Agenda a Chofnodion

Croesawodd y Cadeirydd bawb i'r cyfarfod.

Y Cyng. Peter Rees, (Eitem 4B) – Personol - Cadeirydd Llywodraethwyr Ysgol Gyfun Cefn Saeson

Y Cyng. Saifur Rahaman, (Eitem 4C) – Buddiant personol a rhagfarnus yng Nglan Môr Aberafan

·       5 Rhagfyr 2024

Cymeradwywyd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 5 Rhagfyr 2025 fel cofnod cywir.

Trafododd yr Aelodau eitemau o Flaenraglen Waith y Cabinet

Dywedodd Bennaeth y Gwasanaethau Cefnogi a Thrawsnewid wrth aelodau, mai hwn oedd yr ail o dri adroddiad yn y broses ar gyfer y cynnig i ad-drefnu'r ysgol. Mae'r ymgynghoriad wedi dod i ben.  Cafwyd ymatebion gan Estyn ac ni chodwyd unrhyw broblemau, a'r Cyngor Cymuned a ni wnaeth unrhyw sylw ganddynt. Mae'r adroddiad yn gofyn am ganiatâd i gyhoeddi hysbysiad statudol. Bydd penderfyniad terfynol yn cael ei wneud ar ddiwedd tymor yr haf.

Yn dilyn gwaith craffu, cefnogodd yr aelodau'r argymhelliad a amlinellwyd yn adroddiad drafft y Cabinet.

Rhoddodd Bennaeth y Gwasanaethau Cefnogi a Thrawsnewid wybod i'r aelodau fod yr adroddiad hwn yn ymwneud ag ad-drefnu'r ddarpariaeth Anghenion Dysgu Ychwanegol yn Ysgol Gyfun Cefn Saeson.

Yn dilyn gwaith craffu, cefnogodd yr aelodau'r argymhelliad a amlinellwyd yn adroddiad drafft y Cabinet.

Datganodd y Cyng. Rahaman fuddiant personol a rhagfarnus a gadawodd y cyfarfod.

Rhoddodd y Pennaeth Hamdden, Twristiaeth, Treftadaeth a Diwylliant drosolwg byr o'r adroddiad i'r aelodau fel y'i cynhwysir yn y pecyn agenda. Roedd yr adroddiad yn cynrychioli gwaith ar y cyd rhwng cyfarwyddiaethau Addysg a'r Amgylchedd ac fe'i hariannwyd gan y Gronfa Ffyniant Gyffredin.

Holodd yr aelodau a fyddai'r uwchgynllun yn cael ei ystyried gan ddefnyddio ymagwedd fesul cam.

Cadarnhaodd y Pennaeth Gwasanaeth fod manylion y cynllun i'w ystyried o hyd. Cynhwyswyd darn o waith i'r ymgynghorwyr ystyried prosiectau'r cam cyntaf, ond cafodd hyn ei ddileu yn ddiweddarach. Bydd yr ymagwedd yn dibynnu ar ba gyfleoedd ariannu sydd ar gael. Efallai y bydd cyfle cynnar mewn perthynas â'r Clwb Llynges.  Mae'r clwb ar gau ar hyn o bryd ond maent yn chwilio am denantiaid. Mae angen gwneud gwaith i gynhyrchu rhestr prosiect fesul cam.

Dywedodd yr Aelodau fod yr uwchgynllun yn addawol, fodd bynnag, mynegwyd pryder ynghylch rwbel a oedd wedi'i adael ger twyni tywod y Clwb Llynges, yn dilyn ailddatblygu'r hen dref yn y 1960au/1970au. Mae stormydd diweddar wedi datgelu ychydig o'r gwastraff hwn ac awgrymwyd y dylid gwneud gwaith archwilio i ddarganfod yr hyn a allai fod o dan y tywod.

Cadarnhaodd y Pennaeth Gwasanaeth eu bod yn ymwybodol bod eitemau wedi'u datgelu ar y traeth oherwydd erydiad arfordirol a chaiff hyn ei ystyried. Roedd y cynlluniau ar gyfer y twyni tywod yn cynnwys ardaloedd llwybr pren i reoli erydiad ac amddiffyn bioamrywiaeth

Holodd yr aelodau a oedd digon o leoedd parcio ar gael ger y traeth, yn enwedig ar gyfer faniau gwersylla.

Dywedodd y Pennaeth Gwasanaeth nad oedd yn anarferol i ardaloedd glan y môr wynebu pwysau o ran meysydd parcio, ond roedd hyder bod digon o leoedd parcio ar gael ar gyfer diwrnod arferol. Cydnabuwyd y gallai parcio fod yn broblem ar ddiwrnodau prysur, ond roedd angen cydbwysedd, gan y byddai unrhyw ddarpariaeth bellach yn golygu bod rhannau helaeth o dir yn wag am gyfnodau eraill. Roedd parcio ar gael ar lan y môr o fewn pellter cerdded i ardaloedd o ddiddordeb posib. Mae cynigion ynghylch parcio ceir ym mharth un a'r posibilrwydd o barcio ceir ym mharth dau. O ran parcio faniau gwersylla, mae cyfleoedd mwy addas ar draws y fwrdeistref sirol, bydd cynigion yn cael eu cyflwyno pan fo hynny'n briodol.

Rhoddodd yr aelodau glod i'r swyddogion am yr adroddiad trylwyr a chadarnhaol. Fodd bynnag, roedd siom nad oedd yr ardal i'r gogledd o Ffordd y Dywysoges Margaret wedi'i chynnwys yn yr uwchgynllun gan fod yr aelodau o'r farn y dylid defnyddio ymagwedd gyfannol wrth geisio cyfleoedd i adfywio. Roedd pryder ynghylch y posibilrwydd o godi disgwyliadau'r cyhoedd mewn cyfnodau o gyllid cyfyngedig i gyflawni'r cynlluniau. Awgrymwyd y gellid atodi atodiad i'r adroddiad, gan amlinellu ffrydiau cyllido.

Dywedodd yr Aelodau fod angen rhagor o dai yn y fwrdeistref, roedd y rhestr aros ar gyfer eiddo'r gymdeithas tai yn hir. Awgrymwyd y byddai sefyllfa gyfaddawdol o ofod digwyddiadau defnydd cymysg gyda thai wedi bod  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 4c

Rhoddodd y Pennaeth Hamdden, Twristiaeth, Treftadaeth a Diwylliant drosolwg o'r adroddiad i'r aelodau fel y'i cynhwysir yn y pecyn agenda. Mae'r strategaeth uchelgeisiol yn llunio blaenoriaethau ar gyfer digwyddiadau a gwyliau dros y blynyddoedd nesaf a chaiff ei hariannu gan y Gronfa Ffyniant Gyffredin. Cafwyd hyder bod modd cyflawni'r cynlluniau.

Holodd yr Aelodau pe bai'r holl ddigwyddiadau arfaethedig yn cael eu cynnal, pa refeniw y gellid ei gynhyrchu a beth yw'r costau sy'n gysylltiedig â gwireddu'r uchelgais hwn.

Cadarnhaodd swyddogion fod dealltwriaeth o gynhyrchu refeniw mewn perthynas â digwyddiadau a drefnwyd gan yr awdurdod a hefyd ar gyfer cynhyrchu refeniw drwy ddigwyddiadau trydydd parti a gynhelir ar dir y cyngor. Mae hyn wedi'i fodelu ar gyfer y tair blynedd nesaf. Mae angen cydbwysedd mewn perthynas â'r ffioedd a godir i drefnwyr digwyddiadau ar gyfer digwyddiadau sy'n cael eu cynnal ar dir sy'n eiddo i'r cyngor. Mae costau trefnwyr digwyddiadau'n cynyddu, yn benodol o ran bodloni deddfwriaeth iechyd a diogelwch. Darparwyd cymorth drwy'r Gronfa Treftadaeth, Diwylliant, Twristiaeth a Digwyddiadau. Y gobaith yw y gall y cymorth barhau wrth hefyd gefnogi digwyddiadau ar lefel wirfoddol a helpu i adeiladu ar y sgiliau presennol i helpu'r sector i fod yn fwy cadarn o ran cynnal digwyddiadau wrth leihau rhai costau.

Canmolodd yr aelodau swyddogion ar yr adroddiad uchelgeisiol.

Dywedodd swyddogion wrth yr aelodau fod y gwaith modelu ar gyfer y tîm wedi'i gynnwys yn adroddiad y Cabinet a gyflwynwyd i'r Cabinet a'r Pwyllgor Craffu yn yr hydref. Mae'r adroddiad yn cynnwys manylion llawn ar gyfer costau ac incwm.

Holodd yr Aelodau sut y byddai'r adroddiad yn cael ei fonitro wrth symud ymlaen.

Cadarnhaodd swyddogion mai'r bwriad oedd i adroddiad blynyddol fod yn destun gwaith craffu ar gynnydd y strategaeth gan ei fod yn gynllun tymor hir. Fodd bynnag, gellir darparu diweddariadau'n fwy aml os bydd aelodau'n gofyn am hynny. 

Yn dilyn gwaith craffu, cefnogodd yr aelodau'r argymhelliad a amlinellwyd yn adroddiad drafft y Cabinet.

Rhoddodd Bennaeth y Blynyddoedd Cynnar, Cynhwysiant a Chyfranogiad drosolwg o'r adroddiad a gynhwysir yn y pecyn agenda.

Roedd yr Aelodau'n hapus gyda'r ymgynghoriad eang a chyda'r newidiadau sy'n cael eu gwneud wrth i ymatebion barhau i gael eu cwblhau.

Yn dilyn craffu, nododd y pwyllgor yr adroddiad.

Trafododd yr Aelodau eitemau o Flaenraglen Waith y Pwyllgor Craffu

Rhoddodd swyddogion drosolwg o'r adroddiad a gynhwysir yn y pecyn agenda.

Cyfeiriodd yr aelodau at dudalen 379 o'r adroddiad a gofynnwyd a oedd nifer yr achosion yn ôl y disgwyl a sut yr oedd Castell-nedd Port Talbot yn cymharu ag awdurdodau lleol eraill.

Dywedodd swyddogion wrth aelodau nad oeddent yn disgwyl nifer uchel o achosion gan eu bod yn wasanaeth newydd. Roedd un Swyddog Asesu a Chynnydd Achosion i ddechrau, ac mae hyn wedi cynyddu wrth i'r galw gynyddu. Mae nifer y staff yn y swydd yn hylaw o'i gymharu â nifer yr achosion. Mae disgwyl i ddau aelod o staff ddechrau absenoldeb mamolaeth, a bydd achosion yn cael eu hailddyrannu ymhlith y tîm, a fydd yn golygu mwy o alw am waith, ond teimlwyd bod hyn yn hylaw. Bydd y gwasanaeth yn tyfu ymhellach wrth iddo gael ei ymgorffori mewn ysgolion.

Cwestiynodd yr aelodau sut y gwnaed atgyfeiriadau at y gwasanaeth a beth oedd oedrannau'r disgyblion a oedd yn cael eu hatgyfeirio.

Cadarnhaodd swyddogion fod ysgolion yn gwneud atgyfeiriad pan nodwyd bod plant heb gymorth ar waith a lle nad oedd plant yn gwneud cynnydd neu lle roedd nifer y gwaharddiadau'n cynyddu. Pan fydd disgyblion wedi'u gwahardd yn barhaol, nodir hyn yn awtomatig fel rhan o'r broses. I ddechrau, roedd y disgyblion o flynyddoedd 10 ac 11 ond wrth i'r gwasanaeth gael ei roi ar waith mewn ysgolion bu cynnydd yn nifer yr atgyfeiriadau ar gyfer blynyddoedd 8 a 9. Nod y gwasanaeth yw bod yn rhagweithiol yn hytrach nag adweithiol. Gall ysgolion wneud atgyfeiriadau, ond rhan o gylch gwaith y gwasanaeth yw sicrhau bod ysgolion hefyd yn cyflawni eu cyfrifoldebau.

Yn dilyn craffu, nododd y pwyllgor yr adroddiad.

Ystyriodd yr aelodau eitemau monitro perfformiad.

Rhoddodd y Pennaeth Hamdden, Twristiaeth, Treftadaeth a Diwylliant drosolwg o'r adroddiad fel y'i cynhwysir yn y pecyn agenda.

Diolchodd yr aelodau i staff y gwasanaeth llyfrgelloedd am eu gwaith caled a nodwyd bod y gwasanaeth llyfrgelloedd yn adnodd gwerthfawr i gymunedau.

Yn dilyn craffu, nododd y pwyllgor yr adroddiad.

Dywedodd swyddogion wrth aelodau am newidiadau a wnaed i Flaenraglen Waith y Pwyllgor Craffu a rhoddwyd cyfle i'r aelodau ofyn am eitemau pellach i'w hystyried.

Mewn ymgynghoriad â'r Cadeirydd, tynnwyd yr adroddiadau canlynol oddi ar y Flaenraglen Waith:

• Y Blynyddoedd Cynnar mewn Gofal Plant Dechrau'n Deg

• Cymorth i deuluoedd yn y blynyddoedd cynnar, trosolwg o'r

Cymorth i Deuluoedd a ddarperir gan dîm cymorth i deuluoedd y Blynyddoedd Cynnar a Dechrau'n Deg. (Anogwyd yr Aelodau i fynd i Seminar ar gyfer yr Holl Aelodau a gynhelir ar 10 Ebrill ar y pwnc 'Blynyddoedd Cynnar a Gofal Plant yng Nghastell-nedd Port Talbot' a fyddai'n cynnwys yr wybodaeth hon).

Mewn cytundeb â'r Cadeirydd, ychwanegwyd yr adroddiadau canlynol at y Flaenraglen Waith:

• Datblygu Addysg, Cynllun Gwariant Grant Addysg Awdurdodau Lleol ar gyfer 2024/25

• Adroddiad Urddas y Misglwyf.

• Adroddiad Monitro Perfformiad Chwarter 3 y Cynllun Corfforaethol

• Eisteddfod yr Urdd (Diweddariad Llafar)

Bydd adroddiad ar drosolwg rhaglen Teuluoedd yn Gyntaf yn cael ei gynnwys yn y Flaenraglen Waith yn y flwyddyn ddinesig nesaf.

Cwestiynodd yr aelodau pam y trefnwyd i adroddiad dichonoldeb Pwll Pontardawe fod yn adroddiad llafar.

Cadarnhaodd y Pennaeth Hamdden, Twristiaeth, Treftadaeth a Diwylliant na fyddai'r broses astudiaeth dichonoldeb yn cael ei chwblhau erbyn hynny, ac ni fyddai digon o amser i baratoi adroddiad ysgrifenedig ar gyfer y cyfarfod craffu nesaf. Ni fyddai adroddiad ysgrifenedig ar gael tan fis Mai/Mehefin.

Cadarnhaodd y Cadeirydd y byddai angen adroddiad ysgrifenedig ar y pwyllgor graffu, pan fydd hynny ar gael, ond gellid darparu adroddiad llafar yn ystod y cyfarfod nesaf.

Gwnaeth yr aelodau gais i'r pwyllgor gyfarfod â'r Bwrdd Hamdden Celtic cyn gynted â phosib.

Cadarnhaodd y Pennaeth Hamdden, Twristiaeth, Treftadaeth a Diwylliant fod Hamdden Celtic yn recriwtio ar gyfer Prif Weithredwr newydd ar hyn o bryd ac unwaith y daw'r broses hon i ben byddai trafodaethau'n cael eu cynnal, a byddai'r cais hwn yn cael ei gyflwyno.

Nodwyd y Flaenraglen Waith.

Unrhyw eitemau brys yn ôl disgresiwn y Cadeirydd yn unol ag Adran 100BA(6)(b) o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972 (fel y’i diwygiwyd)

Nid oedd unrhyw eitemau brys.