Statws: For Determination
Is AllweddolPenderfyniad?: Na
yn amodol ar gael ei alw i mewn?: Na
Chwarter 2 - Monitro Cyllideb Refeniw 2023/24
Ystyriodd yr aelodau’r adroddiad fel a nodwyd yn y
pecyn agenda.
Dywedodd swyddogion fod gorwariant rhagamcanol o
£3.4m ar ddiwedd mis Medi. Mae'r Cyngor wedi parhau i geisio ffrwyno hyn fel
bod y gorwariant yn cael ei leihau a bod balansau wrth gefn yn cael eu diogelu
cyn belled ag y bo modd.
Mae swyddogion wedi ystyried pob cronfa wrth gefn
benodol ac wedi penderfynu a oes eu hangen o hyd ac a ellir eu hailbwrpasu.
Trwy'r ymarfer hwn, mae'r Cyngor wedi llwyddo i ailbwrpasu £7.899 miliwn o
gronfeydd wrth gefn penodol. Y bwriad yw paratoi tair menter drawsnewid hwy gan
ddefnyddio'r cronfeydd wrth gefn hynny.
Holodd yr Aelodau, ar dudalen 27, mewn perthynas ag
Addysg, Hamdden a Dysgu Gydol Oes, yn seiliedig ar gostau hyd yn hyn y
gorwariant o £132,000. Holodd yr Aelodau pa gyllid ychwanegol y cyfeirir ato yn
yr adroddiad mewn perthynas â thalu am y gorwariant hwn. Cadarnhaodd swyddogion
pan osodwyd cyllidebau y pennwyd lwfans cyflog o 4% a dyfarniad cyflog
ychwanegol o 2% sy'n disgyn dros 4%. Bydd y cyllidebau hyn yn cael eu defnyddio
i ddyrannu'r costau'n ôl i gyfarwyddiaethau gwasanaethau ac ysgolion i sicrhau
bod dyfarniadau cyflog yn cael eu hariannu'n llawn.
Holodd yr Aelodau pwy gafodd ei gomisiynu i weld y
Cludiant o'r Cartref i'r Ysgol a beth oedd cost hyn. Cadarnhaodd swyddogion mai
Edge Public Consulting a gomisiynwyd, a bod hyn wedi costio £900,000 dros dair
blynedd. Cadarnhaodd swyddogion fod adroddiad yn amlinellu manylion y gwaith
hwn wedi cael ei gyflwyno i'r Cabinet yn flaenorol.
O ran strategaethau'r Gwasanaethau Cymdeithasol
sy'n cael eu cyflwyno, cadarnhaodd y Cyfarwyddwr y byddai mwy o fanylion yn
cael eu cyflwyno i'r Cabinet ar ôl y Nadolig.
O ran Cynhyrchu Incwm, tudalen 33, cadarnhaodd
swyddogion fod cronfeydd refeniw wrth gefn gwerth £1.5m wedi'u hailbwrpasu i
ariannu cynigion buddsoddi tymor hwy. Mae angen ailbwrpasu cronfeydd refeniw
wrth gefn i gyflawni cynigion trawsnewid tymor hwy wrth ddal i gynnal cyllideb
cynhyrchu incwm flynyddol i gefnogi hyn, a hynny o fewn y rhaglen gyfalaf.
Nid yw'r eitem goch a nodir ar dudalen 42 sy'n
cyfeirio at yr arbediad ym Mharc Gwledig y Gnoll yn gallu cael ei gyflwyno i'r
gwaith arfaethedig sy'n cael ei wneud drwy'r Gronfa Ffyniant Bro. Felly, ni
ellir cyflawni'r arbedion yn ystod y flwyddyn ariannol hon.
Cadarnhaodd swyddogion, o ran digwyddiadau yn Y
Gnoll, y bydd hyn yn mynd trwy broses gaffael briodol i sicrhau bod gan y
Cyngor y gwerth gorau am arian ar y digwyddiadau hyn.
Cododd yr Aelodau bryderon cyffredinol am lefel y
craffu y gellir ei rhoi i eitemau pan fydd y papurau ar gyfer agendâu'n hir
iawn. Er bod aelodau'n cydnabod bod papurau'n cael eu cyhoeddi o fewn yr
amserlen gyfreithiol, roedd yr aelodau'n pryderu am nifer yr eitemau ar agenda.
Atgoffodd y Prif Weithredwr aelodau o'r adolygiad craffu parhaus. Awgrymwyd,
nes i'r adolygiad hwn yn cael ei gwblhau, y sefydlir rhagor o gyfarfodydd i
sicrhau y cynhelir yr holl fusnes ond gydag agendâu byrrach.
Yn dilyn craffu, cefnogwyd yr argymhelliad gan y
Cabinet.
Adolygiad Canol Blwyddyn Rheoli'r Trysorlys -
2023/24
Ystyriodd yr aelodau’r adroddiad fel a nodwyd yn y
pecyn agenda.
Nododd yr aelodau fod nifer o acronymau drwy'r holl
adroddiad. Gofynnodd yr aelodau a allai swyddogion esbonio'r acronymau mewn
adroddiadau dilynol. Ymhellach, pe gellid darparu hyfforddiant ynghylch eitemau
ariannol.
Dywedodd swyddogion y gellid ystyried yr elfen
hyfforddi yn y rhaglen datblygu aelodau sy'n dod o dan gylch gwaith Pwyllgor y
Gwasanaethau Democrataidd.
Dywedodd swyddogion ymhellach fod gofyniad statudol
i aelodau gael eu hyfforddi'n ddigonol mewn rheoli'r trysorlys. Bydd swyddogion
yn trefnu'r hyfforddiant hwn maes o law. Caiff hyfforddiant cyffredinol ei
drefnu hefyd yn ôl yr angen.
Yn dilyn craffu, nodwyd cynnwys yr adroddiad.
Monitro Perfformiad Chwarter 2
Ystyriodd yr aelodau’r adroddiad fel a nodwyd yn y
pecyn agenda.
Nododd yr Aelodau y gostyngiad yn nifer y siaradwyr
Cymraeg a'r gostyngiad yn nifer y gweithwyr sy'n dweud eu bod yn ddysgwyr a
chynnydd yn nifer y gweithwyr nad ydynt am ddweud. Holodd yr Aelodau ynghylch
achos sylfaenol hyn. Holodd yr aelodau hefyd ynghylch y gostyngiad mewn
dechreuwyr ac ymadawyr tymor hir ac a oedd hyn yn gysylltiedig â'r pwynt
cyntaf.
Dywedodd swyddogion fod y Cyngor wedi cymeradwyo
Strategaeth Hyrwyddo'r Gymraeg a oedd yn nodi cynllun gweithredu i gynyddu'r
defnydd o'r Gymraeg o fewn yr awdurdod.
O ran y rhai sy'n gadael, mae'r data yn gymhariaeth
o'r un cyfnod o chwe mis y flwyddyn flaenorol, ac mae'n dangos cynnydd o 36 o
ymadawyr yn unig.
Holodd yr aelodau a oes mwy o gynnydd mewn mân
achosion o dorri data? Cadarnhaodd swyddogion fod yr awdurdod yn cofnodi unrhyw
beth sy'n achos gwirioneddol o dorri data neu unrhyw beth a allai arwain at
dorri data. Darperir hyfforddiant manwl mewn perthynas â diogelu data ac mae'n
rhaglen barhaus i weithwyr.
Mae'r toriadau a gofnodir yn doriadau lefel isel.
Cadarnhawyd mai dim ond unwaith y mae'r Panel Toriadau, sy'n ystyried torri
rheolau difrifol, wedi cyfarfod yn ystod y flwyddyn ddiwethaf.
Yn dilyn craffu, nodwyd cynnwys yr adroddiad.
Dyddiad cyhoeddi: 19/02/2024
Dyddiad y penderfyniad: 13/12/2023
Penderfynwyd yn y Cyfarfod: 13/12/2023 - Pwyllgor Craffu'r Cabinet