ydynt mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant a'r bobl ifanc hynny sydd mewn perygl o ddigartrefedd ymysg pobl ifanc ac mae dealltwriaeth dda o fapio'r trydydd sector mewn perthynas â'r materion hynny. Mae grwpiau gweithredol aml-asiantaeth sefydledig ar waith.

 

Mynegodd yr aelodau bwysigrwydd mapio wrth symud ymlaen a sut y gallai hyn helpu pan roedd cyllid cyfyngedig ar gael.

 

Cadarnhaodd swyddogion y bydd barn yr aelodau'n cael ei gyflwyno i'r Grŵp Strategaeth Cynnwys Pobl Ifanc, unwaith y bydd wedi'i ffurfio.

 

Yn dilyn gwaith craffu, cefnogodd yr aelodau'r argymhelliad a amlinellwyd yn adroddiad drafft y Cabinet.

 

4b

Rhoi Deddf Anghenion Dysgu Ychwanegol a'r Tribiwnlys Addysg (Cymru) 2018 ar waith mewn lleoliadau nas cynhelir, ysgolion cynradd ac uwchradd ac ysgolion pob oed ac addysg ôl-16 pdf eicon PDF 543 KB

Cofnodion:

Rhoddodd Bennaeth y Blynyddoedd Cynnar, Cynhwysiant a Phartneriaethau drosolwg byr o'r adroddiad.

 

Dywedodd yr Aelodau fod nifer y plant ag anghenion dysgu ychwanegol (ADY) yn cynyddu ond nad oedd digon o gyllid i fynd i'r afael â hyn.

 

Cytunodd Bennaeth y Blynyddoedd Cynnar, Cynhwysiant a Phartneriaethau ei bod yn sefyllfa anodd gyda niferoedd cynyddol o blant ag ADY. Mae'n anodd rhagweld niferoedd gan fod plant ag anghenion cymhleth yn symud i'r fwrdeistref. Mae grantiau ychwanegol gan Lywodraeth Cymru ar gyfer ADY wedi cael eu defnyddio i gefnogi ysgolion. Mae cymorth ehangach ar gael o hyfforddiant, gyda gwasanaethau cefnogi'n ymweld ag ysgolion i helpu gyda darpariaeth ac asesu.

 

Dywedodd swyddogion wrth yr aelodau fod darpariaethau'n cael eu hadolygu'n rheolaidd. Mae gwaith yn mynd rhagddo i ystyried yr holl ddarpariaeth arbenigol ar draws yr awdurdod a'r angen a ragwelir, gan weithio'n agos gyda meysydd gwasanaeth eraill i sicrhau bod digon o ddarpariaeth i ddiwallu anghenion. Cydnabyddir y gallai fod angen darpariaeth ychwanegol ar rai disgyblion. Er mwyn mynd i'r afael â hyn mewn ysgolion prif ffrwd, cynigir cymorth allgymorth ychwanegol i'r disgyblion hyn. Gwneir gwaith gydag Ysgol Maes y Coed i sicrhau bod staff sy'n cefnogi pobl ifanc yn cael cefnogaeth, hyfforddiant a chyngor.

 

Roedd y Cyfarwyddwr Addysg, Hamdden a Dysgu Gydol Oes yn cydnabod y pwysau ar gyllidebau ysgolion. Mae llai o bwysau ariannol mewn Canolfannau Cymorth Dysgu ac Ysgolion Arbenigol, ond ni ellir ystyried hyn ar ei ben ei hun. Mae'r rhan fwyaf o ddisgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol yn mynychu ysgolion prif ffrwd ac mae angen diwallu anghenion pobl ifanc yn yn y gyllideb addysg yn ei chyfanrwydd ac nid o fewn Canolfannau Cymorth Dysgu yn unig. Nodwyd, os nad yw anghenion pobl ifanc yn cael eu diwallu, gallai hyn arwain at leoliadau y tu allan i'r sir a phwysau cyllidebol uwch. Gwnaeth y Cyfarwyddwr sylw ar bapur CLlLC a gyhoeddwyd yn ddiweddar a oedd yn amlinellu pwysau mewn gwasanaethau cyhoeddus llywodraeth leol a thynnwyd sylw at dros £100m o bwysau heb ei ariannu yn y maes addysg yng Nghymru. Roedd hyn yn bennaf oherwydd nifer cynyddol o achosion o ADY mewn ysgolion. Yng Nghastell-nedd Port Talbot mae'r cynnydd yn ADY wedi bod o fewn y Blynyddoedd Cynnar yn bennaf.

 

Cytunodd Aelod y Cabinet dros Addysg a'r Blynyddoedd Cynnar fod yr amserlenni ar gyfer diwygio ADY yn dynn, ond canmolwyd y tîm ar yr hyn a gyflawnwyd hyd yma. Nid yw diwygio ADY yn cael ei ariannu'n llawn gan Lywodraeth Cymru ac mae'n rhoi pwysau ar awdurdodau lleol.  Anogwyd yr holl aelodau i lobïo Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru am gyllid llawn.

 

Dywedodd y Cyfarwyddwr Cyllid wrth yr aelodau, pan gyflwynodd Lywodraeth Cymru'r ddeddfwriaeth, daeth yr asesiad effaith i'r casgliad na fyddai unrhyw gost ychwanegol i awdurdodau lleol ac felly ni ddarparwyd cyllid drwy'r Grant Cynnal Refeniw. Roedd rhywfaint o gyllid grant untro ar gael ond dim cyllid craidd. Awgrymwyd y dylid adolygu asesiad effaith Llywodraeth Cymru.

 

Yn dilyn craffu, nododd y pwyllgor yr adroddiad

4c

Cyllideb 2025/26 pdf eicon PDF 162 KB

Cofnodion:

Dywedodd y Cyfarwyddwr Addysg, Hamdden a Dysgu Gydol Oes wrth aelodau fod Cyfarwyddwyr, Penaethiaid Gwasanaeth a rheolwyr atebol yn gweithio i gyflawni'r cynigion arbedion gofynnol ar draws yr awdurdod lleol. Yr egwyddorion arweiniol, lle bo'n bosib, oedd cynyddu incwm, talu costau craidd yn erbyn grantiau, diogelu gwasanaethau cyhoeddus a swyddi. Nid yw'r cyfnod ymgynghori wedi dechrau eto, ac roedd y cynigion a gyflwynwyd i'r aelodau'n rhan o ymarfer ymgysylltu cyn ymgynghori i dderbyn sylwadau a syniadau'r aelodau. Mae cynigion yn seiliedig ar wybodaeth sy'n hysbys ar hyn o bryd a'r dybiaeth y bydd grantiau a lefelau cyllid yn parhau. Nid yw'r holl fanylion ar gael o hyd, fodd bynnag, os yw'r cynigion yn rhan o'r cynigion ymgynghori swyddogol, bydd rhagor o fanylion ar gael.

 

Rhoddodd swyddogion drosolwg o'r cyfeirnod cynigion cyllideb ELL-A – ELL-G fel a nodwyd yn y pecyn agenda. Mae'r arbedion ar gyfer Parc Gwledig Margam yn rhan o gynllun tair blynedd a bydd adroddiad yn cael ei gyflwyno i'r aelodau ym mis Ionawr, a fydd yn cynnwys y cynllun busnes newydd a'r adolygiad parcio. Mae digwyddiadau newydd wedi'u cyflwyno yn y parc. O ran staffio, bu ychydig o ddatblygiad staff, ac mae un aelod o staff wedi mynegi diddordeb mewn ymddeol. Mae ychydig o oedi i brosiect sinema Canolfan Celfyddydau Pontardawe, ond y gobaith oedd y bydd hyn ar agor er mwyn masnachu ym mis Mawrth 2025. Mae arbedion wedi eu gwireddu o ganlyniad i gau Pwll Nofio Pontardawe. Mae cyfleuster arlwyo newydd wedi'i gyflwyno yn Aqua Splash yn Aberafan, sy'n cael ei weithredu gan Hamdden Celtic. Mae rhai ysgolion yn adolygu'r cytundeb lefel gwasanaeth sydd ganddynt ar gyfer y Gwasanaeth Adnoddau Addysg a Dysgu (ELRS). Mae'r arbedion yn y maes ELRS yn ymwneud â newid y defnydd o dechnolegau.

 

Mynegodd yr aelodau bryder ynghylch diswyddiadau staff posib a swyddi gwag sydd heb eu llenwi. Dywedodd yr Aelodau nad oedd Parc Gwledig Margam yn gwneud arbedion ar hyn o bryd a gofynnwyd sut y bydd arbedion yn cael eu cyflawni yn y flwyddyn ariannol nesaf. Dywedodd yr Aelodau fod gwelliannau i fasnachu hamdden dan do yn seiliedig ar forâl staff a gan ystyried nad oedd Hamdden Celtic yn newid i wasanaeth mewnol y flwyddyn nesaf, a fyddai morâl staff yn galluogi'r arbedion hyn i gael eu cyflawni.

 

Cydnabu'r Cyfarwyddwr Addysg, Hamdden a Dysgu Gydol Oes y gallai ffactorau fel tywydd gwael effeithio ar unrhyw ragfynegiad o incwm uwch . Roedd modd cyflawni'r targed ar draws y gyfres o wasanaethau’n fras, gyda'r gallu i or-gyflawni mewn rhai meysydd, megis y sinema a'r cyfleuster arlwyo newydd yng Nghanolfan Celfyddydau Pontardawe. O ran Parc Gwledig Margam, nid yw'r incwm a ragwelir yn statig yn ystod y flwyddyn ac mae'n dibynnu ar dywydd a digwyddiadau sydd wedi'u trefnu. Nid oedd y Cyfarwyddwr yn ymwybodol o unrhyw bwysau cyllidebol a ragwelir ym Mharc Margam. Cydnabu'r Cyfarwyddwr fod risgiau'n wynebu'r ELRS. Mae ysgolion yn ceisio arbed arian ar feysydd anstatudol, oherwydd pwysau cyllidebol.

 

Cyfeiriodd yr Aelodau at y cyfeirnod cynnig cyllideb ELLL-D a  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 4c

5.

Ystyried eitemau o Flaenraglen Waith y Pwyllgor Craffu

Cofnodion:

Trafododd yr Aelodau eitemau o Flaenraglen Waith y Pwyllgor Craffu.

 

5a

Cynlluniau Gwasanaeth y Gyfarwyddiaeth Addysg, Hamdden a Dysgu Gydol Oes pdf eicon PDF 324 KB

Dogfennau ychwanegol:

Cofnodion:

Rhoddodd y Pennaeth Datblygu Addysg drosolwg byr o'r adroddiadau a gynhwysir yn y pecyn agenda. Caiff y pum cynllun Gwella Gwasanaethau  eu cynnwys yn y Cynllun Gwella'r Gyfarwyddiaeth ac maent yn cysylltu â'r Cynllun Gwella Corfforaethol.

 

Cyfeiriodd yr aelodau at y cyfeiriad at foreau coffi ar gyfer plant sy'n derbyn addysg yn y cartref yn ddewisol a holwyd am y lefel ymgysylltu. Dywedodd yr Aelodau fod nifer y plant sy'n derbyn addysg yn y cartref yn ddewisol yn cynyddu a bod pryder ynghylch y diffyg monitro a goruchwylio.

 

Cadarnhaodd y Pennaeth Datblygu Addysg fod rhwng 30 a 40 o deuluoedd ar gyfartaledd yn dod i bob sesiwn. Cynhelir y sesiynau hyn ar y cyd mewn partneriaeth â'r adran iechyd, yr heddlu a Gyrfa Cymru. Mae'r coleg wedi dod i sesiynau ac wedi darparu amrywiaeth o sioeau teithiol ar bynciau fel troseddau cyllyll, diogelwch sgwteri, diogelwch ar y rhyngrwyd a dysgu drwy chwarae gan efallai na fyddai gan rai teuluoedd fynediad at y rhain y tu allan i system yr ysgol.


Holodd yr aelodau pa ganran o'r teuluoedd sy'n derbyn addysg yn y cartref yn ddewisol sy'n dod i'r sesiynau'r bore coffi. Nodwyd nad oedd cofrestr, ac mae hwn yn broblem.


Dywedodd y Pennaeth Datblygu Addysg wrth aelodau nad oedd canran y teuluoedd a oedd yn dod i'r sesiynau o gyfanswm y teuluoedd sy'n derbyn addysg yn y cartref yn ddewisol yn hysbys. Dilynir canllawiau Llywodraeth Cymru a'r gobaith yw y bydd mwy o deuluoedd yn bresennol yn y dyfodol.


Gofynnodd yr Aelodau am eglurhad ynghylch yr asesiadau risg a gynhwysir yn yr adroddiad, a sut y cânt eu defnyddio ar gyfer monitro.

 

Cadarnhaodd y Cyfarwyddwr Addysg, Hamdden a Dysgu Gydol Oes fod Cynlluniau Gwella Gwasanaethau ar gyfer pob rheolwr atebol o fewn y Gyfarwyddiaeth ac asesir y risgiau o fewn timau. Mae'r Cynlluniau Gwella Gwasanaethau'n cael eu crynhoi yng Nghynlluniau Gwella Gwasanaethau Cydlynwyr, sydd yn eu tro yn cael eu crynhoi yng Nghofrestr Risgiau'r Gyfarwyddiaeth.

 

Gofynnodd yr Aelod i gyfarfod â swyddogion y tu allan i'r cyfarfod er mwyn derbyn eglurhad pellach.


Yn dilyn craffu, nododd y pwyllgor yr adroddiad

 

6.

Monitro Perfformiad

Cofnodion:

Nid oedd adroddiadau monitro perfformiad i'w hystyried.

7.

Detholiadau o eitemau i graffu arnynt yn y dyfodol pdf eicon PDF 760 KB

Dogfennau ychwanegol:

Cofnodion:

Hysbyswyd yr aelodau gan swyddogion o eitemau newydd a oedd wedi cael eu hychwanegu at Flaenraglen Waith y Cabinet a newidiadau i Flaenraglen Waith y Pwyllgor Craffu. Rhoddwyd cyfle i'r aelodau ofyn am eitemau pellach i'w hystyried.

 

Cytunodd yr Aelodau i ychwanegu'r eitemau canlynol at Flaenraglen Waith y Pwyllgor Craffu:

 

·        Cam Ehangu Dechrau'n Deg 3 – 5 Rhagfyr 2024

·        Adolygiad Maes Parcio Parciau Gwledig – 5 Rhagfyr 2024

Nododd yr Aelodau'r Flaenraglen Waith.

 

 

8.

Eitemau brys

Unrhyw eitemau brys yn ôl disgresiwn y Cadeirydd yn unol ag Adran 100BA(6)(b) o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972 (fel y’i diwygiwyd).

Cofnodion:

Nid oedd unrhyw eitemau brys.