Agenda a Chofnodion

To select appropriate items from the Cabinet Board agenda for pre-decision scrutiny (reports enclosed for Scrutiny Members)

Dewisodd y pwyllgor graffu ar yr eitemau canlynol ar agenda Bwrdd y Cabinet:

Adroddiad Diweddaru'r Amgylchedd

Cyflwynwyd y rhaglen waith helaeth i'r Aelodau a gyflwynwyd yn ystod y pandemig gan Gyfarwyddiaeth yr Amgylchedd ac Adfywio.

Eglurodd Cyfarwyddwr yr Amgylchedd ac Adfywio fod yr adroddiad yn nodi'r ffrydiau gwaith a oedd yn parhau i weithredu, a nodwyd mai dyma'r rhan fwyaf o'r gweithgarwch busnes fel arfer, yn ogystal â llwyth gwaith cynyddol sylweddol mewn ymateb i'r pandemig, a'r gwaith arall a wnaed mewn ymateb i'r argyfwng newid yn yr hinsawdd.

Dywedwyd bod yr adroddiad wedi'i lunio yn ystod haf 2021, a'i fod wedi'i ddiweddaru cyn diwedd 2021. Mynegodd Swyddogion fod yr adroddiad yn gipolwg ar rywfaint o'r gwaith a wnaed yn ystod 2020 a 2021; parhaodd y gwaith i osod gofynion ar y gwasanaethau a nodwyd, a gwnaed gwaith sylweddol ers i'r adroddiad gael ei baratoi yn y lle cyntaf.

Hysbyswyd y Pwyllgor am ymateb gwreiddiol y Cyfarwyddiaethau i'r pandemig; roedd staff yn allweddol wrth sefydlu'r ysbytai maes, trefnu'r hwb trafnidiaeth a'r ganolfan dosbarthu bwyd. Ychwanegwyd bod Swyddogion hefyd wedi gwneud llawer o waith trawsbynciol fel ymateb y cyngor i'r agenda ynni, yr agenda datgarboneiddio a Phrosiect y Fargen Ddinesig.

Cyfeiriodd y Cyfarwyddwr at y ddau brosiect canlynol yr oedd y cyngor yn eu harwain ar hyn o bryd ar:

·       Prosiect Cartrefi fel Gorsafoedd Pŵer – prosiect rhanbarthol oedd hwn a oedd yn gofyn am gyllid o £15 miliwn gan y Llywodraeth; bydd yn cyflwyno £490 miliwn o ganlyniad. Roedd Swyddogion yn gobeithio y bydd hyn yn galluogi'r stoc tai ar draws y rhanbarth i fod yn fwy effeithlon o ran ynni effeithlon o ran y gwaith o ôl-osod, yn ogystal ag adeiladu o'r newydd.

·       Cefnogi Arloesedd a Thwf Carbon Isel – mae'r prosiect hwn eisoes wedi cyflwyno £47.5 miliwn a bydd yn cyflwyno £51 miliwn yn ychwanegol.

Dywedwyd bod y staff yn weithgar o ran gweithgarwch busnes fel arfer arall. Amlygwyd y ffrydiau gwaith canlynol:

·       Roedd y cyngor wrthi’n adolygu'r Cynllun Datblygu Lleol (CDLl), ac ar hyn o bryd roedd yn y cam safle ymgeisiol y broses; Roedd Swyddogion yn gweithio gyda chydweithwyr ar draws y rhanbarth i sicrhau tystiolaeth i lywio'r Cynllun Datblygu Strategol, yr oedd gan y cyngor ddyletswydd statudol i'w ddarparu ar gyfer rhanbarth de-orllewin Cymru.

·       Roedd y cyngor wedi cynnal ymgynghoriad llwyddiannus o ran mapiau'r Rhwydwaith Teithio Llesol; Roedd Swyddogion wedi bod yn adnewyddu ac yn adolygu'r rheini yn ystod y pandemig.

·       Rhoddwyd nifer o brosiectau ecolegol llwyddiannus ar waith.

·       Roedd Cyngor Castell-nedd Port Talbot yn arwain ar brosiectau adfywio a chynllunio mawr gan gynnwys Cyrchfan Wildfox (a adwaenid gynt fel prosiect Cwm Afan); roedd hwn yn brosiect cyffrous iawn a gallai fod yn drawsnewidiol i Gwm Afan. Nodwyd bod y caniatâd cynllunio amlinellol wedi'i gymeradwyo, bod Adran 106 wedi'i llofnodi a bod yr hysbysiad penderfyniad wedi'i ryddhau; roedd staff o fewn y Gyfarwyddiaeth bellach yn gweithio gyda'r datblygwyr i symud ymlaen i'r cam nesaf (y cam materion manwl a gedwir yn ôl). Roedd Swyddogion  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 1.

Unrhyw eitemau brys (boed yn gyhoeddus neu wedi’u heithrio) yn ol disgresiwn y Cadeirydd yn unol ag Adran 100B (4) (b) o Ddeddf

Llywodraeth Leol 1972.

Oherwydd yr angen i ymdrin â'r materion sydd wedi'u cynnwys yng Nghofnod Rhif. 3 isod, cytunodd y Cadeirydd y gellid codi'r eitemau hyn yng nghyfarfod heddiw fel eitemau brys yn unol ag Offeryn Statudol Rhif 2290 (fel y'i diwygiwyd)

Rheswm dros y Mater Brys:

Oherwydd yr elfen amser

Derbyniodd yr Aelodau adroddiad yn ymwneud â phenderfynu ar gynnydd mewn taliadau am deithio mewn cerbydau hacni.

Gofynnwyd sut roedd y tariff arfaethedig yn cymharu ag awdurdodau lleol cyfagos. Soniodd Swyddogion, wrth gymharu tariffau ag awdurdodau eraill, ei bod yn bwysig cofio bod cyfraddau cychwyn gwahanol a’u bod yn cynyddu ar wahanol gyfraddau. Wedi dweud hynny, hysbyswyd yr Aelodau fod cylchgrawn a oedd yn cyhoeddi'r tariffau, ac yn cymharu tariffau ar daith ddwy filltir, tariff amser dydd (a elwir hefyd yn dariff 1). Rhoddwyd y cymariaethau canlynol:

·     O'r 359 o gynghorau ar draws Cymru a Lloegr, roedd CNPT yn y 283ain safle ar hyn o bryd (y tariff uchaf oedd yn 1af)

·     Yng Nghymru, o'r 22 awdurdod lleol, gosodwyd CNPT yn 18fed. Cadarnhawyd bod gan CNPT gost tariff 1 o ddwy filltir ar hyn o bryd, sef £5.46. Roedd hyn yn cymharu'n lleol â'r canlynol;

- Powys - £5.40 (yr isaf)

- Merthyr - £5.50

- Abertawe - £5.70

- Pen-y-bont ar Ogwr - £5.80

- Sir Gaerfyrddin - £6.20

Ychwanegodd Swyddogion y byddai hyn, wrth weithredu'r cynnig yn yr adroddiad a ddosbarthwyd, yn mynd â thaith ddwy filltir CNPT ar dariff 1 i £5.80; bydd hyn yn sicrhau bod y cyngor yn cyd-fynd â Phen-y-bont ar Ogwr ac ychydig yn uwch nag Abertawe. Fodd bynnag, nodwyd bod Pen-y-bont ar Ogwr ac Abertawe wedi gweithredu cynnydd ddiwethaf yn 2018; felly, bydd disgwyl i'r cynghorau hyn gynyddu eu cyfraddau yn y misoedd sydd ar ddod.

Holodd y Pwyllgor a oedd y cynnydd yng nghostau byw a chwyddiant yn rhan o'r cynnydd yn y tariffau. Cadarnhawyd mai costau byw oedd y rheswm dros gynyddu tariffau. Dywedodd Swyddogion fod y tariffau wedi cynyddu ddiwethaf yn 2019; ar yr adeg hon roedd Rheolwr Rheoleiddio Cyfreithiol y cyngor wedi siarad â'r gwahanol sefydliadau masnach yn y fasnach cerbydau hacni yn CNPT, ac awgrymodd y dylid adolygu'r tariffau'n flynyddol. Oherwydd y pandemig, nodwyd na chafodd y tariffau eu hadolygu yn 2020 a 2021; dyma'r cyfle cyntaf dros y tair blynedd diwethaf i edrych ar gynyddu'r tariffau i dalu am gostau byw. Ychwanegwyd y byddai'r adolygiad blynyddol o'r tariffau yn parhau bob blwyddyn yn y dyfodol.

Yn dilyn y broses graffu, roedd y Pwyllgor yn gefnogol o’r argymhelliad i fynd gerbron Bwrdd y Cabinet.