Agenda a Chofnodion

Croesawodd y Cadeirydd bawb i'r cyfarfod.

Y Cyng. S Reynolds, Eitem 6 ar Agenda'r Cabinet – Ymddiriedolwr Canolfan Maerdry – Personol, Rhagfarnol (bydd yn gadael yr ystafell pan drafodir yr eitem hon)

Y Cyng. J Henton – Eitem 6 ar Agenda'r Cabinet – Cadeirydd Cymdeithas Hanesyddol Dyffryn, Clydach a Bryncoch, Personol. Mae ganddo oddefeb i siarad a phleidleisio ar yr eitem hon.

Y Cyng. S Pursey – Eitem ar Agenda'r Cabinet – Ymddiriedolwr Llyfrgell Gymunedol Tai-bach, Personol. Mae ganddo oddefeb i siarad a phleidleisio ar yr eitem hon.

·        Dewis eitemau priodol o agenda’r Cabinet ar gyfer craffu cyn penderfynu (amgaeir adroddiadau’r Cabinet ar gyfer aelodau’r pwyllgor Craffu)  

Cyllideb 2024/25

Ystyriodd yr Aelodau’r adroddiad a ddosbarthwyd yn y pecyn agenda.

Amlinellodd y Prif Weithredwr y sefyllfa gyllidebol heriol ar gyfer 2024/25. Cynhaliwyd ymarfer helaeth ynghylch cynyddu incwm a lleihau gwariant ar gyfer y flwyddyn, wrth gynnal swyddi a gwasanaethau o fewn y Cyngor.  Nodwyd bod Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi'r setliad dros dro cyn y cyfarfod. Mae'r setliad arfaethedig ar gyfer 2024/25 yn mynd i waethygu sefyllfa'r gyllideb y tu hwnt i'r hyn a nodir yn yr adroddiad. Y bwriad yw i swyddogion gynnal asesiad yn barod ar gyfer mis Ionawr er mwyn adrodd yn ffurfiol ar y dadansoddiad a nodwyd ar effaith y gyllideb dros dro. Ar ben hynny, sut y gall y Cyngor bontio'r bwlch cynyddol yn adnoddau'r Cyngor ymhellach ar gyfer 2024/25. 

Holodd yr Aelodau pam yr oedd y cais am ganiatâd i ymgynghori wedi cael ei ystyried ar ddiwedd mis Rhagfyr, a pham na cheisiwyd caniatâd yn gynharach fel y gallai'r ymgynghoriad ddechrau'n gynt? Cadarnhaodd swyddogion eu bod wedi bod yn gweithio i sicrhau bod yr holl gynigion cynhyrchu incwm a gwariant yn cael eu harchwilio'n llawn cyn i'r ymgynghoriad ddechrau.

Mae swyddogion wedi ymgynghori ar rai cynigion penodol yn yr adroddiad. Amlinellodd swyddogion pa eitemau sydd wedi bod yn rhan o ymgynghoriad cyhoeddus. Lle'r oedd yn bosib nodi pethau ar gyfer ymgynghoriad yn gynharach, mae hyn wedi'i wneud.

Holodd yr Aelodau am eitemau yn y gyllideb sy'n awgrymu talu gwariant craidd drwy grantiau, ac a fyddai hyn yn cael effaith ganlyniadol wrth ddarparu gwasanaethau rheng flaen. Dywedodd swyddogion fod hyn ar gyfer ystyriaeth unigol gan gyfarwyddiaethau a'i fod yn ymwneud â sicrhau bod y grant yn cael ei ddefnyddio i'r eithaf o fewn y gyllideb.

Mynegodd yr Aelodau bryderon parhaus am chwyddiant a'r dyfarniad cyflog presennol ac ymholwyd a oedd y ddarpariaeth o 4% yn y gyllideb yn ddigonol. Dywedodd swyddogion fod y 4% wedi cael ei feincnodi gyda'r 21 awdurdod lleol arall yng Nghymru a'i fod yn gyson â rhagolygon eraill. Roedd swyddogion yn hyderus y byddai hyn yn ddigon.

Tudalen 2 o’r adroddiad, sy'n dangos bod y gyllideb yn cefnogi mentrau polisi lleol a flaenoriaethwyd gan Glymblaid yr Enfys. Mae'r mentrau hyn yn cyfeirio at y rhai y cytunwyd arnynt o fewn y Cynllun Corfforaethol.

Mae tudalen 4 yn amlinellu bwlch o £3.5m. Dywedodd swyddogion mai dyma'r £3.5m a ddefnyddiwyd i gydbwyso cyllideb 23/24, y mae angen ei gynnwys yn awr o fewn y gyllideb eleni.

Mae tudalen 11 yn cyfeirio at gyflawni polisïau Llywodraeth Leol a Llywodraeth Cymru. Holodd yr Aelodau a oes unrhyw bolisïau sydd ar y gweill gan Lywodraeth Cymru, y gwyddom nad ydynt yn mynd i gael eu hariannu. Dywedodd swyddogion nad oedden nhw'n ymwybodol o unrhyw beth ar hyn o bryd. Fodd bynnag, nodwyd nad yw'r setliad cyffredinol yn ariannu'r hyn sydd ei angen arnom ar hyn o bryd.

Cadarnhaodd swyddogion fod y cynnydd o 7.5% mewn derbyniadau incwm yn tybio bod cynnydd o 7.5% ym mhob llinell incwm, ond y cyfarwyddiaethau unigol fydd yn penderfynu sut  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 3.

Unrhyw eitemau brys yn ôl disgresiwn y Cadeirydd yn unol ag Adran 100BA(6)(b) o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972 (fel y’i diwygiwyd)

Ni chafwyd unrhyw eitemau brys.