Manylion y penderfyniad

Cynghorodd Cyfarwyddwr y Gwasanaethau Cymdeithasol, Iechyd a Thai yr aelodau ei fod yn bwysig eu bod yn ymwybodol o statws presennol rhaglenni trawsnewid y gyfarwyddiaeth. Mae'r rhaglenni'n allweddol wrth drawsnewid gwasanaethau i fod yn addas at y diben yn y dyfodol.

 

Gwasanaethau i Blant a Phobl Ifanc

Rhoddodd Pennaeth y Gwasanaethau Plant a Phobl Ifanc a swyddogion gyflwyniad o'r prosiectau trawsnewid, fel y'u cynhwysir ym mhecyn yr agenda.

 

Dywedodd yr aelodau fod rhai rhieni y mae eu plant wedi symud i ofal neu gyfleusterau byw â chymorth yn gallu dioddef o bryder, ond pan fydd gofalwyr yn ymgysylltu â chymunedau, gall fod canlyniadau cadarnhaol i bawb. Gofynnodd yr aelodau a oedd gan swyddogion unrhyw farn ar hyn ac a oedd angen unrhyw ddarpariaethau ychwanegol yn y maes hwn ar yr awdurdod lleol yn y dyfodol?

 

Cadarnhaodd Pennaeth y Gwasanaethau Plant a Phobl Ifanc y gall newidiadau syml gael effaith. Mae gwaith cymdeithasol da yn hanfodol, drwy gadw pethau'n ysgafn, gellir nodi problemau'n gyflym ac yn aml mae'n atal problemau rhag gwaethygu ymhellach.

 

Cynghorodd swyddogion yr aelodau fod y Swyddog Cyfranogiad ac Ymgysylltu yn cynnal grwpiau yn lleol gyda phobl ifanc. Mae ffocws ar ymgysylltu â phlant, pobl ifanc a'u teuluoedd ehangach. Cynigiodd y gwasanaethau cymorth gynigion cynnar o gymorth, hyd at chwilio am ofalwyr maeth a all gefnogi plant lleol i fyw'n lleol. Mae darn o waith yn cael ei wneud mewn perthynas â Rhianta Corfforaethol ac mae Siarter Rhianta Corfforaethol wedi'i lofnodi sydd â ffocws ar yr hyn y mae'n ei olygu i'r awdurdod ac i bartneriaid.

 

Gwasanaethau i Oedolion

Rhoddodd Pennaeth y Gwasanaethau i Oedolion gyflwyniad ar y prosiectau trawsnewid, fel y'u cynhwysir ym mhecyn yr agenda.

 

Diolchodd y Cadeirydd i'r swyddogion am eu gwaith a dywedodd ei fod yn ddarn mawr o waith sy'n effeithio ar lawer o breswylwyr yn y gymuned.

 

Diolchodd Aelod y Cabinet dros Wasanaethau Cymdeithasol ac Iechyd i Oedolion i'r staff am eu gwaith a'r cynnydd a wnaed yn y rhaglen drawsnewid.

 

Tai a Chymunedau

Rhoddodd swyddogion gyflwyniad ar brosiectau trawsnewid Tai a Chymunedau, fel y'u cynhwysir ym mhecyn yr agenda.

 

Diolchodd y Cadeirydd i'r staff am eu gwaith mewn amgylchiadau sy'n aml yn heriol.

 

Gofynnodd yr aelodau am ragor o wybodaeth mewn perthynas â chyfnewid tenantiaethau.

 

Cadarnhaodd swyddogion fod cyfnewid tenantiaethau’n ddarn newydd o waith yng Nghymru. Yn yr Alban, ers COVID-19, fe wnaeth awdurdodau lleol symud pobl mewn llety dros dro i gontractau parhaol. Yng Nghastell-nedd Port Talbot, mae ymagwedd fesuredig yn cael ei mabwysiadu tuag at gyfnewid tenantiaethau, y ffocws yw cydbwyso'r angen am lety dros dro priodol, yn enwedig i deuluoedd, heb leihau stoc tai diogel. Mae proses 7 cam syml wedi'i ddrafftio i osgoi gor-gymhlethdod. Y nod yw gwneud hyn yn weithdrefn a pholisi safonol mewn cydweithrediad â landlordiaid cymdeithasol cofrestredig. Mae'r broses, os caiff ei defnyddio'n gywir, yn cael ei hystyried yn gadarnhaol a gall gymryd hyd at chwe mis.

 

Cwestiynodd yr aelodau a oedd gwybodaeth mapio ar gael mewn perthynas ag ardaloedd lle mae preswylwyr eisiau byw ynddynt. Nodwyd efallai y byddai'n well gan rai preswylwyr gael eu hailgartrefu mewn ardal wahanol, ond gall hyn achosi problemau ychwanegol os nad yw pobl yn ymgartrefu. Holodd yr aelodau hefyd a oedd gwaith yn cael ei wneud i gyfnewid eiddo gyda phreswylwyr hŷn a allai fod eisiau lleihau maint eu cartrefi yn eu cymunedau eu hunain.

 

Cadarnhaodd swyddogion fod gwaith mapio yn helpu i ddeall demograffeg yr ardal a dewisiadau tai. Mae staff rheng flaen yn wynebu heriau oherwydd disgwyliadau pobl, yn enwedig mewn ardaloedd sydd heb dai cymdeithasol un ystafell wely, er gwaethaf y galw mawr. Mae mapio yn cynorthwyo sgyrsiau gonest am argaeledd ac yn llywio cyfleoedd datblygu. Mae cynnydd wedi'i wneud o ran alinio data gan awdurdodau lleol a landlordiaid cymdeithasol cofrestredig, a oedd yn heriol.  Y nod yw rhagweld anghenion llety a chyfleoedd i bobl symud. O ran pobl hŷn, mae nifer o ddatblygiadau tai newydd wedi'u cynllunio. Mae trafodaethau â landlordiaid cymdeithasol cofrestredig ar y gweill i sicrhau'r maint cywir, gan baru pobl â thai priodol. Mae'r gofrestr tai yn cynnwys wyth deg o denantiaid presennol sy'n dymuno symud i gartref llai o faint, y mae gan dri ohonynt anghenion blaenoriaeth. Y nod yw creu prosiect maint cywir byd-eang i baru tenantiaid yn well â llety addas.

 

Nododd y Cadeirydd y gall gweithredu cynllun helpu i fynd i'r afael â gwrthdaro yn y gymuned tuag at rai datblygiadau newydd. Gall gwell dealltwriaeth ac ymgysylltiad â phreswylwyr chwalu rhwystrau a helpu pobl i dderbyn y datblygiadau hyn.

 

Nododd y Cadeirydd y gellid diwygio Cylch Gorchwyl ar gyfer y Grŵp Gorchwyl a Gorffen sy'n ymwneud â Bond Effaith Gymdeithasol i ystyried sut mae arian yn cael ei wario, er mwyn cefnogi'r rhaglenni trawsnewid yn well.

 

Cytunodd Cyfarwyddwr y Gwasanaethau Cymdeithasol, Iechyd a Thai i gefnogi unrhyw grŵp gorchwyl a gorffen a fyddai’n edrych ar y maes gwaith hwn. Mae enghreifftiau wedi'u darparu i aelodau o brosiectau 'buddsoddi i arbed', y disgwylir iddynt arbed arian drwy drawsnewid a darparu gwasanaethau gwell. Anogwyd unrhyw ffordd ychwanegol o gefnogi'r rhaglenni trawsnewid.

 

Cytunodd y Cadeirydd fod hwn yn faes y gellid ei archwilio, a byddai cyngor pellach yn cael ei geisio gan y Cyfarwyddwr Cyllid a Phennaeth y Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd. Gellid galw Swyddogion perthnasol i'r grŵp tasg a gorffen yn ôl yr angen.

 

Yn dilyn craffu, nododd y pwyllgor yr adroddiad.