Agenda a Chofnodion

Cyflwynwyd strategaeth ddrafft ar sefydlogi i'r Aelodau, sef y cyfnod rhwng ymateb ac adferiad yn dilyn cychwyniad COVID-19. Roedd y strategaeth yn cynnwys fframwaith cyffredinol a fyddai'n cefnogi ymagwedd gyson a chydlynus wrth i'r cyngor symud tuag at adferiad. Nodwyd bod y strategaeth ddrafft yn cael ei chyflwyno i'r holl Bwyllgorau Craffu er mwyn iddynt wneud sylwadau cyn ei chyflwyno i'r Cabinet ar 30 Gorffennaf 2020 i'w chymeradwyo.

Rhoddodd swyddogion drosolwg cryno o gynnwys y strategaeth, gan esbonio ei bod wedi'i rhannu'n dair adran a oedd yn cynnwys edrych yn ôl ar yr hyn a wnaeth y cyngor yn ystod y cyfnod ymateb i'r argyfwng, edrych at y dyfodol wrth i'r DU symud o'r cyfnod ymateb a map ffordd o gamau gweithredu.

Nodwyd bod trydedd ran y strategaeth yn cael ei chyflwyno fel map ffordd o gamau gweithredu - roedd yn dilyn trefn system goleuadau traffig ac yn nodi sut i symud ymlaen o'r cyfnod dan gyfyngiadau symud llwyr, drwy'r system goleuadau traffig i sefyllfa lle gall gwasanaethau weithredu unwaith eto.

Amlygwyd mai'r prif reswm dros yr adroddiad hwn oedd rhoi cyd-destun ar gyfer sefyllfa bresennol pob cyfarwyddiaeth a'r hyn roeddent wedi'i wneud yn ystod y pandemig. Manylwyd ar hyn yng nghyflwyniad pob cyfarwyddiaeth.

Mynegwyd pryder am y gwrthdaro rhwng trefniadau aelodaeth pwyllgor craffu'r cabinet ac aelodau'r panel adferiad. Bydd swyddogion yn archwilio hyn yn fanylach ac yn rhoi cyngor yn ôl yr angen.

Rhoddodd y Cyfarwyddwr Cyllid a Gwasanaethau Corfforaethol y diweddaraf am faterion ariannol yn dilyn cychwyniad diweddar COVID-19. Nodwyd y byddai adroddiad cyllideb pellach yn cael ei gyflwyno i'r Cabinet ym mis Medi a fydd yn manylu ar y sefyllfa ariannol arfaethedig ar gyfer gweddill 2020-2021 ac yn egluro cyfleoedd ariannu pellach.

Cafwyd trafodaethau ynghylch sicrhau bod y cyngor yn cyfathrebu â'r cyhoedd yn gywir. Nodwyd bod cynnwys y cyhoedd yn hanfodol ac felly byddai prif bwyntiau'r adroddiad a oedd yn ymwneud â chyfathrebu'n cael eu hegluro cyn eu cyflwyno i'r Cabinet ym mis Gorffennaf.

Nodwyd efallai y byddai Pwyllgor Craffu'r Cabinet yn dymuno cynnwys y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus yn eu Blaenraglen Waith er mwyn craffu ymhellach a gweld yr effeithiau y mae COVID-19 wedi'u cael ar feysydd megis yr economi a chydraddoldebau.

Edrychodd Aelodau ymlaen at gael y diweddaraf am fonitro'r strategaeth yn sesiynau'r dyfodol.

Rhoddodd y Cyfarwyddwr Cyllid a Gwasanaethau Corfforaethol drosolwg cryno o'r gwaith a wnaed gan y gyfarwyddiaeth yn ystod pandemig COVID-19.

Caiff aelodau eu diweddaru'n rheolaidd am gylch y gyllideb flynyddol yng nghyfarfodydd y pwyllgor craffu. Rhoddwyd gwybodaeth iddynt am yr effaith a gafwyd ar y gwasanaethau canlynol oherwydd pandemig COVID-19 a'r galw am y gwasanaethau hynny:

·        Gwasanaethau Cyfreithiol

·        Adnoddau Dynol a

·        Gwasanaethau Ariannol.

Canmolwyd y Gwasanaethau Cyfreithiol am barhau i gael y diweddaraf am newidiadau i ddeddfwriaeth yn ystod y cyfnodau digynsail hyn, i sicrhau bod y cyngor yn gweithio'n effeithlon.

Nodwyd bod y cyngor wedi parhau i dalu'r holl staff yn ystod y pandemig hwn ac wedi rhoi cymorth i fusnesau gyda'u hardrethi busnes. 

Canmolwyd y staff gan Gadeirydd y Pwyllgorau Cynllunio a Thrwyddedu am safon eu gwaith ac am roi cefnogaeth i'r pwyllgor er mwyn ei gynnal o bell.

Nododd y pwyllgor y diweddariad.

Derbyniodd aelodau gyflwyniad am y cyflwyniad gwasanaeth a ddarperir ar hyn o bryd a'r cynlluniau adferiad ar gyfer y gwasanaethau polisi, democrataidd a digidol, a ddosbarthwyd cyn y cyfarfod.

Nodwyd bod gwasanaethau megis y Tîm Cyfathrebiadau wedi gorfod cynyddu oriau a hyd eu hwythnos gwaith i ateb y galw.

Amlygwyd bod pandemig COVID-19 wedi rhoi llawer o syniadau newydd i fusnesau y gallant eu defnyddio, megis roedd y Tîm Cyfathrebiadau'n postio fideos ar-lein, yn darparu arwyddion yn y fwrdeistref sirol ac yn cadw mewn cysylltiad â'r cyhoedd drwy alwadau ffôn yn ogystal â thrwy gyhoeddi’u datganiadau arferol i'r wasg.

Roedd y galw wedi bod yn uchel hefyd yn Adran y Gwasanaethau Digidol wrth sicrhau bod y gweithlu'n gallu gweithio gartref. Roeddent wedi darparu gwasanaethau ar-lein er mwyn ateb y galw megis ar wefan leol, drwy'r Chat Bot, Chat Live a thrwy roi cyngor gyda Threth y Cyngor ar-lein.

Rhoddwyd y diweddaraf i aelodau am y gwaith a wnaed gan yr Adran Gwasanaethau Democrataidd i sicrhau y gellid cynnal cyfarfodydd pwyllgor o bell. Roeddent yn rhoi'r cyngor a'r arweiniad diweddaraf am newidiadau i aelodau'n rheolaidd drwy alwadau lles, camau gweithredu brys a gwefan holi ac ateb. Fe'u canmolwyd am alluogi i gyfarfodydd o bell fynd yn eu blaenau ar ôl i ddeddfwriaeth gael ei diwygio, a nodwyd mai Castell-nedd Port Talbot oedd yr awdurdod cyntaf i gynnal cyfarfod o'r cyngor o bell.

Pwysleisiwyd y cydweithio a gafwyd rhwng adrannau gwahanol ac fe'i hanogwyd ar gyfer y dyfodol.

Nodwyd bod dyletswyddau'r Gymraeg wedi'u llacio oherwydd effaith COVID-19 ar y gweithlu, fodd bynnag mae swyddogion yn gweithio i ailddechrau gwasanaethau dwyieithog yn y dyfodol agos.

Cafwyd trafodaethau am sut y bydd blaenoriaethau'n wahanol yn y dyfodol oherwydd effaith COVID-19. Nodwyd bod y pwyllgor craffu'n canolbwyntio ar flaenoriaethu'r hyn sy’n bwysig iddo’i ystyried yn ei Flaenraglen Waith, megis y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus.

Roedd aelodau'n falch o nodi'r diweddariadau gan bob Cyfarwyddiaeth a chytunwyd y byddai sesiwn ar y Blaenraglen Waith yn cael ei threfnu ar gyfer yr hydref er mwyn canolbwyntio ar y prif bynciau a drafodwyd yn y cyflwyniadau i helpu gyda'r cam adferiad.